Những tác động nào khiến ngân sách nhà nước "hụt" thu?

Báo cáo của Vụ Ngân sách nhà nước cho hay, trong tháng 5, tình hình dịch Covid-19 đã cơ bản được kiểm soát ở trong nước, nhưng vẫn còn diễn biến phức tạp trên thế giới, nhất là ở các nước và nền kinh tế có quan hệ thương mại lớn với nước ta (Mỹ, EU...). Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 5/2020 ước tăng 11,2% so với tháng trước nhưng vẫn giảm 3,1% so với cùng kỳ năm trước; tính chung 5 tháng, IIP ước tăng 1% so với cùng kỳ, thấp hơn nhiều so với mức tăng 9,5% của cùng kỳ năm 2019.

Tổng thu NSNN lũy kế 5 tháng đầu năm 2020 ước đạt 577 nghìn tỷ đồng

Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và nhập khẩu hàng hóa 5 tháng giảm so với cùng kỳ năm trước tương ứng là 1,7% và 3,8%; CPI và lạm phát cơ bản bình quân 5 tháng tăng tương ứng là 4,39% và 2,88% so với cùng kỳ năm trước.

Tình hình trên có ảnh hưởng lớn đến hoạt động thu, chi NSNN 5 tháng đầu năm 2020. Tổng thu NSNN lũy kế ước đạt 577 nghìn tỷ đồng, bằng 38,2% dự toán, giảm 9,2% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, thu nội địa đạt 38% dự toán, giảm 5,9%; thu về dầu thô đạt 56,4% dự toán, giảm 17,8%; thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 36,7% dự toán, giảm 23,4% so cùng kỳ năm 2019.

Theo báo cáo, có 6/12 khoản thu đảm bảo tiến độ dự toán (đạt trên 41%), nhưng chủ yếu là các khoản thu nhỏ hoặc tiền sử dụng đất (đạt 54,7% dự toán). 6 khoản thu còn lại không đảm bảo tiến độ dự toán và giảm mạnh so cùng kỳ năm 2019.

Trong đó, thu từ khu vực doanh nghiệp nhà nước đạt 33,4% dự toán, giảm 15%; thu từ khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đạt 37,5% dự toán, giảm 2,6%; thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đạt 32,4% dự toán, giảm 16,1%; các loại phí, lệ phí đạt 30,9% dự toán, giảm 17,6% so với cùng kỳ năm 2019...

Xét theo sắc thuế, số thu ngân sách từ đầu năm đến nay vẫn đang có xu hướng giảm dần. Thuế giá trị gia tăng nộp ngân sách quý IV/2019 bình quân tăng 8% so với cùng kỳ, 3 tháng đầu năm 2020 tăng 3,2%, đến tháng 4 giảm 31,9%, tháng 5 ước giảm 48,6%.

Thuế tiêu thụ đặc biệt quý IV/2019 tăng 9,5%, 3 tháng đầu năm giảm 2,1%, đến tháng 4 giảm 18,3%, tháng 5 ước giảm 38%. Thu thuế thu nhập doanh nghiệp cũng giảm mạnh từ tháng 4/2020, trong đó tháng 4 giảm 45,3%, tháng 5 ước giảm 40,3% so cùng kỳ năm 2019…

Ngoài nguyên nhân do tác động của dịch Covid-19, số thu NSNN 5 tháng còn bị ảnh hưởng một phần do điều chỉnh chính sách thu theo Nghị định số 41/2020/NĐ-CP ngày 8/4/2020 của Chính phủ về việc gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất cho các doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân kinh doanh bị ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Tính đến hết tháng 5/2020, tổng số tiền thuế GTGT, TNDN, TNCN và tiền thuê đất đã được gia hạn khoảng 37 nghìn tỷ đồng.

Báo cáo cũng cho biết, chi NSNN 5 tháng ước đạt 603,4 nghìn tỷ đồng, bằng 34,5% dự toán. Trong đó, chi đầu tư phát triển đạt 26% dự toán, tuy có khá hơn về tiến độ so với năm 2019, song vẫn ở mức thấp so với yêu cầu (tính cả số kế hoạch năm 2019 chuyển sang, số giải ngân 5 tháng chỉ đạt xấp xỉ 19% dự toán); chi trả nợ lãi 41,5% dự toán; chi thường xuyên đạt 40,6% dự toán; đảm bảo đáp ứng các nhiệm vụ chi ngân sách theo dự toán được giao và tiến độ triển khai thực hiện của các chủ đầu tư, đơn vị sử dụng ngân sách, đáp ứng các nhiệm vụ đảm bảo an sinh xã hội.

Đến 25/5/2020, Bộ Tài chính đã thực hiện phát hành gần 58,82 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ theo kế hoạch năm 2020 để chi trả nợ trái phiếu đến hạn và để nhận nợ với Bảo hiểm xã hội Việt Nam theo Nghị quyết của Quốc hội.

P.V

Việt Nam được đánh giá cao mức độ công khai minh bạch ngân sách

Ngân sách 2019 thâm hụt gần 8,7 tỷ USD

19 doanh nghiệp nhà nước giảm doanh thu hàng chục nghìn tỷ đồng do dịch Covid-19