Ngoại ngữ đa dạng - Yếu tố then chốt giúp người trẻ nắm bắt cơ hội toàn cầu

Nếu trước đây, nhiều người xem tiếng Anh như “tấm vé” cơ bản để ra thế giới, thì giờ đây tiếng Nhật và tiếng Trung đang xuất hiện như những hướng đi mở rộng cực kỳ giá trị giúp tăng cường lộ trình học tập, làm việc, hợp tác thương mại và giao lưu văn hóa.

PGS. TS Nguyễn Văn Long, Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Đà Nẵng.

PGS. TS Nguyễn Văn Long, Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Đà Nẵng - trong bối cảnh Trung Quốc, Nhật Bản là đối tác thương mại đầu tư hàng đầu của Việt Nam, thành thạo tiếng Trung hay tiếng Nhật giúp bạn không chỉ giao tiếp mà còn định vị vị trí chuyên môn trong các công ty đa quốc gia.

PGS. TS Nguyễn Văn Long chia sẻ: “Tiếng Anh vẫn cần nhưng nếu bạn chọn thêm tiếng Trung hoặc tiếng Nhật - bạn đang đặt mình vào “vùng xanh cạnh tranh” về nhân lực biết được cả ngoại ngữ thứ hai trong ngành như xuất nhập khẩu, logistics, marketing xuyên biên giới, nghiên cứu thị trường quốc tế. Trong nhiều đơn vị tuyển dụng, tiếng Nhật/Trung đôi khi được xem là cộng hưởng, giúp ứng viên nổi bật hơn hẳn”.

Bằng thực tế, một sinh viên mới ra trường có trình độ tiếng Anh khá, nếu đồng thời sở hữu năng lực tiếng Trung hoặc tiếng Nhật thì bạn hoàn toàn có thể đảm nhiệm các vị trí như điều phối đối ngoại, hỗ trợ khách hàng bản địa hoặc phối hợp chuỗi cung ứng trong các doanh nghiệp nước ngoài, mà không cần qua trung gian phiên dịch. Điều này không chỉ giúp tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động, mà còn mở rộng cơ hội thăng tiến và cải thiện thu nhập rõ rệt.

Nắm bắt nhu cầu đó, nhiều trung tâm ngoại ngữ đã xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu, kết hợp cả kiến thức ngôn ngữ và kỹ năng ứng dụng thực tế. Trong số đó, Nhật ngữ Koi Nobori (Hà Nội) là một trong những địa chỉ được đánh giá cao nhờ lộ trình học phù hợp với nhiều trình độ, từ sơ cấp đến luyện thi JLPT. Đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn vững, giàu kinh nghiệm, đặc biệt chú trọng rèn luyện kỹ năng giao tiếp và phát âm.

Thầy Ngọc Dũng (giáo viên tiếng Nhật tại trung tâm)

Chia sẻ về phương pháp giảng dạy tại đây, Thầy Ngọc Dũng (giáo viên tiếng Nhật tại trung tâm) cho biết: “Chúng tôi tập trung tạo môi trường tương tác nhiều nhất có thể, khuyến khích học viên mạnh dạn nói tiếng Nhật ngay từ những buổi học đầu tiên. Bên cạnh kiến thức ngôn ngữ, việc hiểu rõ văn hóa cũng giúp các bạn tự tin hơn khi sử dụng tiếng Nhật trong các tình huống thực tế”.

Tuy nhiên, để tiếng Nhật hay tiếng Trung thực sự trở thành năng lực chiến lược, chứ không chỉ là điểm cộng trên hồ sơ, người học cần vượt lên trên nhiều rào cản từ phương pháp học, môi trường thực hành, đến khả năng liên kết ngoại ngữ với chuyên môn nghề nghiệp. Một trong những khó khăn phổ biến là tâm lý sợ phát âm sai, ngại giao tiếp và lo bị đánh giá khi sử dụng ngôn ngữ trong thực tế. Ngay cả sau khi hoàn thành trình độ sơ cấp, nhiều học viên vẫn chưa thể giao tiếp trôi chảy, phần lớn do thiếu môi trường luyện nói và ít cơ hội tương tác thực tiễn.

Nhằm khắc phục điều đó, nhiều trung tâm ngoại ngữ đang nỗ lực đổi mới phương pháp đào tạo để giảm áp lực và tăng tính ứng dụng cho người học. Theo Thầy Nguyễn Quang Hưng, Tiến sĩ và giảng viên chủ chốt tại trung tâm “Tiếng Trung thầy Hưng”, tâm lý e ngại khi nói sai là rào cản lớn nhưng hoàn toàn có thể tháo gỡ nếu có cách tiếp cận phù hợp.

