Những hiểm họa khôn lường từ tiền ảo Bitcoin

Tất cả vì lợi ích kinh tế

Theo giới truyền thông, kể từ ngày 22/1, các sòng bạc Golden Gate và The D Las Vegas, Mỹ bắt đầu chấp nhận Bitcoin làm công cụ thanh toán tiền thuê phòng, mua sắm và các dịch vụ khác. Theo ông Derek Stevens, đồng chủ sở hữu 2 sòng bạc, khách quen đã đề nghị được sử dụng Bitcoin từ hơn 1 năm trước. Hai sòng bạc kể trên (đầu tiên ở Mỹ cho phép sử dụng Bitcoin) đã lắp hệ thống thanh toán điện tử BitPay để xử lý Bitcoin.

Một số nhà bán lẻ đã cho phép thanh toán bằng Bitcoin, cho dù đồng tiền này vẫn chưa được sử dụng trong thanh toán trên các trang web của các nhà bán lẻ lớn như Amazon.com. Theo Financial Times, hãng bán lẻ trực tuyến Overstock của Mỹ sẽ trở thành đơn vị kinh doanh online đầu tiên chấp nhận Bitcoin vào cuối quý 2/2014.

Đồng Bitcoin

Một số công ty cũng chấp nhận loại Bitcoin. Tỷ phú Richard Brason tuyên bố sẽ nhận Bitcoin từ khách hàng muốn mua chuyến du lịch ngoài vũ trụ tại công ty mình. Từ tháng 4/2013, nhà sáng lập trang web hẹn hò OkCupid Sam Yagan đã cho phép thanh toán bằng Bitcoin trên trang này. Người sở hữu Bitcoin có thể mua nội y của Victoria's Secret. Victoria’s Secret đã ký hợp đồng với Gyft - ứng dụng cho phép người dùng mua phiếu quà tặng bằng Bitcoin. Website mua sắm online Overstock.com cũng bắt đầu chấp nhận Bitcoin từ mùa hè năm 2014.

Tờ Chicago Sun Times công bố hợp tác với BitWall (một công ty khởi nghiệp cung cấp dịch vụ về Bitcoin), chấp nhận độc giả đăng ký trả phí đọc trên website bằng Bitcoin kể từ đầu tháng 2/2014. Trước đó (11/1), giám đốc điều hành trang web thương mại điện tử Mỹ Overstock.com Patrick M. Byrne cho biết, chỉ trong ngày đầu tiên thử nghiệm chấp nhận giao dịch qua Bitcoin, công ty đã thu về doanh thu trị giá tương đương 130.000 USD. Zynga là công ty trò chơi điện tử lớn nhất từ trước đến nay chấp nhận Bitcoin.

Ngày 21/5/2010, giao dịch thực tế đầu tiên trong lịch sử Bitcoin diễn ra khi Laszlo Hanyecz, lập trình viên sống tại Florida, Mỹ gửi 10.000 Bitcoin cho một tình nguyện viên đặt mua dùm anh một ổ bánh pizza. Được biết, máy rút tiền Bitcoin đầu tiên ở châu Á chuẩn bị có mặt tại Hongkong (cuối tháng 1/2014). Theo Wall Street Journal, Jordan Kelley, Giám đốc điều hành của hãng Robocoin và là nhà sản xuất máy ATM Bitcoin cho biết, máy ATM Bitcoin dễ sử dụng, đơn giản như việc rút tiền mặt từ máy ATM thông thường.

Hữu hạn hay vô hạn

Về lý thuyết, Bitcoin hữu hạn về số lượng phát hành. Hiện số lượng Bitcoin đã phát hành ra là 11 triệu và sẽ đạt mức tối đa 21 triệu vào năm 2140. Theo Business Insider, có 3 cách cơ bản để sở hữu Bitcoin. Đó là mua, sau đó là bán đồ vật hoặc dịch vụ, nhận thanh toán bằng Bitcoin và lên mạng và tạo ra chúng. Tạo ra một đồng Bitcoin rất khó với một máy tính thông thường vì phải xử lý hàng loạt thuật toán phức tạp. Do đó, các công ty như KnCMiner đã tạo ra loại máy tính đặc biệt, dùng các chip xử lý có tên ASIC (Vi mạch tích hợp chuyên dụng) để tạo ra Bitcoin.

Nhà mạng Trung Quốc cấm giao dịch bằng đồng Bitcoin

Tại Mỹ, Bitcoin thành công là do chi phí giao dịch rất thấp, hơn nữa chính quyền ít quan tâm. Sau khi Mỹ đóng cửa Silk Road (tháng 10/2013), website được dùng làm nơi buôn bán súng, ma túy và các mặt hàng không rõ nguồn gốc bằng Bitcoin, khiến cho đồng tiền này tăng mạnh. Ngày 6/1, một đồng Bitcoin được giao dịch với giá 1.030 USD trên sàn giao dịch MtGox, một trong những sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới. Hiện có khoảng 12,15 triệu Bitcoin đang trong lưu thông và khi nguồn cung Bitcoin đạt mức 21 triệu, sẽ không có thêm một Bitcoin nào được tạo ra nữa. Người ta ước tính có từ 50% đến 90% người sở hữu Bitcoin trên thị trường là nhà đầu cơ.

