Bản tin năng lượng xanh: Khí đốt và điện hạt nhân là năng lượng xanh

EU xếp khí đốt và điện hạt nhân vào nhóm năng lượng xanh

Ngày 2/2, Ủy ban châu Âu (EC) đã công bố dự thảo về hệ thống phân loại xanh. Đây là một phần của Thỏa thuận xanh châu Âu năm 2019 nhằm phát triển nguồn tài chính bền vững vì mục tiêu khử carbon ở các nền kinh tế thành viên EU. Liên minh châu Âu (EU) đã đưa nhiên liệu khí đốt và uranium vào hệ thống phân loại xanh.

Trong dự thảo mới được công bố trên trang web của EU cho thấy rằng, các khoản đầu tư vào khí đốt và năng lượng hạt nhân cũng được phân loại là “xanh” giống như các nguồn năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, việc phân loại như vậy chỉ tồn tại trong một giai đoạn chuyển tiếp để hỗ trợ EU đạt mục tiêu trung hòa carbon. Nội dung dự thảo ghi rõ, EU cho phép đầu tư mới vào các dự án điện hạt nhân, đã được phê duyệt xây dựng trước năm 2040 hoặc 2045 và các nhà máy nhiệt điện khí được phê duyệt trước năm 2030 hoặc 2035. Thời hạn triển khai có thể thay đổi tùy thuộc vào việc tuân thủ các tiêu chí riêng. Đối với khí đốt, các tiêu chí sẽ phụ thuộc vào mức độ khuyến khích chuyển đổi từ điện than sang điện tái tạo hoặc kết hợp công nghệ thu gom và lưu trữ CO2. Đối với các dự án điện hạt nhân, các tiêu chí sẽ tập trung vào yêu cầu đáp ứng an toàn hạt nhân và môi trường. Bản dự thảo của EC cũng giới thiệu các yêu cầu đặc biệt về công bố thông tin đối với năng lượng khí đốt và hạt nhân để các nhà đầu tư có thể xác định chúng.

Khủng hoảng năng lượng giúp khí đốt và điện hạt nhân trở thành năng lượng xanh

Câu hỏi về tiến trình chuyển đổi năng lượng ở EU đã được thảo luận trong vài năm qua. Quan điểm cấp tiến mà nhiều nước EU ủng hộ là tập trung phát triển mạnh các nguồn NLTT mới có thể thay thế nhiên liệu hóa thạch càng nhanh càng tốt. Nhiều ý kiến cũng cho rằng, cần từ bỏ năng lượng hạt nhân vì lý do nguy hiểm trong trường hợp xảy ra sự cố nghiêm trọng. Quyết định đưa khí đốt và điện hạt nhân vào phân loại “xanh” của EC được đưa ra vào lúc cao điểm của cuộc khủng hoảng năng lượng, thời điểm mà tăng trưởng kinh tế sau đại dịch vào nửa cuối năm 2021 đã thúc đẩy nhu cầu các nguồn năng lượng. Giá khí đốt, than và điện đã tăng mạnh ở EU.

Theo hãng tin Reuters, các cuộc thảo luận về phân loại “xanh” đã kéo dài đến phút chót. Một số thành viên EU là Áo, Đan Mạch, Thụy Điển và Hà Lan đã kêu gọi EU không công nhận khí đốt và điện hạt nhân là “xanh”. Hãng thông tấn Bloomberg cũng nhấn mạnh sự phản đối của Đức - quốc gia đã đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân, đồng thời kêu gọi EU loại bỏ điện hạt nhân khỏi hệ thống phân loại xanh. Trước đó vào giữa tháng 11/2021, nhiều nước thành viên EU đã phản đối đưa khí đốt và điện hạt nhân vào phân loại xanh. Tại thời điểm đó, 16 chính trị gia đại diện cho 8 nước thành viên EU đã đề xuất EC chỉ đưa NLTT vào phân loại xanh. Hãng thông tấn Bloomberg cũng lưu ý rằng, cần ít nhất 20 phiếu bầu của các quốc gia thành viên EU để loại bỏ dự thảo công nhận khí đốt và điện hạt nhân vào phân loại xanh.

Tiêu chí kỹ thuật cho việc sử dụng các nhà máy điện hạt nhân và khí đốt trong ngành năng lượng EU đã được xây dựng từ năm 2020, song bị hoãn lại đến tháng 7/2021 để nhóm các chuyên gia hoàn thiện lần cuối. Nhãn “xanh” tạm thời sẽ được cấp cho các nhà máy nhiệt điện khí thay thế cho các nhà máy nhiệt điện than với giới hạn phát thải ở mức 270g CO2/kWh hoặc lượng khí thải hàng năm không vượt quá mức trung bình 550 kg/KW công suất. Chủ đầu tư các dự án điện khí có thể xin giấy phép xây dựng đến năm 2030 và phải chuyển sang NLTT hoặc điện khí carbon thấp vào cuối năm 2035.

Trong lĩnh vực hạt nhân, các khoản đầu tư vào nghiên cứu, phát triển và triển khai công nghệ tiên tiến vào các nhà máy điện hạt nhân thế hệ thứ 4 (các dự án an toàn và hiệu quả cao) sẽ được coi là “xanh”. Đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân thế hệ 3+ sẽ được chấp nhận nếu dự án được cấp phép trước năm 2045. Ngoài ra, EC sẵn sàng xem xét các khoản đầu tư đã được cam kết đến năm 2040 nhằm hiện đại hóa các nhà máy điện hạt nhân thế hệ thứ 3 để kéo dài tuổi thọ hoạt động của chúng ở trạng thái “xanh”. Để được đưa vào phân loại xanh, các nhà máy điện hạt nhân cũng phải đáp ứng tiêu chí: không gây ra rủi ro thiệt hại đáng kể nào từ việc lưu trữ và xử lý cuối cùng chất thải hạt nhân.