“Cuộc chiến nảy lửa” đất hiếm

Kỳ II: Cuộc tranh giành Mỹ - Trung

06:10 | 29/08/2023

225 lượt xem
Theo dõi PetroTimes trên
|
Cuộc tranh giành vị thế "bá chủ" thế giới về một nguyên liệu thiết yếu của ngành công nghệ - đất hiếm đang diễn ra vô cùng gay cấn giữa Mỹ và Trung Quốc.
Trung Quốc đang chiếm ưu thế trước Mỹ trong
Trung Quốc đang chiếm ưu thế trước Mỹ trong "cuộc đua" đất hiếm

Trong lịch sử đế chế Hoa Kỳ, không thể không nói đến vai trò của dầu mỏ. Từ những mũi khoan đầu tiên ở Pennsylvania những năm 1860 cho tới việc kiểm soát giá dầu toàn cầu bằng “petrodollar”, Washington có thể nói đã thống trị thế giới trong hàng thập kỷ.

Bước sang thế kỷ 21, Trung Quốc tham vọng tiếp bước Mỹ cũng nhờ một tài nguyên quan trọng không kém - đất hiếm. Điều này khiến cuộc chiến đất hiếm nóng hơn bao giờ hết.

Mỹ thất thế trước Trung Quốc về đất hiếm

Nền kinh tế tương lai không thể thiếu đất hiếm. Máy tính, điện thoại di động, cho tới vũ khí công nghệ, hàng không vũ trụ, hay năng lượng tái tạo đều có vai trò quan trọng của những kim loại được tinh chế từ đất hiếm.

Đó là lý do vì sao Washington phải lo sợ Bắc Kinh. Mãi tới khi Trung Quốc hé lộ tham vọng bá quyền và ảnh hưởng trên thế giới trong những năm 2010, cả thế giới mới giật mình nhận thấy quốc gia này nắm trong tay hơn 90% nguồn cung và năng lực xử lý đất hiếm toàn cầu.

“Hơn 95% nguyên liệu hoặc kim loại đất hiếm bắt nguồn hoặc được xử lý tại Trung Quốc, không có lựa chọn nào khác,” Giám đốc tập đoàn quốc phòng Raytheon, Greg Hayes, thừa nhận.

Sau nhiều năm, có thể nói chính nước Mỹ đã tự tay trao cho đối thủ vị thế đặc biệt này. Mỹ từng là cường quốc đất hiếm những năm 1980, nhưng chi phí khai thác, nhân công và đặc biệt là tác động môi trường trong nước khiến Mỹ từ bỏ và chuyển sang dựa hoàn toàn vào nguồn cung ứng dồi dào và giá rẻ từ Trung Quốc.

Chi phí môi trường là một nguyên nhân khiến Mỹ phụ thuộc vào đất hiếm của Trung Quốc
Chi phí môi trường là một nguyên nhân khiến Mỹ phụ thuộc vào đất hiếm của Trung Quốc

Trong khi đó, Trung Quốc đã sớm xác định ngành công nghiệp khai thác và chế biến đất hiếm là trọng tâm chiến lược từ những năm 1980 thông qua tăng cường nghiên cứu phát triển và hình thành các tập đoàn lớn dưới sự kiểm soát của nhà nước. Ngày nay, Bắc Kinh thống trị ở các chuỗi cung ứng thiết yếu nhất, như biến quặng thành nam châm vĩnh cửu – cực kỳ quan trọng với xe điện, tua bin điện gió hay vũ khí.

Tháng 9/2010 có thể nói là thời khắc quan trọng cho thấy tác động khôn lường của việc Trung Quốc “vũ khí hóa” đất hiếm. Khi đó, căng thẳng ngoài khơi với Nhật Bản đã khiến Bắc Kinh dừng xuất khẩu đất hiếm cho Tokyo nhằm trả đũa. Hậu quả là ngành ô tô và điện tử của nước này tê liệt do thiếu nguồn cung ứng đất hiếm.

