Đền Cửa Ông - Di tích lịch sử văn hóa độc đáo

Tượng Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng (thần chủ ngôi đền)

Đền Cửa Ông tọa lạc trên một ngọn đồi nhỏ cao gần 100m, đền nhìn ra phía vịnh bái Tử Long, thuộc địa phận phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Đền nằm ở vị trí đắc địa trong khu vực, là nơi giao lưu giữa núi non cùng rừng già, xa xa là biển cả đang ầm ì sóng vỗ vào bờ.

Theo truyền thuyết dân gian, có lần tại biển Cửa Suốt, tự nhiên trời bỗng dưng mưa to, gió lớn, sấm sét nổi lên ầm ầm. Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng đang đi tuần trên biển, thấy có một phiến đá to nổi lên, liền ngang nhiên ngồi lên trên đó. Sóng nổi cuồn cuộn, mực nước dâng lên cao nhưng phiến đá vẫn nổi trên mặt nước, chở che ông đi, đè đầu những ngọn sóng lớn.

Khi mưa gió lặng yên, dân chúng không thấy ông đâu nữa, mà bên trên phiến đá chỉ có một cái mũ, liền rước về thờ, lập miếu và tâu lên triều đình. Đó là ngày 16 tháng 8 năm 1311 và ngày này được xem là ngày hóa của ông.

Nhà vua đã sắc phong ông là Thượng Đẳng Phúc Thần Ông và được xem là vị chủ thần ở đền Cửa Ông. Bên trong đền có tượng ông và đôi câu đối, hàm ý nghĩa trân trọng và thông cảm với ông giúp chiến thắng Bạch Đằng, tướng giỏi uy danh vang lừng Đất Bắc. Để dấu thiêng nơi Đông Hải, anh hùng tâm sự gửi trời Nam và được gia nhập vào điện thần Tứ phủ, vị thần Đệ Tam cửa Suốt cũng rất thiêng.

Đền Cửa Ông (đền Cửa Suốt), nơi đây không chỉ thờ Trần Quốc Tảng, mà gần như đủ hệ thống Trần Triều không nơi nào có được. Đền Cửa Ông không chỉ mang lại giá trị to lớn về lịch sử, tâm linh, Đền còn nổi tiếng với kiến trúc độc đáo, mang đậm giá trị đặc sắc về văn hóa dân tộc, nghệ thuật.

Đến tham quan đền Cửa Ông, du khách sẽ được tham quan 3 khu vực chính bao gồm: đền Hạ, đền Trung, đền Thượng và các đền được phân bố ở ba vị trí khác nhau theo chiều lên cao dần, tạo thành một quần thể kiến trúc hình chân vạc hướng ra vịnh Bái Tử Long. Vị trí đền Hạ nằm ở phía dưới thờ Mẫu; khu đền Thượng gồm đền chính thờ Trần Quốc Tảng, lăng Trần Quốc Tảng, đền Quan Châu và đền Quan Chánh… Đây là đền duy nhất thờ đầy đủ gia thất Trần Hưng Đạo và các cận thần của ông còn lại đến nay.

Đền Cửa Ông không chỉ có giá trị lịch sử to lớn, mà còn mang giá trị nghệ thuật, văn hoá sâu sắc

Lễ hội đền Cửa Ông (TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh) năm 2023 sẽ được diễn ra trong 2 ngày từ 22 - 23/2 (tức ngày 3/2 đến 4/2 âm lịch năm Quý Mão) với những hoạt động ý nghĩa mang đậm nét văn hóa của vùng biển Đông Bắc là “Lễ rước kiệu Đức Ông và các nhân thần vi hành khu an ngự”.

Ngoài ra còn có các trò chơi dân gian như: Hội thi kéo co nam, nữ; hội thi đẩy gậy; hội thi dâng soạn lễ; thi đấu cờ người và cờ bỏi; trò chơi bịt mắt đập bóng, bịt mắt đánh trống; thi chọi gà; hội thi tổ tôm điếm; trưng bày ảnh nghệ thuật; hội thi đua thuyền và hát quan họ trên thuyền tại hồ Baza.

Đáng chú ý, lễ hội đền Cửa Ông còn có nội dung mới là triển lãm, trưng bày Hoa hồng nhằm hưởng ứng phong trào “TP Cẩm Phả - Thành phố triệu đóa hoa hồng”. Ngoài ra có chương trình “Liên hoan tiếng hát khu dân cư và gia đình văn hóa” với sự tham gia của 16 phường, xã trên địa bàn với các ca khúc ca ngợi quê hương, đất nước, giới thiệu những tiềm năng, thế mạnh, vùng đất, con người Cẩm Phả “Hội tụ văn hóa thợ mỏ, lan tỏa tình người vùng than” và thúc đẩy hoạt động phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho nhân dân và khách du lịch thập phương về tham dự lễ hội.

Chương trình nghệ thuật: Màn trống hội “Hào khí Đông A”, diễn tích “Dấu thiêng lưu tích” về cuộc đời và sự nghiệp của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng được đầu tư xây dựng công phu, do các nghệ sỹ chuyên nghiệp của Trung ương và các nghệ sỹ đã thành danh của Quảng Ninh tham gia.

Đền Cửa Ông thu hút đông du khách thập phương tới tham quan, dâng lễ dịp đầu xuân năm mới

Phó Chủ tịch UBND TP Cẩm Phả Phạm Văn Kính cho biết: Hoạt động lễ hội năm 2023 nhằm tôn vinh những giá trị lịch sử, văn hóa của di tích quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông và Di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội đền Cửa Ông. Qua đó, nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và nhân dân trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa của dân tộc Việt Nam.

Đồng thời, thông qua các hoạt động của Lễ hội đền Cửa Ông nhằm tái hiện lịch sử, công lao to lớn của các bậc “Khai quốc công thần”, những người có công với dân, với nước; là dịp để mỗi người thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” và cầu mong cho dân giàu, nước mạnh, xã hội văn minh, gia đình hạnh phúc; khơi dậy lòng tự hào dân tộc, lòng nhân ái và trách nhiệm công dân đối với quê hương, đất nước.

Đặc biệt, đây là dịp để giới thiệu và quảng bá những giá trị tiêu biểu, độc đáo của Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông, Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia “Lễ hội đền Cửa Ông”, Quảng bá xúc tiến du lịch Quảng Ninh năm 2023, giới thiệu những tiềm năng, thế mạnh, vùng đất, con người Cẩm Phả “Hội tụ văn hóa thợ mỏ, lan tỏa tình người vùng than” và các giá trị văn hóa - xã hội và du lịch tâm linh của địa phương đến với bạn bè trong nước và quốc tế…

N.H

Hà Nội nghiêm cấm cán bộ, công chức đi lễ hội trong giờ hành chính

Lễ hội Đền Và: Độc đáo tục “chui kiệu" cầu may

Tưng bừng Lễ hội đền Trần tỉnh Thái Bình năm 2023

Độc đáo lễ hội “Vua Hùng dạy dân cấy lúa”