Dầu thô Nga bị từ chối, Nga có thể phải đối đầu với vỡ nợ nước ngoài hay không?

Giàn khai thác dầu ở Bắc Cực Prirazlomnaya của Gazprom Neft. Ảnh: Gazprom Neft.

Thống kê của Reuters cho thấy, khối lượng xuất khẩu dầu Urals tháng 3 bắt đầu giảm xuống dưới 4 triệu bpd, mặc dù đây là thời gian thực hiện các hợp đồng ký trước thời điểm 24/2. Dự báo số liệu tháng 4 sẽ giảm mạnh do nhiều khách hàng từ chối mua dầu thô LB Nga trong tháng 3, điều này ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến sản lượng khai thác. Tuy nhiên, nhìn xa hơn, khách hàng sẽ quay lại mua dầu Urals sau khi mọi chuyện lắng xuống, tồn kho OECD sụt giảm.

LB Nga xuất khẩu bình quân xấp xỉ 5 triệu bpd dầu thô và khoảng 2,5 triệu bpd sản phẩm dầu mỏ. Cơ quan Năng lượng Quốc tế IEA dự báo, khoảng 1/3 sản lượng dầu của Nga có thể ngừng từ tháng 4 do bên mua từ chối. Theo đó, khoảng 3 triệu thùng/ngày có khả năng bị loại bỏ và lượng dầu thiếu hụt của thế giới trong quý II sẽ lên tới 700 nghìn thùng/ngày.

Nhiều công ty dầu của Nga chưa tìm thấy khách hàng cho lô hàng giao trong quý II/2022. Khách hàng/traders mua dầu Nga đang gặp khó khăn trong việc thuê tàu vận chuyển dầu thô, và đây được cho là tình trạng tạm thời trong giai đoạn chuyển giao và tìm kiếm cách thức giao dịch mới.

Chính phủ LB Nga trong năm 2022 cho phép các công ty khai thác tài nguyên giảm sản lượng so với kế hoạch và được quyền tạm hoãn thời gian sử dụng tài nguyên theo giấy phép đã cấp trong vòng tối đa 2 năm (gia hạn giấy phép thêm 2 năm).

Thuế xuất khẩu dầu thô LB Nga từ ngày 01/04 tăng thêm 2,9 USD/tấn lên 61,2 USD/tấn.

Ngày 16/03, chính phủ LB Nga đến hạn chi trả 117 triệu USD lãi trái phiếu chính phủ bằng USD, Bộ Tài chính Nga đã gửi ủy nhiệm chi đến ngân hàng Citibank - đại lý thanh toán trái phiếu Eurobonds mệnh giá bằng USD nhưng nhiều khả năng sẽ bị từ chối thực hiện. Trong trường hợp này, LB Nga chỉ còn cách thực hiện nghĩa vụ chi trả lãi bằng đồng rúp vào tài khoản đặc biệt, cho phép quy đổi sang USD/EUR khi lệnh phong tỏa NHTW cùng dự trữ ngoại hối được Phương Tây dỡ bỏ. Phía LB Nga có khả năng (thanh toán bằng USD trên tài khoản đang bị phong tỏa) và nguyện vọng muốn thanh toán nợ đúng hạn. Tuy nhiên, Bloomberg đang cho rằng, với việc vi phạm điều lệ phát hành trái phiếu (thanh toán bằng USD), LB Nga có thể phải đối mặt với làn sóng vỡ nợ nước ngoài tổng cộng khoảng 150 tỷ USD sau giai đoạn ân hạn - vỡ nợ kỹ thuật 30 ngày, nếu các chủ nợ từ chối nhận tiền rúp. Đánh chú ý, con số này chưa bằng 1/2 khối lượng dự trữ ngoại hối đang bị phong tỏa. Mặt khác, quy mô vỡ nợ nước ngoài LB Nga hiện nay thấp hơn nhiều so với Hy Lạp năm 2012.

Đồng thời, 14 thành viên của tổ chức Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã thông báo ý định tước bỏ quy chế “tối huệ quốc” đối với Nga. Danh sách bao gồm: EU, UK, USA, Canada, Nhật Bản, Nam Triều Tiên, Moldova, Na Uy, Iceland, Úc, New Zealand, Montenegro, Albania và Bắc Macedonia. Đối xử tối huệ quốc là nguyên tắc cơ bản của WTO, trong đó các nước thành viên được đối xử như nhau, không có sự phân biệt đối xử. Việc bãi bỏ quy chế tối huệ quốc với Nga cho phép các nước áp đặt mức thuế quan đối với các loại hàng hóa của Nga.