Dùng tài sản Nga tái thiết Ukraine – Tưởng dễ mà rất khó, 'vũ khí' của Mỹ và phương Tây lộ rủi ro

Mỹ và phương Tây sẽ làm gì với những tài sản Nga bị đóng băng?... Họ đang cân nhắc liệu có thể sử dụng số tài sản này hay không và bằng cách nào sử dụng để tái thiết Ukraine.

Tài sản của Ngân hàng Trung ương và các cá nhân người Nga bị đóng băng ở các nước phương Tây, đang được xem xét tích cực. Mặc dù có nhiều gợi ý hợp lý rằng, những tài sản đó nên được sử dụng để hỗ trợ Ukraine phòng thủ hoặc tái thiết, điều này có khả thi về mặt pháp lý hay không và có thể đạt được hay không?... đang được Washington, Ottawa London, Tokyo, Canberra, Bern và Brussels thảo luận tích cực.

Siêu du thuyền lớn nhất thế giới Dilbar thuộc sở hữu hợp pháp của bà Ulbakhor Ismailova, em gái nhà tài phiệt Nga Alisher Usmanov bị Đức tạm giữ theo lệnh trừng phạt của EU. (Nguồn: SuperYacht Times)

Chính phủ Estonia đã tuyên bố rằng, họ sẽ đưa ra một “kế hoạch chi tiết” về cách thức tịch thu hợp pháp các tài sản bị đóng băng của Nga và rất nhiều chính trị gia ở các quốc gia khác cũng bày tỏ tham vọng tương tự.

Mục tiêu của họ là sử dụng số tiền này để chi trả cho việc tái thiết Ukraine. Nhưng việc thu giữ một tài sản đòi hỏi phải có một cuộc điều tra và phải tìm ra mối liên kết giữa chủ sở hữu tài sản đó với một tội phạm nào đó.

Các đồng minh phương Tây đã đóng băng hơn 300 tỷ Euro (331,7 tỷ USD) tài sản của Ngân hàng trung ương Nga và hàng chục tỷ USD tài sản khác nhau thuộc về cá nhân (19 tỷ Euro từ các nhà tài phiệt Nga) hoặc các thực thể Nga bị trừng phạt.

Sau khi Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine, ngoài các lệnh trừng phạt, phương Tây còn muốn Moscow bồi thường thiệt hại cho Kiev. Theo tính toán từ phương Tây, tổng thiệt hại về nhà cửa, hạ tầng giao thông của Ukraine sau một năm diễn ra xung đột lên tới hơn 85,8 tỷ USD.

Trong một sự kiện mới đây, khi được hỏi về khả năng sử dụng các quỹ bị đóng băng của ngân hàng trung ương Nga để tái thiết Ukraine, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho biết, có những ràng buộc pháp lý đối với quyền hạn mà Mỹ và phương Tây có thể làm với tài sản bị đóng băng của Nga và hiện các bên đang thảo luận về những gì có thể thực hiện trong tương lai.

Tại Mỹ, Quốc hội đang xem xét thay đổi luật như thế nào để cho phép tịch thu vĩnh viễn các tài sản bị đóng băng, nhưng chính quyền Tổng thống Joe Biden vẫn đang rất thận trọng về điều này.

Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, EU không hài lòng với việc chỉ đóng băng tài sản, mà có ý định tịch thu và sử dụng chúng, hoặc chí ít là sử dụng lãi suất có được từ việc đưa chúng vào đầu tư.

Nhưng Giám đốc Ủy ban Thương mại quốc gia Thụy Điển Anders Ahnlid - người hiện đứng đầu nhóm chuyên trách của EU về giải quyết các tài sản bị đóng băng của Nga đã phải thừa nhận điều này không hề đơn giản, chưa từng có và rất phức tạp.

“Việc tịch thu lượng tài sản lớn để trang trải cho quá trình tái thiết Ukraine không đơn giản chút nào, thật khó để tìm ra các biện pháp pháp lý có thể chấp nhận được", theo ông Anders Ahnlid, ngay cả ở cấp độ toàn cầu, các tiền lệ như vậy cũng là rất hiếm, ngoại trừ trường hợp tài sản của Iraq bị Mỹ tịch thu dưới thời ông Saddam Hussein.

Được bổ nhiệm vào tháng trước, vị quan chức người Thụy Điển này không mạo hiểm đưa ra thời gian biểu cho việc thanh toán tấm séc đầu tiên cho Kiev lấy từ tài sản của Nga. Nhà ngoại giao Thụy Điển nhấn mạnh, đây là vấn đề phức tạp, sẽ phải tính đến cả những khía cạnh ngắn hạn và dài hạn.

Mặc dù, vị quan chức Thụy Điển bày tỏ hy vọng sẽ đạt được kết quả trong nhiệm kỳ chủ tịch EU của nước này, dự kiến sẽ kết thúc vào cuối tháng Sáu. Nhóm chuyên trách về giải quyết tài sản của Nga cũng đã tổ chức cuộc họp đầu tiên hồi tháng Ba, nhưng ông Ahnlid cho biết, họ đều hiểu việc tìm ra các biện pháp hợp pháp để tịch thu tài sản của Moscow, từ du thuyền của các tỷ phú, cho tới dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng Trung ương Nga, là một thách thức rất lớn.

“Riêng đối với tài sản tư nhân, các hành lang pháp lý chỉ cho phép các quốc gia phương Tây tịch thu chúng vĩnh viễn trong những trường hợp rất hạn chế, thường là khi chứng minh được đó là tiền thu được từ hoạt động tội phạm. Thực hiện nghiêm túc các luật định cho thấy EU là liên minh được xây dựng dựa trên luật pháp", ông Ahnlid khẳng định.

Trên thực tế, các công dân Nga bị trừng phạt hiện đang phản đối tính hợp pháp của các biện pháp trừng phạt đối với họ. Một trường hợp điển hình, mới đây, Tòa sơ thẩm EU đã phải ban hành lệnh đình chỉ một phần lệnh trừng phạt đối với tay đua Công thức 1 người Nga Nikita Mazepin, con trai của CEO Tập đoàn Uralchem - nhà sản xuất hóa chất hàng đầu của Nga.

Theo Gia An, Baoquocte.vn