Độc đáo "Mèo rửa mặt" trong võ Việt

Võ sư Lý Xuân Hỷ thi triển thế “Miêu tẩy diện” (ảnh: Đào Tiến Đạt)

Lý gia võ đạo và độc chiêu “Mèo rửa mặt”

Lão võ sư Lý Xuân Hỷ là truyền nhân thứ 5 của võ tộc Lý gia nổi tiếng đất võ Bình Định. Nhà võ sư Lý Xuân Hỷ nép mình dưới bóng một cây me lớn, xung quanh trồng đầy cây cảnh và nuôi cả trăm con gà. Thấy cảnh tượng yên bình này, chẳng ai nghĩ đây là nhà của một võ sư từng được giới võ thuật gọi là “Hùm xám cao nguyên” với độc chiêu “Miêu tẩy diện” - “Mèo rửa mặt”.

Võ sư Lý Xuân Hỷ kể, khi 8 tuổi, ông đã theo cha luyện võ. Đến năm 12 tuổi, ông mới được cha mình là võ sư Lý Tường truyền dạy bài võ “Miêu tẩy diện” bí truyền của dòng họ. Ông Hỷ kể, cha ông bảo: “Con cứ luyện tập, đến khi nào ta ngồi yên trên bàn mà tay con chạm được vào da mặt ta, thì ta sẽ dạy Miêu tẩy diện cho con”. Sau 4 năm luyện tập, ông Hỷ cũng đã đạt được yêu cầu của cha. “Đó là ngày mang tính bước ngoặt đối với nghiệp võ của tôi”, ông nói.

Bài võ “Miêu tẩy diện” do ông tổ của Lý gia là võ sư Lý Thế sáng tạo dựa theo những chuyển động linh hoạt của loài mèo. Điểm lợi hại của bài quyền này là những đòn chỏ rất nhanh, hiểm và linh hoạt khi cận chiến.

Võ sư Lý Xuân Hỷ kể lại sự tích được lưu truyền trong dòng họ: Vào một buổi sáng, võ sư Lý Thế trong lúc ngồi quan sát con mèo mới ngủ dậy thì thấy 2 chân trước con mèo đưa lên vuốt râu, xoa mặt cho tỉnh táo rồi nhẹ nhàng nhảy từ trên cao xuống đất. Từ sự quan sát đó, võ sư Lý Thế đã sáng tạo ra bài quyền “Miêu tẩy diện”. Bài quyền này gồm 20 động tác mô phỏng lại chuyển động của loài mèo. Tập “Miêu tẩy diện” là phải tập cho được đôi tay. Đôi tay phải nhanh nhẹn. Bởi thế trong võ học, nhanh nhẹn nhất, nguy hiểm nhất là cặp tay con cọp và mèo. Tuy không thiên về dụng lực mạnh mẽ như hổ quyền, nhưng miêu quyền xoay trở nhanh nhẹn, tấn pháp thấp, thủ pháp gọn và hiểm hơn. Bộ tay cực kỳ linh hoạt dựa trên tấn pháp mau lẹ, vừa sử dụng hổ trảo, chỏ, vừa sử dụng kiếm chỉ điểm vào tử huyệt đối phương.

Trước ngày giải phóng miền Nam, nhiều năm võ sư Lý Xuân Hỷ đoạt giải vô địch tại các cuộc thi võ ở cao nguyên Trung phần nên được mệnh danh là “Hùm xám cao nguyên”. Biệt danh oai phong vậy, nhưng nghề chính của ông Hỷ vẫn là làm nông, tập võ chỉ vì đam mê và để rèn luyện sức khỏe.

Võ sư Lý Xuân Hỷ thi triển một thế võ bí truyền (ảnh: Đào Tiến Đạt)

Thượng đài hàng trăm lần chỉ thua 1 lần

Từ những tinh hoa của bài quyền “Miêu tẩy diện”, võ sư Lý Xuân Hỷ đã hàng trăm lần thượng đài, chỉ thua một lần duy nhất bởi cách tính ép điểm của trọng tài. Trong 17 năm, từ năm 18 tuổi đến năm 35 tuổi, ông thượng đài hàng trăm trận, nổi danh khắp cả nước bởi lối đánh linh hoạt, nhẹ nhàng nhưng không kém phần uy lực.

