“Cởi trói” cho đại lý bán lẻ xăng dầu: Xóa độc quyền phân phối

LTS: Được sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương và VCCI đã tổ chức Hội thảo “Góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 95 và 83 về kinh doanh xăng dầu” để lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long chia sẻ về việc Bộ Công Thương đang nghiêng về đề xuất cho phép đại lý bán lẻ xăng dầu được quyền mua xăng dầu từ nhiều nguồn (tối đa 3 nguồn), thay vì 1 nguồn như quy định hiện hành.

- Bộ Công Thương đang sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 95 (ngày 1/11/2021) và Nghị định 83 (ngày 3/9/2014) về kinh doanh xăng dầu. Trong đó, Bộ đang nghiêng về đề xuất cho phép đại lý bán lẻ xăng dầu được quyền mua xăng dầu từ nhiều nguồn. Ông bình luận về vấn đề này như thế nào?

Vấn đề này đã có nhiều ý kiến tranh luận. Trước đây, một đại lý chỉ được mua một nguồn thì đúng theo Luật Thương mại bán hàng đại lý. Theo nguyên tắc, đại lý mua từ nguồn nào thì phải có tên nhãn hiệu hàng hoá đó.

Đối với lĩnh vực xăng dầu, nếu một đại lý mua từ nhiều nhà cung cấp thì sẽ ghi tên của hãng nào? Vì khi đại lý mua hàng từ nhà cung cấp nhưng sản phẩm hàng hoá kém chất lượng thì rất khó truy xuất nguồn gốc, do đây là hàng hoá lỏng.

Do đó, theo Luật Thương mại sẽ không đúng, nhưng nếu mở cho một đại lý được mua tối đa từ 3 nguồn thì cũng là cơ hội để giảm bớt việc tạo vị thế độc quyền cho doanh nghiệp.

Như vậy, theo quan điểm cá nhân tôi thì cũng nên làm theo hướng này. Chỉ có một vấn đề đặt ra là cửa hàng đại lý lấy tên nhãn hiệu sản phẩm nào, nếu để tên độc lập thì đại lý phải tự chịu trách nhiệm khi hàng hoá có chất lượng kém. Vấn đề này do đại lý quyết định.

- Ông đánh giá như thế nào khi Bộ Công Thương cho rằng, khi đại lý bán lẻ xăng dầu được mua từ nhiều nguồn thì cũng không cần thiết phải quy định mức chiết khấu cứng?

Khi đại lý bán lẻ xăng dầu được mua từ nhiều nguồn thì không cần thiết phải quy định mức chiết khấu cứng là đúng. Về dân sự, nhà cung cấp muốn áp dụng quy định cứng, nhưng về phía đại lý yêu cầu trong văn bản pháp lý phải làm rõ quy định cứng là bao nhiêu, vì giá xăng dầu thay đổi biên độ rất cụ thể, cứng không thể là số tuyệt đối, còn tương đối cũng rất khó. Do đây là sự thoả thuận giữa bên cung cấp với đại lý, nếu quy định cứng sẽ trở thành “máy móc”.

- Như vậy, vấn đề nóng “chiết khấu” đã được giải quyết, thưa ông?

Đây là thỏa thuận dân sự giữa hai bên, tùy theo thị trường biến động. Việc nhà bán buôn ép chiết khấu thấp cho nhà bán lẻ là do chỉ được lấy hàng từ một nguồn. Nếu doanh nghiệp không lấy hàng thì không có hàng, nên đành phải chấp nhận. Điều này cũng cho thấy thị trường đang có yếu tố của độc quyền.

Một đại lý được mua tối đa từ 3 nguồn là cơ hội để giảm bớt việc tạo vị thế độc quyền cho doanh nghiệp.

Do đó, trong dự thảo sửa đổi mới Bộ Công Thương đã mở ra cho nhà bán lẻ được lấy hàng từ nhiều nguồn. Đồng thời, nêu vấn đề sẽ sửa đổi công thức tính giá xăng dầu, cập nhật các thông tin, yếu tố cấu thành giá sát hơn, sẽ giúp cho giá bám sát giá thị trường, tạo dư địa để doanh nghiệp tăng chiết khấu cho nhà bán lẻ.

Điều quan trọng hơn, đó là Bộ Tài chính phải tính đúng, tính đủ, tính kịp thời về chi phí các thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối. Bởi khi thị trường có biến động về giá, các yếu tố cấu thành trong công thức tính giá chưa được cập nhật đầy đủ sẽ khiến cho thương nhân đầu mối bị thu hẹp biên độ lợi nhuận. Từ đó, các nhà phân phối sẽ “cắt” hoa hồng ở khâu bán lẻ, giảm chiết khấu để bảo toàn vốn.

- Ông có đề xuất, kiến nghị gì về việc đại lý bán lẻ xăng dầu được lấy hàng từ nhiều nguồn?

Quy định đại lý bán lẻ chỉ được nhập xăng dầu từ 1 đầu mối được cho là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng thiếu cục bộ xăng dầu, thiếu cạnh tranh trên thị trường xăng dầu thời gian vừa qua. Do đó, việc Bộ Công Thương đồng thuận với đề xuất cho phép đại lý bán lẻ xăng dầu được quyền mua xăng dầu từ nhiều nguồn (tối đa 3 nguồn) là phù hợp, đảm bảo nguyên tắc thị trường cạnh tranh.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Theo Diễn đàn Doanh nghiệp