Phân tích và dự báo đầu tư vào năng lượng xanh trong năm nay

Đầu tư vào năng lượng xanh chạm mức kỷ lục trong năm nay. Hình minh họa

Báo cáo của IEA cho thấy đầu tư vào điện mặt trờihiện nay đã vượt qua tất cả các công nghệ sản xuất điện khác cộng lại. Ngoài ra, việc tích hợp năng lượng tái tạo và nâng cấp cơ sở hạ tầng sẵn có đã tạo ra sự phục hồi trong chi tiêu cho lưới điện và lưu trữ.

Đầu tư năng lượng toàn cầu dự kiến ​​sẽ vượt 3 nghìn tỷ USD lần đầu tiên vào năm 2024, trong đó 2 nghìn tỷ USD dành cho công nghệ và cơ sở hạ tầng năng lượng sạch. Đầu tư vào năng lượng sạch đã tăng tốc kể từ năm 2020, và chi tiêu cho năng lượng tái tạo, lưới điện và lưu trữ hiện cao hơn tổng chi tiêu cho dầu khí và than đá.

Trung Quốc là nhà vô địch về năng lượng xanh của thế giới khi chỉ tính riêng tháng 5 đã sản xuất nhiều năng lượng hơn phần còn lại của thế giới trong cả năm 2023. Trung Quốc dự kiến ​​đầu tư gần 680 tỷ USD vào năm 2024, được hỗ trợ bởi thị trường nội địa rộng lớn và sự tăng trưởng mạnh trong ba ngành công nghiệp mới: Sản xuất pin mặt trời, pin lithium và xe điện.

EU đứng thứ hai với 370 tỷ USD đầu tư vào năng lượng sạch ngày nay, tiếp theo là Mỹ với đầu tư vào năng lượng sạch tăng lên hơn 300 tỷ USD vào năm 2024, gấp 1,6 lần mức năm 2020 và vượt xa số tiền đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch. Với quy mô của nền kinh tế Mỹ, mức đầu tư này vẫn còn thấp và phần lớn khoản đầu tư tiếp tục đổ vào nhiên liệu hóa thạch. Một khoản đầu tư lớn khác đã được dùng để nâng cấp lưới điện, khi ngày càng nhiều năng lượng tái tạo được đưa vào hoạt động.

Đầu tư của ngành điện vào công nghệ điện mặt trời (PV) dự kiến ​​sẽ vượt 500 tỷ USD vào năm 2024, vượt qua tất cả các nguồn phát điện khác cộng lại. Mặc dù tăng trưởng có thể chậm lại vào năm 2024 do giá mô-đun PV giảm, năng lượng mặt trời vẫn là trọng tâm trong quá trình chuyển đổi ngành điện lực.

“Năm 2015, tỷ lệ đầu tư vào năng lượng sạch so với năng lượng hóa thạch không giảm là khoảng 2:1. Vào năm 2024, tỷ lệ này được dự báo sẽ đạt 10:1”, theo IEA.

Điện hạt nhân cũng đang lấy lại sức hút. Đầu tư vào năng lượng hạt nhân dự kiến ​​sẽ tăng vào năm 2024, với tỷ trọng (9%) trong đầu tư vào năng lượng sạch tăng sau hai năm giảm liên tiếp. Tổng đầu tư vào hạt nhân dân sự dự kiến ​​sẽ đạt 80 tỷ USD vào năm 2024, gần gấp đôi mức năm 2018, mức thấp nhất trong thập kỷ qua.

Lưới điện đã trở thành một thách thức cho quá trình chuyển đổi năng lượng, nhưng đầu tư đang tăng lên. Sau khi đình trệ ở mức khoảng 300 tỷ USD mỗi năm kể từ năm 2015, chi tiêu dự kiến ​​sẽ đạt 400 tỷ USD vào năm 2024, do các chính sách và nguồn tài trợ mới tại châu Âu, Mỹ, Trung Quốc và một số khu vực ở Mỹ Latinh.