Năm 1969, võ sư Lý Xuân Hỷ có một trận đấu nổi tiếng với một sĩ quan Quân đoàn 2 Việt Nam Cộng hòa tên Long. Người này tập Taekwondo đến tứ đẳng huyền đai, vóc dáng cao lớn và rất hung hăng. Trước khi thượng đài, người này tuyên bố: “Đêm nay hạ Hỷ, đêm mai hạ Cảnh” (võ sư Minh Cảnh, vô địch quyền anh Đông Dương, là thầy dạy quyền anh của võ sư Hỷ). Khi thượng đài, người này liên tục dùng đòn chân tấn công tới tấp vào võ sư Hỷ, nhưng ông chỉ lách người tránh. Tấn công hết hiệp 1 nhưng sĩ quan này vẫn chưa đánh trúng ông Hỷ một đòn nào. Đến giữa hiệp 2, ông Hỷ kết thúc trận đấu bằng lần duy nhất phản đòn, ông dùng đòn chỏ trong bài quyền “Miêu tẩy diện” đánh thẳng vào chấn thủy đối phương khiến hắn bất tỉnh tại chỗ.

Năm 1990, “Miêu tẩy diện” trình làng Festival võ thuật cổ truyền quốc tế gồm 16 nước tham gia, được tổ chức tại Liên Xô. Võ sư Lý Xuân Hỷ lúc ấy đã xấp xỉ 50 tuổi. Trong 1 lần thượng đài với đối thủ là một võ sư người Ba Lan, nặng hơn ông gần 10kg. Lúc thượng đài, thấy võ sư Hỷ không thủ thế gì cả, võ sư này cho rằng ông coi thường mình nên tức giận xông vào tấn công. Bằng một chiêu điêu luyện của “Miêu tẩy diện”, ông nghiêng người né đón rồi đảo tay đánh một chỏ, đối thủ ngã xuống sàn. Tiếng hò reo vang lên khắp nhà thi đấu. Đó là lần đầu tiên “Miêu tẩy diện” xuất ngoại. Trong những khán giả tại đó, có một võ sư người Italia âm thầm chứng kiến bài võ độc đáo và nung nấu ý chí thách đấu võ sư Hỷ.

Độc đáo "Mèo rửa mặt" trong võ Việt

Năm 2007, 17 năm kể từ thời điểm ấy, võ sư người Italia sau khi tập luyện miệt mài đã từ Italia tìm đến nhà võ sư Lý Xuân Hỷ tại Bình Định để thách đấu và giao lưu võ học. Thời điểm đó, võ sư này 42 tuổi, nặng hơn võ sư Hỷ 30kg. Do cuộc thượng đài có yếu tố nước ngoài nên các ngành chức năng tại Bình Định đã cử người tới để bảo đảm an ninh. Võ sư Hỷ ra điều kiện là dù kết quả thế nào cuộc đấu cũng chỉ diễn ra trong 30 phút, kể cả trao đổi võ học. Vào trận, vị võ sư người Italia ra đòn đá liên tục, ông Hỷ chỉ né mà không phản công. Đến phút thứ 3, khi võ sư người Italia tung cú đá ngang mặt, võ sư Hỷ lách người tránh đòn, rồi đá quét một đòn phá chân trụ làm đối phương ngã chúi xuống đất và thua cuộc. Sau trận đấu, võ sư người Italia mới thú nhận rằng, để chuẩn bị cho trận đấu, ông đã học thêm 3 năm võ Trung Quốc, dành dụm tiền mấy năm trời để đủ chi phí đi từ Italia tới Việt Nam thách đấu võ sư Hỷ và thua “tâm phục khẩu phục”.

Giờ đây, ở tuổi bát thập, sức khỏe của võ sư Lý Xuân Hỷ đã yếu đi nhiều, nhưng ông vẫn ngày ngày tập võ để làm gương răn dạy con cháu giữ gìn những tuyệt học võ thuật Việt Nam, trong đó có bài võ mèo “Miêu tẩy diện”