Tranh chấp dầu khí Venezuela và Guyana đang ở cấp độ nào?

Tổng thống Guyan Irfaan Ali (trái) và Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro (phải) gặp nhau trên quần đảo Saint Vincent và Grenadines thuộc vùng Caribe trong một cuộc họp nhằm giảm bớt căng thẳng về tranh chấp lãnh thổ xung quanh Essequibo

"Tôi đến để tìm giải pháp hiệu quả thông qua con đường duy nhất, đó là đối thoại và đàm phán", Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro tuyên bố.

Căng thẳng leo thang kể từ khi Guyana triển khai đấu thầu dầu hồi tháng 9, còn Venezuela tổ chức trưng cầu dân ý vào ngày 3/12 về việc sáp nhập Essequibo, khu vực rộng 160.000 km2, giàu dầu mỏ và tài nguyên thiên nhiên, do Georgetown kiểm soát nhưng Caracas lại tuyên bố chủ quyền.

Tổng thống Venezuela Maduro và người đồng cấp Guyan Irfaan Ali sẽ bắt đầu thảo luận vào khoảng 2 giờ chiều GMT dưới sự bảo trợ của Cộng đồng Caribe (CARICOM) và Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe (CELAC), do Saint Vincent và Grenadines làm chủ tịch luân phiên.

Theo một số nhà quan sát, cuộc họp có thể sẽ xoa dịu căng thẳng giữa hai quốc gia nhưng sẽ không đi đến những quyết định quan trọng.

Sadio Garavini di Turno, cựu đại sứ Venezuela tại Guyana, nói với AFP rằng ông hy vọng sẽ có một tuyên bố chung để cả hai nước cam kết "làm dịu leo thang" và "tiếp tục thảo luận để xoa dịu căng thẳng".

Ông Maduro nhấn mạnh: "Tôi đến đây với sự ủy nhiệm của người dân Venezuela, với một lời đối thoại, một lời hòa bình để bảo vệ quyền lợi của chúng tôi".

Dầu mỏ

Venezuela khẳng định sông Essequibo là biên giới tự nhiên từ năm 1777 dưới thời Đế quốc Tây Ban Nha. Trong khi Caracas nói rằng đế quốc Anh đã chiếm đoạt những vùng đất của Venezuela vào thế kỷ 19, cũng như thỏa thuận Genève ký vào năm 1966 - trước khi Guyana giành độc lập - đặt nền tảng cho một thỏa thuận cần phải đàm phán tiếp.

Guyana lập luận rằng đường biên giới giữa hai nước có từ thời thuộc địa của Anh và đã được Tòa án Trọng tài ở Paris phê chuẩn vào năm 1899. Biên giới này hiện vẫn còn hiệu lực.

Khoảng 125.000 người hay 1/5 dân số cả nước sống ở khu vực chiếm 2/3 diện tích đất liền của Guyana.

"Chúng tôi đến Saint Vincent với những kỳ vọng và mong muốn hòa bình, hòa giải và trên tinh thần làm việc, Ngoại trưởng Venezuela Yvan Gil nói với các nhà báo hôm thứ Hai (11/12), khi đề cập đến vấn đề hợp tác dầu mỏ và khí đốt.

Ông nhấn mạnh rằng Venezuela đã làm việc "với Chính phủ Guyana đến năm 2015", khi gã khổng lồ ExxonMobil của Mỹ phát hiện ra những mỏ dầu khổng lồ trong vùng lãnh thổ Essequibo tranh chấp.

Những lời kêu gọi đấu thầu khai thác dầu gần đây của Guyana ở Essequibo đã làm sống lại cuộc xung đột lãnh thổ, khiến nhiều quốc gia Nam Mỹ lo ngại.

Cố vấn thân cận của Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva, Celso Amorim, cũng sẽ tham gia cuộc đàm phán tại Saint Vincent. Brazil đang tăng cường hiện diện quân sự ở biên giới với hai nước, đồng thời kêu gọi ông Maduro hạn chế các biện pháp đơn phương.

Mỹ khẳng định sẽ ủng hộ chủ quyền của Guyana và đã tiến hành các cuộc tập trận trên không vào tuần trước.

Ông Maduro hy vọng buổi thảo luận sẽ đề cập đến mối đe dọa liên quan đến sự tham gia của Bộ Tư lệnh miền Nam Hoa Kỳ, lực lượng đã bắt đầu hoạt động trên lãnh thổ Essequibo.

Ông Ali trả lời AFP: "Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với các đối tác của mình. Vấn đề tranh chấp lãnh thổ được đưa ra trước Tòa án Công lý Quốc tế không phải là chủ đề đàm phán và điều đó sẽ không thay đổi".

Thế giới phản ứng như thế nào trước cuộc khủng hoảng gia tăng giữa Venezuela và Guyana?

Nga nói gì về tranh chấp giữa Venezuela và Guyana?

Mỹ nới lỏng lệnh trừng phạt, Venezuela sẽ được gì?

Tổng thống Guyana tìm đến Nga nhờ giải quyết tranh chấp lãnh thổ với Venezuela