Các nền kinh tế phát triển và Trung Quốc chiếm 80% tổng chi tiêu toàn cầu cho lưới điện. Đầu tư tại Mỹ Latinh đã tăng gần gấp đôi kể từ năm 2021 nhưng xuất phát từ mức thấp, đặc biệt là ở Colombia, Chile và Brazil, nơi chi tiêu đã tăng gấp đôi chỉ riêng trong năm 2023. Tuy nhiên, đầu tư vẫn ở mức thấp đáng lo ngại ở những khu vực khác.

Đầu tư vào bộ lưu trữ pin đang tăng lên và dự kiến ​​sẽ vượt quá 50 tỷ USD vào năm 2024, nhưng hầu như chỉ xuất hiện ở các nước phát triển: Vào năm 2023, cứ mỗi đô la đầu tư vào bộ lưu trữ pin ở các nền kinh tế phát triển và Trung Quốc, chỉ có 1 cent được đầu tư vào các EM khác.

Lãi suất tăng đã dẫn đến chi phí tài chính cao hơn. Tuy nhiên, điều đó được bù đắp bằng việc giảm bớt áp lực chuỗi cung ứng và giảm giá. Chi phí tấm pin mặt trời đã giảm 30% trong hai năm qua và giá khoáng sản và kim loại quan trọng cho quá trình chuyển đổi năng lượng cũng giảm mạnh, đặc biệt là kim loại cần thiết cho pin.

“Báo cáo Đầu tư Năng lượng Thế giới hàng năm đã liên tục cảnh báo về sự mất cân bằng dòng đầu tư năng lượng, đặc biệt là đầu tư vào năng lượng sạch không đủ ở các thị trường mới nổi trừ Trung Quốc. Có những dấu hiệu về sự gia tăng các khoản đầu tư này: Theo đánh giá của chúng tôi, đầu tư vào năng lượng sạch dự kiến ​​sẽ đạt 320 tỷ USD vào năm 2024, tăng hơn 50% kể từ năm 2020. Điều này tương tự với mức tăng trưởng ở các nền kinh tế tiên tiến (+50%), mặc dù vẫn xếp sau Trung Quốc (+75%)”, IEA nói.

Lợi nhuận đầu tư chủ yếu đến từ việc đầu tư nhiều hơn vào năng lượng tái tạo, hiện chiếm một nửa tổng đầu tư vào ngành điện ở các nền kinh tế này. Tiến bộ ở Ấn Độ, Brazil, một số khu vực ở Đông Nam Á và châu Phi phản ánh các sáng kiến ​​từ chính sách mới, đấu thầu công được quản lý tốt và cơ sở hạ tầng lưới điện được cải thiện. Đầu tư vào năng lượng sạch của châu Phi vào năm 2024 ở mức hơn 40 tỷ USD, gần gấp đôi so với năm 2020.

“Tuy nhiên cần phải làm nhiều hơn nữa. Trong hầu hết các trường hợp, sự tăng trưởng này xuất phát từ nền tảng rất thấp và nhiều nền kinh tế kém phát triển đang bị bỏ lại phía sau”, IEA cho biết.

“Vào năm 2024, tỷ lệ đầu tư năng lượng sạch toàn cầu vào EM trừ Trung Quốc dự kiến ​​sẽ duy trì ở mức khoảng 15% trong tổng số. Cả về khối lượng và thị phần, con số này thấp hơn nhiều so với số vốn cần thiết để đảm bảo khả năng tiếp cận đầy đủ năng lượng hiện đại và đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng một cách bền vững”, theo IEA.

Ai sẽ dẫn đầu thế giới về xuất khẩu hydro xanh vào năm 2050?

Azerbaijan nhắm tới mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng xanh

Malaysia và Đài Loan hợp tác chiến lược phát triển các dự án năng lượng xanh