Ukraina đoạn tuyệt Nga theo kiểu “liều mạng”

Tượng Lenin bị người biểu tình đập phá ở Kharkov ngày 28/9/2014

Ngày 14/5, Hội đồng thành phố Kiev đã quyết định dỡ bỏ tất cả các biểu tượng Cộng sản trong thành phố. Biểu tượng Cộng sản được nói đến ở đây là hình ảnh Liên bang Xô viết và Lenin.

Ngoài ra, Hội đồng thành phố Kiev cũng chỉ thị cho đến ngày 28/6/2015 phải liệt kê danh sách biểu tượng Cộng sản và thời gian tháo dỡ các biểu tượng đó. Các biểu tượng Cộng sản ở các ga tàu ​​điện ngầm Kiev cũng sẽ bị tháo gỡ.

Chưa hết, ngày 15/5, Tổng thống Ukraina Petro Porochenko đã ký ban hành các đạo luật cấm mọi hành động tuyên truyền cho chế độ Cộng sản.

Các luật trên đã được Quốc hội nước này biểu quyết thông qua vào hôm 9/4, nhằm dứt khoát hẳn với quá khứ Xô-viết của Ukraina, vào lúc chính quyền nước này phải chiến đấu chống lại phe ly khai thân Nga ở miền đông. Cuộc chiến đã làm cho trên 6.200 người chết kể từ tháng 4/2014.

Thông cáo của Phủ Tổng thống nhắc lại: Các đạo luật mới “cấm các biểu tượng Xô-viết, lên án chế độ Cộng sản, cho phép mở tàng thư của cơ quan tình báo Liên Xô cũ”. Theo luật mới của Ukraina, các công trình vinh danh các nhân vật Liên Xô cũ, trong đó có nhiều bức tượng Lênin sẽ bị tháo dỡ. Các địa danh, tên đường phố hay công ty gây liên tưởng đến chủ nghĩa Cộng sản sẽ bị đổi sang tên khác. Việc hát quốc ca Liên Xô - nay được Tổng thống Vladimir Putin cho sử dụng lại làm quốc ca của Nga với ca từ mới - từ nay có nguy cơ bị bỏ tù tại Ukraina.

Điều nguy hiểm hơn cả trong luật mới của Ukraina là việc công nhận những người dân tộc chủ nghĩa trước đây có thời gian chiến đấu cùng với phe Đức quốc xã.

Chính điều này đã khiến quốc tế, trong đó có cả các đồng minh của chính quyền Kiev hiện nay, lo lắng. Hãng tin Ria Novosti ngày 17/5 trích bài viết của cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ Josh Cohen đăng trên báo Jerusalem Post cho hay với các hành động của mình, Kiev chỉ đang chứng tỏ những tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin - rằng Ukraina tràn ngập những kẻ phátxít mới - là đúng.

Ông Cohen lưu ý Chính phủ Ukraina đã có “những bước đi nguy hiểm” và thậm chí có thể làm "quốc gia thêm chia rẽ" khi Tổng thống Petro Poroshenko ký ban hành luật công nhận thành viên các tổ chức chính trị và quân sự Ukraina trong Chiến tranh Thế giới thứ 2 - như Tổ chức Những người dân tộc Ukraina (OUN) và Quân đội Nổi dậy Ukraina (UPA) - là "những chiến sỹ đấu tranh cho độc lập của Ukraina trong thế kỷ XX", đồng thời cấm những chỉ trích nhằm vào họ.

Theo ông Cohen, những tổ chức này đã giúp phátxít Đức vận hành lò thiêu người và tham gia sát hại hàng trăm nghìn người Ba Lan trong Thế chiến giới thứ 2.

Tác giả bài báo cho rằng luật trên là một phần trong xu thế dân tộc chủ nghĩa của Ukraina đương đại, theo đó khuyến khích mặt trận cực hữu tìm cách đoạn tuyệt với quá khứ Cộng sản.

Cựu quan chức Mỹ viết: "Luật này ngăn cản những tham vọng châu Âu của Ukraina và khẳng định những tuyên bố của Vladimir Putin rằng quốc gia này tràn ngập những kẻ phátxít mới là đúng". Bài báo cũng lưu ý luật trên được đưa ra tiếp sau xu hướng mới đây là vinh danh các tổ chức dân tộc chủ nghĩa hợp pháp ở Ukraina có quá khứ gây tranh cãi. Cựu Tổng thống Ukraina Viktor Yushchenko từng trao danh hiệu quốc gia cao quý nhất "Anh hùng Ukraina" cho cựu thủ lĩnh OUN Stepan Bandera.

Ông Cohen còn nhấn mạnh: "Mới đây, những kẻ theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan đã đóng vai trò quan trọng như ‘các chiến binh tấn công’ tại Maidan. Đương nhiên, nhiều người Ukraina muốn bày tỏ quan điểm chống lại Liên Xô trước đây, song đối với một nền dân chủ non trẻ, việc cấm chỉ trích các tổ chức với quá khứ đen tối như vậy là con đường sai lầm để xây dựng bản sắc dân tộc".

Nga đã cực lực tố cáo các luật này, lên án chính quyền Kiev vận dụng các biện pháp “toàn trị” để “phi Xô-viết hóa” Ukraina, tạo điều kiện cho lý tưởng dân tộc chủ nghĩa, khiến đất nước sẽ bị “lao vào vực thẳm”.