Tin nóng thế giới hôm nay - 15/5

Thủy thủ trên tàu chiến Tây Ban Nha Mendez Nunez tham gia cuộc tập trận Dynamic Manta 2017 của NATO. Ảnh: Reuters

1. Vì sao Tây Ban Nha bất ngờ rút chiến hạm khỏi nhóm tàu tấn công của Mỹ?

Tây Ban Nha đã rút chiến hạm Nunez và 215 thủy thủ của nước này ra khỏi nhóm tàu tấn công dẫn đầu là tàu sân bay USS Abraham Lincoln của Mỹ đang tiến vào Vịnh Ba Tư. Theo báo Tây Ban Nha El Pais ngày 14/5, quyết định trên được đưa ra nhằm để Tây Ban Nha “tránh bị lôi kéo một cách thụ động vào bất kỳ hình thức xung đột nào với Iran”.

Sau khi rút khỏi nhóm tàu tấn công, chiến hạm Nunez sẽ tiếp tục hoạt động trong khu vực, song không đi vào Vịnh Ba Tư. Dự kiến chiến hạm Nunez sẽ tái gia nhập hạm đội, tiếp tục sứ mệnh hộ tống tàu sân bay Abraham Lincoln sau khi hạm đội này rời khỏi Vịnh Ba Tư và tiếp tục hành trình đến quân cảng San Diago của Mỹ theo như kế hoạch như trước.

Tuần trước, Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Robles tuyên bố Tây Ban Nha là một “đối tác nghiêm túc và đáng tin cậy”, song quân đội nước này chỉ tuân thủ thỏa thuận với EU và NATO. Trong khi đó, giới quan sát nhận định việc Madrid rút chiến hạm Mendez Nunez khỏi nhóm tác chiến tàu sân bay Abraham Lincoln có thể khiến Mỹ mất lòng tin vào Tây Ban Nha và thậm chí dẫn tới cuộc khủng hoảng ngoại giao giữa hai nước.

2. Ngoại trưởng Mỹ khẳng định nhất trí với Nga trong các vấn đề về Triều Tiên và Syria

Ngày 14/5, Phát biểu tại cuộc họp báo chung sau khi kết thúc hội đàm với Ngoại trưởng Sergei Nga Lavrov tại Sochi, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết 2 bên đã thống nhất về mục tiêu phi hạt nhân hóa Triều Tiên và sẽ tiếp tục thảo luận.

Về vấn đề này, ông Pompeo đã nhấn mạnh việc duy trì triển khai đầy đủ các lệnh cấm vận của Liên hợp quốc cho tới khi đạt được mục tiêu phi hạt nhân hóa Triều Tiên một cách hoàn toàn và được kiểm chứng. Ông Lavrov cho biết Moskva đang thúc đẩy đồng thời sẵn sàng hỗ trợ đối thoại giữa Washington và Bình Nhưỡng. Ông cũng lưu ý rằng Triều Tiên mong muốn những nhượng bộ từ phía Mỹ.

Về Iran, Ngoại trưởng Mỹ khẳng định Washington cơ bản không muốn xảy ra chiến tranh, nhưng kêu gọi duy trì sức ép với Tehran và nhấn mạnh nếu lợi ích của Mỹ bị tổn hại thì Washingotn chắc chắn sẽ phản ứng phù hợp.

Đối với vấn đề Venezuela, Mỹ tiếp tục kêu gọi Nga chấm dứt ủng hộ chính quyền của Tổng thống Nicolas Maduro, trong khi Ngoại trưởng Nga kêu gọi Washington đối thoại với chính quyền đương nhiệm tại Caracas.

Về Syria, ông Pompeo cho biết hai bên đã nhất trí các cách thức để khai thông bế tắc trong tìm kiếm một giải pháp chính trị tại Syria. Theo đó, hai bên đều ủng hộ thành lập một ủy ban soạn thảo hiến pháp thời kỳ hậu chiến cho Syria.

3. Iran chính thức ngừng tuân thủ một số cam kết trong thỏa thuận hạt nhân

Hãng thông tấn ISNA của Iran dẫn một nguồn thạo tin trong Cơ quan năng lượng nguyên tử Iran cho biết Tehran đã chính thức ngừng tuân thủ một số cam kết trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 đạt được với các cường quốc trên thế giới, sau một chỉ thị từ Hội đồng An ninh Tối cao Iran.

