Kỳ tích xóa "4 không"

Phiên chợ đầu tiên

Ở độ cao khoảng 1.000m so với mực nước biển, trung tâm xã Nhôn Mai khá lạnh, đêm và sáng ngập chìm trong sương núi. Những tuyến đường thường ngày vốn vắng vẻ, hôm ấy từ sáng sớm đã rộn rã bước chân, tiếng xe và tiếng nói cười của bà con các bản xuống chợ. Khắp các ngả đường, dòng người đổ về bên dòng Huồi Hỷ thuộc Nhôn Mai cùng những chiếc gùi và bao tải nặng trĩu, ai cũng cố gắng tìm cho mình một vị trí thuận lợi để bán được hàng.

Quang cảnh phiên chợ đầu tiên ở xã vùng biên Nhôn Mai

Bà Và Y Mùa ở bản Thằm Thẩm cho chúng tôi biết, bà thức dậy từ lúc nửa đêm, đi bộ gần 20km để đến chợ lúc vừa hửng sáng. Chỉ một lúc, toàn bộ khoai sọ, bí xanh, 5 con gà đen của bà đã bán hết sạch. Người phụ nữ dân tộc Mông ấy tỏ ra tiếc rẻ khi không đủ sức gùi thêm hàng để bán.

Còn vợ chồng Gà Tồng Dê ở bản Huồi Cọ chở chanh leo xuống chợ, cũng chỉ một lúc là bán hết không còn một quả. Bán xong, hai vợ chồng đi khắp khu chợ xem cảnh mua bán các mặt hàng rồi vào quán ăn bát phở nóng hổi. Tồng Dê cho biết: “Lần đầu tiên Nhôn Mai có chợ, nhà ta ở xa không chở được hàng nhiều để bán, nhưng đến đây thấy rất vui. Những phiên sau sẽ chở hàng xuống trước từ mấy ngày, ở nhà còn nhiều khoai sọ, bí và gà đen lắm”.

Tương tự, chị Nộc Thị Kiểm ở bản Có Hạ vừa đặt gùi nếp nương và mấy con gà xuống đất đã có người hỏi mua, chưa đầy 20 phút sau, toàn bộ số hàng trong gùi đã sạch sẽ…

Trang phục truyền thống luôn được đồng bào các dân tộc lựa chọn tại chợ phiên Nhôn Mai

Mặt trời lên cao, cái lạnh bớt dần, dòng người đổ về khu chợ mỗi lúc một đông, kẻ bán, người mua nhộp nhịp, có nhiều người chỉ đến với mục đích nhìn ngắm, tham quan và thưởng thức đặc sản. Phiên chợ lần đầu tiên được xã tổ chức, phân chia thành từng gian hàng cho các bản và cơ quan, đơn vị trên địa bàn. Nhưng trên thực tế, rất nhiều người dân địa phương như bà Y Mùa, vợ chồng Tồng Dê và chị Kiểm đưa hàng đến bán ở phía ngoài. Không chỉ các bản làng ở Nhôn Mai mà người dân các xã trong vùng như Mai Sơn, Hữu Khuông (Tương Dương), thậm chí tận bên Tri Lễ (Quế Phong) và Mỹ Lý (Kỳ Sơn) cũng tìm đến phiên chợ để trao đổi hàng hóa. Cùng với các mặt hàng nông sản vùng cao, phiên chợ còn có các món ăn truyền thống của đồng bào các dân tộc thu hút nhiều người đến thưởng thức.

Các sản vật địa phương được bày bán tại chợ phiên Nhôn Mai

Được biết, các phiên chợ Nhôn Mai sẽ được tổ chức vào ngày 15 Âm lịch hằng tháng để bà con giới thiệu, trao đổi các mặt hàng truyền thống của địa phương, góp phần kích thích phát triển sản xuất nông nghiệp, phát triển nghề truyền thống. Nếu nhu cầu lớn, chính quyền địa phương sẽ tăng số lượng phiên chợ trong tháng và mở rộng quy mô, đầu tư xây dựng hạ tầng để việc giao thương được thuận tiện.

Kỳ tích xóa “4 không”

Đi chợ phiên Nhôn Mai, chúng tôi tình cờ gặp lại ông Kha Dương Tiến - Bí thư Đảng ủy xã. Ông vui vẻ: “Số người đến mua bán và tham quan trong phiên chợ đầu tiên ở xã đông hơn nhiều so với dự kiến ban đầu. Chủ trương mở phiên chợ ở thời điểm này là rất hợp lý”.

Ông Tiến gợi lại cuộc gặp gỡ hơn 10 năm trước, khi lần đầu tiên chúng tôi lên Nhôn Mai tác nghiệp. Ngày ấy, để lên đây phải đi thuyền máy gần một ngày ngược dòng Nậm Nơn với bao thác ghềnh hiểm trở, rồi cuốc bộ hàng giờ đồng hồ mới đến được trung tâm xã. Khi ấy, Nhôn Mai vô cùng heo hút, nhìn đâu cũng chỉ toàn thấy núi rừng. Còn nhớ, ông Kha Dương Tiến, lúc ấy là Chủ tịch UBND xã, nói với khách: Nhôn Mai đang còn ở trong tình trạng “4 không”, đó là: Không đường bộ, không điện lưới, không chợ và không sóng điện thoại. Khi nào xóa được hết “4 không” này, người dân nơi đây mới có cơ may phát triển kinh tế, nhưng chắc còn lâu lắm…

Bẵng đi mấy năm, bất ngờ một hôm, chúng tôi nhận được cuộc gọi của một người bạn dạy học ở Nhôn Mai, anh thông báo ở đây đã có sóng điện thoại, nghĩa là sóng của các nhà mạng đã vươn tới chốn thâm sơn cùng cốc này, đồng nghĩa với việc đã xóa được “1 không”. Năm 2015, dự án đường phía tây Nghệ An (nay là Quốc lộ 16) nối 3 huyện Kỳ Sơn - Tương Dương - Quế Phong hoàn thành, con đường đi qua địa bàn Nhôn Mai đã giúp xã xóa thêm “1 không” nữa.

Khi đã có đường bộ, việc triển khai xây dựng hệ thống điện lưới quốc gia về các bản càng thuận lợi. Và chẳng bao lâu sau, đường điện đã về đến đây, hiện hơn một nửa số bản của xã đã có điện lưới. Nhôn Mai đã xóa được “3 không”, cuộc sống đồng bào có nhiều khởi sắc, bộ mặt bản làng đang đổi thay từng ngày. Khi có thêm những phiên chợ, nơi đây sẽ xóa hết “4 không”, cuộc sống ở xã vùng biên Nhôn Mai hứa hẹn sẽ tiếp tục có thêm những bước tiến mới, nhất là khi các mặt hàng nông sản được lưu thông.

Mới hay, chặng đường hơn 10 năm đầy vất vả, với sự quan tâm hỗ trợ của Nhà nước, Nhôn Mai xóa được hết “4 không”, quả là một kỳ tích đáng tự hào. Ông Lương Xuân Hiệp - Chủ tịch UBND xã Nhôn Mai - cho biết: Năm 2018, diện tích ngô, lúa, chanh leo và các loại nông sản khác tăng mạnh. Tổng đàn gia súc đã hơn 5.600 con. Số lượng đàn gia cầm cũng tăng nhanh. Giao thông thuận tiện và có nơi trao đổi, tiêu thụ hàng hóa, chắc chắn sẽ kích thích sản xuất nông nghiệp, thu nhập của bà con sẽ tăng lên