Tình hình càng trở nên khó lường kể từ khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung nổ ra vào năm 2017. Để đáp trả, chính phủ Trung Quốc thẳng thừng tuyên bố họ sẽ cắt giảm sản lượng đất hiếm thô nội địa thay vì trực tiếp áp thuế lên các hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.

"Liệu đất hiếm có trở thành một vũ khí mà Trung Quốc dùng để chống lại những áp lực vô cớ mà Mỹ áp đặt lên chúng tôi một cách phi lý? Câu trả lời là hoàn toàn có thể", theo tờ Nhân Dân Nhật Báo.

Dù đe dọa từ lâu, nhưng mãi mới đây Trung Quốc mới chính thức tung đòn. Ngày 1/8/2023, Bắc Kinh chính thức “khóa van” dòng chảy 2 trong số các kim loại hiếm sang Mỹ là galli và germani - những hợp chất thiết yếu trong sản xuất chip cho vệ tinh, camera hồng ngoại hay sợi cáp quang. Cần nhớ, Trung Quốc nắm tới 60% nguồn cung galli và 80% germani toàn cầu.

Theo các chuyên gia, đây mới chỉ là đòn hăm dọa của Bắc Kinh bởi hai hợp chất này vẫn chưa thuộc nhóm 17 kim loại hiếm nhất cho ngành công nghệ. Hậu quả của một chương trình cấm vận rộng hơn sẽ vô cùng nghiêm trọng, có thể đình trệ toàn bộ ngành công nghiệp tương lai của nước Mỹ.

Mỹ có dễ "sửa sai"?

Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, chính quyền Biden vội vã ban hành nhiều chính sách để xây dựng lại chuỗi cung ứng đất hiếm. Tuy nhiên, với các chuyên gia, điều này gần như bất khả thi trong thời gian ngắn khi toàn bộ ngành công nghiệp đất hiếm của Hoa Kỳ được cho là cần phải “xây lại từ đầu” sau 40 năm bị bỏ quên.

Mỹ gặp nhiều khó khăn để lấp đầy sự chênh lệch khổng lồ trong ngành đất hiếm với Trung Quốc
Mỹ gặp nhiều khó khăn để lấp đầy sự chênh lệch khổng lồ trong ngành đất hiếm với Trung Quốc

Một số chính sách vội vàng đã bộc lộ khiếm khuyết, như đề xuất ưu đãi thuế để kích thích sản xuất nam châm trong nước bị các chuyên gia chê là có ngôn ngữ không rõ ràng, có thể khiến các công ty ưu tiên sản xuất các loại nam châm giá rẻ và chất lượng thấp không thể sử dụng trong quốc phòng hay công nghệ cao.

Bên cạnh đó, các nguồn dự trữ mỏ đất hiếm nặng không có nhiều ở Mỹ. Mỏ Mountain Pass ở California là mỏ đất hiếm duy nhất của Hoa Kỳ, có số lượng rất hạn chế đất hiếm nặng cần thiết cho mục đích quân sự và hiện đang vận chuyển gần như toàn bộ sản lượng của mình sang Trung Quốc.

Ngoài yếu tố kinh tế và môi trường, những nỗ lực của Hoa Kỳ cũng bị cản trở bởi khoảng cách chuyên môn ngày càng bị nới rộng. Trong khi Trung Quốc rót các nguồn lực và tiền bạc vào các nỗ lực nghiên cứu về đất hiếm tại các trường đại học, phòng thí nghiệm và các cơ quan khác, thì sự quan tâm và đầu tư lại giảm đi ở Hoa Kỳ.

Để giải quyết trong ngắn hạn, Mỹ đang tìm kiếm các đối tác thân cận để xây dựng một chuỗi cung ứng an toàn ở Mỹ Latin hay Australia. Mới đây, một tập đoàn của Australia là Lynas Rare Earth đã nhận được sự quan tâm của chính quyền Mỹ khi có thể đảm bảo một chuỗi cung ứng gần như song song với Trung Quốc. Tuy nhiên, rõ ràng chính quyền Mỹ cần một chiến lược dài hơi và kỹ lưỡng hơn để có thể thoát khỏi cái bóng khổng lồ của Trung Quốc.