Trước đó, ngày 13/5, người phát ngôn Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran Behrouz Kamalvandi cho biết Tehran có thể thực thi nhiều biện pháp, bao gồm cả việc rút khỏi thỏa thuận, nếu vấn đề hạt nhân của Tehran bị đưa ra thảo luận lại tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Theo ông Kamalvandi, quyết định đình chỉ một số cam kết của Iran nhằm tạo điều kiện để châu Âu có thời gian tuân thủ các nghĩa vụ cam kết của mình và đưa thỏa thuận này trở lại lộ trình.

Trong một diễn biến khác, lãnh tụ tối cao của Iran Ali Khamenei ngày 14/5 khẳng định sẽ không có bất cứ một cuộc chiến tranh nào với Mỹ. Ông Khamenei nhấn mạnh căng thẳng Iran - Mỹ hiện nay là cuộc thử nghiệm về quyết tâm hơn là đụng độ quân sự và sẽ không có bất kỳ cuộc chiến tranh nào bởi cả Tehran và Washington đều không theo đuổi một cuộc chiến.

4. Tiết lộ mới của phi công liên quan đến máy bay Boeing 737 MAX

Ngày 14/5, New York Times và CBS News tiết lộ, vấn đề an toàn của máy bay Boeing 737-MAX đã được các phi công của hãng American Airlines quan ngại ngay sau vụ tai nạn thảm khốc đầu tiên liên quan đến 737 MAX tại Indonesia vào tháng 10/2018 khiến toàn bộ 189 người thiệt mạng.

Tại một cuộc họp sau đó giữa đoàn phi công American Airlines và Boeing, các phi công cho biết họ không được thông báo đầy đủ, thậm chí không biết về Hệ thống tăng cường tính năng điều khiển bay (MCAS) mới trên loại máy bay này và yêu cầu điều chỉnh quy chuẩn an toàn. Cũng tại cuộc họp này, lãnh đạo Boeing khẳng định, chưa có kết luận nguyên nhân vụ tai nạn là do MCAS và ám chỉ rằng sẽ không thể xảy ra tai nạn tiếp theo.

Sau hai vụ tai nạn máy bay tại Indonesia và Ethiopia (3/2019) liên quan đến 737 MAX khiến gần 350 người thiệt mạng, nhiều hãng hàng không và nhiều nước đã quyết định đình chỉ bay đối với loại máy bay này do lo ngại về vấn đề an toàn. Hiện Boeing đã tiến hành nâng cấp phần mềm cho hệ thống MCAS và hy vọng cơ quan chức năng Mỹ sớm thông qua, song hiện chưa rõ thời điểm nào các máy báy 737 MAX được khai thác bay trở lại.

5. Tổng thống Donald Trump: Mỹ có thể mua hàng hóa của Việt Nam và nhiều nước khác

Phát biểu với giới báo chí trước cuộc hội đàm với Thủ tướng Hungary Victor Oban, Tổng thống Trump cho biết ông đã áp thuế 25% đối với lượng hàng hóa trị giá 200 tỷ USD của Trung Quốc và đang cân nhắc tăng thuế đối với 325 tỷ USD hàng hóa khác nhập khẩu của Trung Quốc vào Mỹ.

Theo ông Trump, đây là hành động chưa từng có của Mỹ đối với bất kỳ nước nào. Ông cũng cho biết kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ hiện ở mức 600 tỷ USD, trong khi nước này nhập khẩu của Mỹ chỉ hơn 100 tỷ USD. Cũng theo ông Trump, "thời kỳ phải mua hàng hóa của Trung Quốc sẽ không còn nữa" và nếu "họ không muốn trả thuế", Mỹ có thể mua hàng hóa từ một nước không bị áp thuế, như Việt Nam và nhiều nước khác.

Trước đó, một số báo châu Á cho rằng hàng rào thuế quan ông Trump dựng lên không có lợi cho Mỹ, Trung Quốc nhưng có thể mang lại lợi ích cho các quốc gia mới nổi, trong đó có Việt Nam. Các thương hiệu lớn như Adidas, Nike, Brooks Running, Apple,... đang nhắm tới Việt Nam bởi bên cạnh lợi thế về các Hiệp định tự do thương mại (FTA), Việt Nam cung cấp lao động có giá và kỹ năng vô cùng cạnh tranh, trong khi sản xuất tại Trung Quốc ngày càng đắt đỏ.

Hải Bình (t/h)

Ông Trump phủ nhận kế hoạch quân sự chống lại Iran ở Trung Đông

Lãnh tụ tối cao Iran khẳng định "sẽ không có chiến tranh" với Mỹ

Tổng thống Nga Putin hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ tại Sochi

Boeing 737 liên tiếp gặp nạn là do máy móc chiếm quyền điều khiển của phi công