Nam Phi ban bố tình trạng thảm họa toàn quốc về năng lượng

Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đã tuyên bố tình trạng thảm họa quốc gia để giải quyết cuộc khủng hoảng năng lượng, trong bài phát biểu về Tình trạng Quốc gia hàng năm của ông tại Cape Town

Cường quốc công nghiệp hàng đầu châu Phi đang bị mất điện. Trong nhiều tháng, cứ mỗi ngày, 60 triệu người Nam Phi lại phải trải qua cảnh bị cắt điện sinh hoạt có lịch trình. Có một số ngày, điện có thể bị cắt đến tận 11 tiếng đồng hồ, do tình trạng thiếu hụt đã trở nên tồi tệ hơn từ năm trước.

Sau nhiều tuần suy đoán, khi phát biểu bài diễn văn Tình trạng Quốc gia hàng năm trên đài truyền hình, Tổng thống Cyril Ramaphosa đã tuyên bố tình trạng thảm họa quốc gia, với hiệu lực ngay lập tức.

Biện pháp này chủ yếu giúp Nam Phi giải phóng những khoản tiền quỹ đặc biệt. Tổng thống đã đề cập đến việc hỗ trợ các công ty trong lĩnh vực thực phẩm – đối tượng bị ảnh hưởng năng nề nhất từ tình trạng mất điện, và nếu có thêm khả năng, nhà nước sẽ hỗ trợ thêm bệnh viện và nhà máy xử lý nước.

Nhưng hiện nay, theo lời trao đổi giữa chuyên gia năng lượng Ted Blom và AFP: “Rất khó để tiên lượng được kết quả, vì chúng tôi thực sự không biết liệu biện pháp này sẽ đem lại kết quả gì”.

Tổng thống Nam Phi hứa sẽ ưu tiên giảm cường độ cắt điện “trong những tháng tới” và chấm dứt vĩnh viễn vấn đề này.

Vào tháng trước, công ty Điện lực Nhà nước Eskom đã dự báo khả năng tiếp tục cắt giảm phụ tải trong 2-3 năm tới, nhằm nâng cấp các nhà máy nhiệt điện than cũ kỹ và thiếu bảo trì.

Hiện Nam Phi đang kêu gọi bổ nhiệm một Bộ trưởng Bộ Điện lực để làm việc trực tiếp với tổng thống. Hiện nay, Bộ Năng lượng và các Doanh nghiệp Nhà nước đang cùng nhau đảm nhiệm trách nhiệm của vị trí này.

Tuy nhiên, Liên minh Dân chủ (DA) - đảng đối lập của Nam Phi, đã có lời chỉ trích. Theo họ, vị trí bộ trưởng mới này sẽ chỉ là “một sự bổ sung mới vào bộ máy quan liêu”, “ăn thêm 2 triệu euro tiền thuế mỗi năm từ nguời dân”.

Trên thực tế, Đảng DA đã kêu gọi ban bố tình trạng thảm họa từ vài tháng trước, cùng lời cáo buộc chính phủ không hành động. Dù vậy, chỉ vài phút sau khi tình trạng chính thức có hiệu lực, đảng DA tuyên bố sẽ thách thức quyết định “nguy hiểm và tuyệt vọng” của ông Ramaphosa trước tòa.

Cũng theo đảng này, quyết định trên sẽ trao cho Đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) quyền lực và cơ hội lớn để “cướp” ngân quỹ “mà không bị ai cản trở và không chịu bất kỳ sự kiểm soát nào từ quốc hội”. Đảng DA cũng đề cập đến những trường hợp tham ô trong giai đoạn bùng dịch COVID-19.

Thật vậy, Nam Phi đang điều tra hành vi gian lận và tham nhũng từ vài nghìn hợp đồng công - được thiết kế với mục đích phục vụ cho hoạt động phòng chống đại dịch; và có trị giá 830 triệu euro.

Mặt khác, ông Mark Swilling từ Trường Đại học về Lãnh đạo công Stellenbosch, lại có ý kiến khác: “Tình trạng thảm họa có thể là một công cụ tốt để nhanh chóng chấm dứt tình trạng cắt điện, nếu chính phủ hành động với trách nhiệm”.

Cuộc khủng hoảng điện phần lớn bắt nguồn từ nhiều năm quản lý yếu kém và tham nhũng ở tất cả các cấp. Dưới thời tổng thống Jacob Zuma (2009-2018), công ty Eskom từng là một trong những mục tiêu chịu tham ô tài nguyên nhà nước trên diện rộng.

Ngày nay, doanh nghiệp này, vốn sản xuất 90% điện năng của đất nước, đang phải gánh khoản nợ gần 21 tỷ euro và những nhà máy điện hỏng hóc. Hiện nay, chính phủ Nam Phi vẫn đang cố gắng trả hết nợ.

Pháp công bố quy định cấp bảo lãnh chính phủ cho ngành năng lượng

Những thay đổi quan trọng trong lĩnh vực năng lượng của Turkmenistan

Chuyển dịch năng lượng: "Các nước giàu nên bớt đạo đức giả với những nước nghèo"

Khủng hoảng năng lượng khiến mức tiêu thụ điện toàn cầu ra sao?