Theo Diễn đàn doanh nghiệp

'Một ngày làm thợ lò' sẽ thành tour du lịch?'Một ngày làm thợ lò' sẽ thành tour du lịch?
Khắc phục khó khăn trong tiêu thụ than, khoáng sảnKhắc phục khó khăn trong tiêu thụ than, khoáng sản
Những bước tiến dài và nhanhNhững bước tiến dài và nhanh

Giá vàng

DOJI Mua vào Bán ra
AVPL/SJC HN 119,000 ▲500K 121,000 ▲500K
AVPL/SJC HCM 119,000 ▲500K 121,000 ▲500K
AVPL/SJC ĐN 119,000 ▲500K 121,000 ▲500K
Nguyên liệu 9999 - HN 11,380 ▲150K 11,560 ▲100K
Nguyên liệu 999 - HN 11,370 ▲150K 11,550 ▲100K
Cập nhật: 26/04/2025 19:00
PNJ Mua vào Bán ra
TPHCM - PNJ 114.500 117.500
TPHCM - SJC 119.000 ▲500K 121.000 ▲500K
Hà Nội - PNJ 114.500 117.500
Hà Nội - SJC 119.000 ▲500K 121.000 ▲500K
Đà Nẵng - PNJ 114.500 117.500
Đà Nẵng - SJC 119.000 ▲500K 121.000 ▲500K
Miền Tây - PNJ 114.500 117.500
Miền Tây - SJC 119.000 ▲500K 121.000 ▲500K
Giá vàng nữ trang - PNJ 114.500 117.500
Giá vàng nữ trang - SJC 119.000 ▲500K 121.000 ▲500K
Giá vàng nữ trang - Đông Nam Bộ PNJ 114.500
Giá vàng nữ trang - SJC 119.000 ▲500K 121.000 ▲500K
Giá vàng nữ trang - Giá vàng nữ trang Nhẫn Trơn PNJ 999.9 114.500
Giá vàng nữ trang - Vàng Kim Bảo 999.9 114.500 117.500
Giá vàng nữ trang - Vàng Phúc Lộc Tài 999.9 114.500 117.500
Giá vàng nữ trang - Vàng nữ trang 999.9 114.500 117.000
Giá vàng nữ trang - Vàng nữ trang 999 114.380 116.880
Giá vàng nữ trang - Vàng nữ trang 9920 113.660 116.160
Giá vàng nữ trang - Vàng nữ trang 99 113.430 115.930
Giá vàng nữ trang - Vàng 750 (18K) 80.400 87.900
Giá vàng nữ trang - Vàng 585 (14K) 61.100 68.600
Giá vàng nữ trang - Vàng 416 (10K) 41.320 48.820
Giá vàng nữ trang - Vàng 916 (22K) 104.770 107.270
Giá vàng nữ trang - Vàng 610 (14.6K) 64.020 71.520
Giá vàng nữ trang - Vàng 650 (15.6K) 68.700 76.200
Giá vàng nữ trang - Vàng 680 (16.3K) 72.210 79.710
Giá vàng nữ trang - Vàng 375 (9K) 36.530 44.030
Giá vàng nữ trang - Vàng 333 (8K) 31.260 38.760
Cập nhật: 26/04/2025 19:00
AJC Mua vào Bán ra
Trang sức 99.99 11,370 ▲100K 11,890 ▲100K
Trang sức 99.9 11,360 ▲100K 11,880 ▲100K
NL 99.99 11,370 ▲100K
Nhẫn tròn ko ép vỉ T.Bình 11,370 ▲100K
N.Tròn, 3A, Đ.Vàng T.Bình 11,600 ▲100K 11,900 ▲100K
N.Tròn, 3A, Đ.Vàng N.An 11,600 ▲100K 11,900 ▲100K
N.Tròn, 3A, Đ.Vàng H.Nội 11,600 ▲100K 11,900 ▲100K
Miếng SJC Thái Bình 11,900 ▲50K 12,100 ▲50K
Miếng SJC Nghệ An 11,900 ▲50K 12,100 ▲50K
Miếng SJC Hà Nội 11,900 ▲50K 12,100 ▲50K
Cập nhật: 26/04/2025 19:00