Theo báo cáo của Viện Tài chính Quốc tế (IIF - tổ chức đại diện cho hơn 450 ngân hàng và tổ chức tài chính), việc có thêm quy định về giao dịch và thanh toán bằng Bitcoin (BTC) có thể giúp tăng cường tính hợp pháp của đồng tiền này trong cộng đồng người sử dụng, đồng thời giảm phần nào nghi ngại của giới điều tiết chính sách. Tuy nhiên, theo IIF, BTC là đồng tiền tín dụng không có giá trị nội tại và được quy đổi sang các đơn vị tiền tệ khác dựa vào lòng tin của người sử dụng, do đó BTC ẩn chứa nhân tố rủi ro khá cao.

Tỷ giá của BTC trượt mạnh từ 1.240 USD/Bitcoin xuống còn 576 USD/Bitcoin chỉ trong 3 ngày sau khi Bắc Kinh tuyên bố không chấp nhận giao dịch bằng đồng tiền này hồi tháng 12/2013. Trước khi có lệnh cấm, giới đầu cơ Trung Quốc đã đổ tiền vào Bitcoin, khiến giá trị của nó tại sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất nước này là BTC China tăng tới 9.122% từ ngày 1/1 tới ngày 30/11/2013 và có thời điểm Trung Quốc trở thành thị trường Bitcoin lớn nhất thế giới.

Vẫn còn nhiều bí ẩn

Xuất hiện lần đầu vào năm 2009, Bitcoin được nhìn nhận là một dạng tiền điện tử, cho phép người sở hữu có thể ẩn danh. Bitcoin được tạo ra và giao dịch độc lập, không thông qua hay lệ thuộc vào bất kỳ một chính phủ hay ngân hàng trung ương nào. Tính ẩn danh của người sử dụng Bitcoin khiến người ta lo ngại về việc sử dụng đồng tiền ảo này vào mục đích rửa tiền hoặc tài trợ cho khủng bố. Bitcoin không được phát hành bởi bất kỳ quốc gia hay tổ chức nào, nhưng được phân chia đều trong một mạng lưới mạng ngang hàng phân bố rải rác khắp thế giới.

Mặc dù giới chuyên môn coi Satoshi Nakamoto là người đầu tiên đề xuất về mô hình tổ chức cũng như cách thức hoạt động của Bitcoin, nhưng vẫn thật khó để chỉ ra chính xác ai là người có ý tưởng đầu tiên về việc tạo ra đồng tiền ảo này. Trên Internet, Satoshi Nakamoto tự nhận mình là nam giới, 37 tuổi, gốc Nhật Bản, nhưng cộng đồng mạng và giới chuyên gia nghi ngờ thông tin này bởi phần mềm Bitcoin không có bất kỳ từ ngữ nào trong tiếng Nhật Bản. Hơn nữa, các bài viết của Satoshi Nakamoto luôn rất kỹ thuật, không có chút thông tin riêng tư và được viết bằng thứ tiếng Anh hoàn hảo. Ngoài ra, Satoshi Nakamoto sử dụng địa chỉ thư điện tử và trang web không thể bị lần ra. Satoshi Nakamoto được vinh danh khi tên ông được dùng để đặt cho đơn vị Bitcoin nhỏ nhất: 1 satoshi bằng 0,00000001 Bitcoin.

Bitcoin không phải là đồng tiền điện tử đầu tiên bởi Linden của Second Life hay Vcoin của VTC đã ra đời trước đó khá lâu. Nhưng Bitcoin là đồng tiền đầu tiên không cần cơ quan nhà nước bảo chứng, ngay từ công đoạn phát hành cho đến chức năng thanh toán. Việc chuyển Bitcoin chỉ mất khoảng 10 phút cho một giao dịch và số tiền đã gửi không thể nào bị đảo ngược và đây là tính ưu việt nhất của loại hình này. Về bản chất, Bitcoin lấy ý tưởng từ hình thức chia sẻ thư mục (file) ngang hàng thông qua Bittorrent. Để có Bitcoin, người tham gia phải bỏ tiền vốn, thời gian, năng lực tính toán mới khai thác được.

Theo đó, càng nhiều người tham gia thì thời gian và công sức bỏ ra để có một Bitcoin càng tốn kém hơn và để nhận được những đồng Bitcoin mới, người tham gia phải có máy tính mạnh và trình độ công nghệ thông tin để lập trình, xử lý giao dịch.

Quốc Tuấn - Khắc Dũng