“Chúng tôi thường nói với học viên rằng nói sai là cách nhanh nhất để tiến bộ". Nhưng không ít bạn vẫn giữ thái độ e dè. Vì vậy, trung tâm tổ chức thường xuyên các phiên giao tiếp nhanh, buổi ‘nói không trượt phát nào’ nơi học viên được phép nói ngay cả khi sai, và được giáo viên sửa lỗi tức thì để phá bỏ rào cản tâm lý. Ngoài ra, chúng tôi dùng video, bản ghi âm và tổ chức giao lưu trực tuyến với giáo viên bản ngữ, giúp học viên làm quen với tốc độ nói và ngữ điệu tự nhiên”.

Bên cạnh việc rèn luyện kỹ năng phản xạ, một vấn đề khác là nhiều khóa học hiện vẫn dừng lại ở việc truyền đạt từ vựng, ngữ pháp, thiếu liên kết với bối cảnh sử dụng thực tế như công việc, doanh nghiệp hoặc chuyên ngành cụ thể. Điều này khiến không ít học viên sau khi hoàn thành khóa học vẫn gặp lúng túng khi bước vào môi trường làm việc thật.

Đại diện Trung tâm Du học và Nhật ngữ VJ Việt Nam cho biết, để giải quyết tình trạng này, trung tâm đã thiết kế chương trình học tích hợp, kết hợp giữa ngôn ngữ và kiến thức thực tiễn: “Chúng tôi không chỉ dạy tiếng mà còn lồng ghép các nội dung về văn hóa doanh nghiệp Nhật, kỹ năng phỏng vấn, thư tín kinh doanh Nhật - Việt. Đồng thời, học viên được kết nối thực tập tại các công ty Nhật hoặc tham gia phiên dịch, trợ giảng ở các sự kiện nhỏ để ‘cọ xát’ ngôn ngữ trong bối cảnh thật”.

Đại diện trung tâm cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng, nhiều học viên vẫn mang tâm lý học để thi chỉ tập trung vào việc vượt qua kỳ thi năng lực (như JLPT hay HSK) mà chưa chú trọng đến khả năng vận dụng trong môi trường làm việc. Khi bước vào doanh nghiệp, sự thiếu tự tin, phản xạ chậm và khả năng ứng biến trong giao tiếp tiếng Nhật vẫn là thách thức lớn.

Để biến ngoại ngữ thành năng lực thực sự, người học cần vượt qua lối học thụ động, đơn lẻ; thay vào đó, cần gắn việc học với môi trường sử dụng thực tế và chuyên môn nghề nghiệp cụ thể. Chỉ khi ấy, tiếng Trung hay tiếng Nhật mới có thể phát huy trọn vẹn vai trò chứ không chỉ như một công cụ giao tiếp, mà như một nền tảng mở ra những cánh cửa dài hạn cho sự nghiệp trong thời đại hội nhập toàn diện.

Theo các chuyên gia, thay vì chờ đến khi “giỏi rồi mới dùng”, người học nên chủ động thực hành càng sớm càng tốt dù có sai sót.

Chia sẻ về trải nghiệm của mình, bạn Minh Trang (học sinh trường THPT Hoàng Long) đang học tiếng Nhật tại Koi Nobori, cho biết: “Ban đầu mình rất ngại nói, sợ phát âm sai và bị chê. Nhưng sau khi tham gia các buổi giao tiếp nhanh và các hoạt động tương tác tại trung tâm, mình thấy tự tin hơn rất nhiều. Việc được sửa lỗi ngay lập tức giúp mình tiến bộ nhanh hơn, đồng thời hiểu rõ hơn về văn hóa Nhật, từ đó đỡ bỡ ngỡ khi sử dụng tiếng trong các tình huống thực tế”.

Việc luyện nói thường xuyên, tham gia các hoạt động mô phỏng môi trường thực tế và gắn ngoại ngữ với lĩnh vực chuyên môn ngay từ đầu sẽ giúp việc học trở nên thực chất và bền vững hơn.

Hơn hết, học đúng phương pháp quan trọng hơn học nhiều. Ngoại ngữ không đến từ việc học thuộc lòng, mà hình thành qua quá trình va chạm, lặp đi lặp lại. Sai thì sửa, rồi sử dụng trong những tình huống thực tế sống động. Đó cũng là cách để những ngôn ngữ này không chỉ là “đi kèm”, mà trở thành “đồng hành” dài hạn trong một thị trường lao động đang toàn cầu hóa từng ngày.