Vì sao giá vàng tăng cao chưa từng có?

Sáng 21/10, giá vàng miếng SJC tăng thêm 3,1 triệu đồng/lượng, lên mức cao nhất 154,6 triệu đồng; trong khi đó, giá vàng nhẫn cũng neo ở mức cao đến 155,5 - 158,5 triệu đồng/lượng (mua-bán).

Có thể nhiều người còn nhớ, vào khoảng tháng 10-11/2024, giá vàng mới ở mức 80-90 triệu đồng/ lượng, thế nhưng năm nay giá vàng đã tăng gấp đôi, tiệm cận mức 160 triệu đồng/ lượng. Trên thực tế, nhiều nguồn tin cho biết, giao dịch vàng tại thị trường “chợ đen” phải lên mức 170-180 triệu/ lượng.

Trong khi đó, ghi nhận vào 5 giờ ngày 21/10 (giờ Việt Nam) , giá vàng thế giới lên tới 4.357 USD/ounce, tăng 127 USD so với mức giá thấp nhất trong phiên giao dịch đêm qua 4.230 USD/ounce.

Quy đổi giá vàng thế giới theo tỷ giá ngoại tệ tại Vietcombank ngày 21/10: 1 USD = 26.353 VND, giá vàng thế giới tương đương 137,9 triệu đồng/lượng, thấp hơn 16,7 triệu đồng/lượng so với giá bán vàng SJC ở cùng thời điểm.

Giá vàng hôm nay tốt nhất tại Trung Quốc giao dịch chiều 20/10 giao động trong khoảng 30.305 NDT/ounce, tương đương 134 triệu đồng/lượng, rẻ hơn giá vàng tại Việt Nam 17 triệu đồng/lượng.Như vậy, so với Mỹ, châu Âu hay Trung Quốc, giá vàng Việt Nam hiện thuộc nhóm cao nhất thế giới!

Để hạn chế tình trạng chênh lệch lớn giữa giá vàng trong nước và thế giới, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng Nhà nước theo dõi sát diễn biến giá vàng; khẩn trương theo thẩm quyền thực hiện các giải pháp, công cụ cần thiết theo quy định để bình ổn, ổn định thị trường vàng.

Thêm vào đó, từ việc nhà nước độc quyền vàng miếng, Ngân hàng Nhà nước đã chính thức xóa bỏ độc quyền vàng mà giao quyền nhập khẩu và sản xuất vàng miếng cho một số ngân hàng và doanh nghiệp đủ điều kiện.

Thế nhưng giá vàng trong nước vẫn tăng phi mã khiến nhiều nhà đầu tư “hoang mang”, cho rằng các biện pháp của Chính phủ chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Thực tế, chúng ta phải hiểu rằng, giá vàng trong nước hiếm khi phụ thuộc vào các chính sách, mà có liên quan mật thiết tới giá vàng thế giới và tình hình địa chính trị quốc tế. Các lãnh đạo ổn định giá vàng không có nghĩa là giảm giá vàng ngay lập tức. Việc điều chỉnh giá vàng chỉ là các biện pháp nỗ lực kéo gần khoảng cách giá giữa Việt Nam và thế giới, tránh tình trạng buôn lậu vàng kiểu mua giá rẻ thế giới và bán giá cao trong nước.

Vì thế, việc giá vàng tăng chóng mặt không còn là chuyện của Việt Nam, mà chính là câu chuyện của kinh tế thế giới.

Trước hết, giá vàng sẽ còn tiếp tục tăng bởi vì sản lượng khai thác mỗi một năm của vàng tăng khoảng 1,5%/năm và thậm chí ngày càng ít đi. Trong khi đó, kinh tế thế giới ngày một bất ổn, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, các cuộc chiến tranh xảy ra liên tiếp ở khắp nơi, dẫn tới việc nhà đầu tư trong và ngoài nước coi vàng là nơi “trú ẩn an toàn”. Nguồn cung thấp, nhu cầu mua tăng cao, vì thế giá vàng tăng là điều cực kỳ hợp lý.