Tỉ giá

Ngoại tệ Mua Bán
Tiền mặt Chuyển khoản
Ngân hàng TCB
AUD 16106 16373 16968
CAD 18241 18517 19146
CHF 30784 31161 31812
CNY 0 3358 3600
EUR 28936 29205 30250
GBP 33839 34228 35179
HKD 0 3223 3427
JPY 174 178 184
KRW 0 0 19
NZD 0 15194 15796
SGD 19238 19518 20058
THB 691 754 808
USD (1,2) 25754 0 0
USD (5,10,20) 25793 0 0
USD (50,100) 25821 25855 26210
Cập nhật: 26/04/2025 19:00
Ngoại tệ Mua Bán
Tiền mặt Chuyển khoản
Ngân hàng BIDV
USD 25,840 25,840 26,200
USD(1-2-5) 24,806 - -
USD(10-20) 24,806 - -
GBP 34,194 34,286 35,198
HKD 3,294 3,304 3,405
CHF 30,966 31,062 31,915
JPY 177.39 177.71 185.69
THB 739.71 748.85 801.18
AUD 16,404 16,463 16,916
CAD 18,522 18,582 19,085
SGD 19,445 19,505 20,126
SEK - 2,636 2,739
LAK - 0.92 1.28
DKK - 3,894 4,029
NOK - 2,447 2,540
CNY - 3,532 3,629
RUB - - -
NZD 15,172 15,313 15,763
KRW 16.79 17.51 18.82
EUR 29,115 29,138 30,380
TWD 721.86 - 873.86
MYR 5,558.71 - 6,274.65
SAR - 6,819.9 7,178.24
KWD - 82,586 87,810
XAU - - -
Cập nhật: 26/04/2025 19:00
Ngoại tệ Mua Bán
Tiền mặt Chuyển khoản
Ngân hàng Agribank
USD 25,850 25,855 26,195
EUR 28,989 29,105 30,216
GBP 34,032 34,169 35,142
HKD 3,289 3,302 3,409
CHF 30,868 30,992 31,889
JPY 176.78 177.49 184.83
AUD 16,316 16,382 16,911
SGD 19,447 19,525 20,054
THB 755 758 792
CAD 18,451 18,525 19,042
NZD 15,261 25,771
KRW 17.30 19.06
Cập nhật: 26/04/2025 19:00
Ngoại tệ Mua Bán
Tiền mặt Chuyển khoản
Ngân hàng Sacombank
USD 25800 25800 26200
AUD 16285 16385 16960
CAD 18425 18525 19082
CHF 31029 31059 31933
CNY 0 3534.8 0
CZK 0 1140 0
DKK 0 3965 0
EUR 29119 29219 30094
GBP 34143 34193 35301
HKD 0 3358 0
JPY 178.05 178.55 185.11
KHR 0 6.032 0
KRW 0 17.7 0
LAK 0 1.141 0
MYR 0 6161 0
NOK 0 2507 0
NZD 0 15305 0
PHP 0 434 0
SEK 0 2711 0
SGD 19397 19527 20262
THB 0 720.3 0
TWD 0 796 0
XAU 11900000 11900000 12100000
XBJ 11400000 11400000 12100000
Cập nhật: 26/04/2025 19:00
Ngoại tệ Mua Bán
Tiền mặt Chuyển khoản
Ngân hàng OCB
USD100 25,850 25,900 26,211
USD20 25,850 25,900 26,211
USD1 25,850 25,900 26,211
AUD 16,335 16,485 17,569
EUR 29,269 29,419 30,608
CAD 18,375 18,475 19,803
SGD 19,477 19,627 20,114
JPY 178.05 179.55 184.32
GBP 34,243 34,393 35,191
XAU 11,848,000 0 12,052,000
CNY 0 3,420 0
THB 0 755 0
CHF 0 0 0
KRW 0 0 0
Cập nhật: 26/04/2025 19:00