Người dân xếp hàng mua vàng tại Hà Nội.

Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân có thể khiến giá vàng biến động mạnh, là do các nền kinh tế đang lâm vào tình trạng khó khăn. Khó khăn này có thể nhìn thấy rõ khi các nước lớn trên thế giới đang “bằng mặt không bằng lòng”, bắt đầu từ việc Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế một loạt quốc gia khác, trong đó có Việt Nam; những cuộc thương chiến kéo dài giữa Mỹ - Trung cùng chiến tranh giữa nhiều quốc gia. Hàng hóa sản xuất không bán được, giao thương trì trệ, kinh doanh không có lãi, các nhà đầu tư chỉ còn cách mua vàng bỏ vào két và chờ đợi tương lai sáng sủa hơn.

Tuy nhiên, giá vàng tăng không nhanh như bất động sản. Ngay cả ở nước Mỹ, trong khoảng từ năm 1990 đến nay, giá bất động sản tăng 100 lần, giá vàng tăng 40 lần. Ở Việt Nam, giá bất động sản còn tăng mạnh hơn, một số nơi tăng lên tới 400 lần.

Vì sao giá bất động sản tăng mạnh như vậy? Vì nguồn đất ngày càng khan hiếm, người càng nhiều hơn. Ở Việt Nam, cung cách về quy hoạch, cấp phép cho các dự án mang đến cho chúng ta một nỗi lo: nguồn cung của bất động sản ngày càng khan hiếm. Cách đây 10 năm, mỗi năm Hà Nội cấp 40-60 dự án thì giờ chỉ còn lại 1-2 dự án.

Theo số liệu của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), thời điểm 2014 - 2015, giá bán sơ cấp trung bình một căn hộ chung cư tại Hà Nội chỉ dao động khoảng 18 - 25 triệu đồng/m2 thì đến quý 2/2025, con số này đã vọt lên khoảng 75 - 80 triệu đồng/m2. Ở nhiều dự án cao cấp, giá chào bán đã cán mốc 100 - 150 triệu đồng/m2, thậm chí có nơi còn cao hơn nữa. Như vậy, trong vòng 10 năm, giá căn hộ đã tăng gấp 3 lần. Đáng chú ý, 67% căn hộ mở bán năm 2025 có giá trên 4 tỷ đồng, trong khi gần như vắng bóng hoàn toàn nguồn cung dưới 2 tỷ đồng.

Hệ quả rõ rệt nhất là giấc mơ sở hữu nhà ngày càng xa vời. Với giá trung bình 80 triệu đồng/m2, một căn hộ 70 m2 có giá khoảng 5,6 tỷ đồng. Đối với cặp vợ chồng trẻ thu nhập 30 - 40 triệu đồng/tháng, việc mua nhà gần như bất khả thi nếu vay vốn ngân hàng thương mại. Gánh nặng trả nợ sẽ nuốt trọn thu nhập trong nhiều năm, biến an cư thành áp lực tài chính khổng lồ.

Trong thời buổi cả giá vàng và giá chung cư đều tăng chóng mặt như hiện nay, hoàn toàn có thể hiểu lý do người trẻ “ngại” kết hôn, “ngại” sinh con. Với mức lương bình quân 30 triệu/tháng, chi tiêu gia đình khoảng 20 triệu/tháng. Nếu tiết kiệm mỗi tháng 10 triệu, thì 1 năm được 120 triệu, 10 năm là 1,2 tỷ đồng.

Muốn mua một chung cư tầm trung, nếu không vay ngân hàng, không làm ăn gian dối, không buôn gian bán lận mỗi cặp vợ chồng phải mất 50 năm cày cuốc; nếu không sẽ phải thuê nhà cả đời.

Tương lai như vậy, e rằng cũng hiếm người muốn đối mặt…