Ám ảnh trộm cắp điện (Bài 2)

>> Ám ảnh trộm cắp điện (Bài 1)

Bài 2: Tiết kiệm điện hay ăn cắp điện?

Trước tiên phải thấy rằng, tiết kiệm điện là một chủ trương lớn mà Chính phủ cũng như ngành điện đặt ra nhằm giảm tải áp lực gia tăng sản lượng điện tiêu thụ hằng năm cho ngành điện, đặc biệt là trong bối cảnh những khó khăn về vốn đầu tư phát triển nguồn điện mới của ngành điện hiện rất lớn. Và thực tế những năm qua, để hưởng ứng các phong trao tiết kiệm điện, rất nhiều các đối tượng sử dụng điện từ người dân, các cơ quan, xí nghiệp, các toàn nhà... đã áp dụng rất nhiều biện pháp tiết kiệm điện, trong đó có sử dụng, lắp đặt các thiết bị tiết kiệm. Thống kê của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho thấy, với những nỗ lực chung của toàn xã hội, mỗi năm cả nước đã tiết kiệm được hàng triệu kWh và chỉ tính riêng 9 tháng năm 2013, con số này đã lên tới 1,96 tỉ kWh, bằng 2,3% sản lượng điện thương phẩm.

Một thiết bị dùng để ăn cắp điện được phát hiện ở TP Hồ Chí Minh

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực trên, ngành điện cũng đang phải “đau đầu” với vấn nạn ăn cắp điện diễn ra ngày càng phổ biến, phức tạp và tinh vi. Đặc biệt khi trên thị trường hiện nay đang có rất nhiều thiết bị điện gắn mác “tiết kiệm điện” nhưng thực chất là ăn cắp điện. Dạo một vòng trên một số tuyến phố như Hai Bà Trưng, Trần Phú, Nguyễn Lương Bằng, Phùng Hưng... hay chợ Giời, tôi không không khó để bắt gặp những lời chào mời kiểu như “mua thiết bị tiết kiệm điện không anh”, “thiết bị tiết kiệm 40% điện, tha hồ mà dùng điện thả phanh...”. Và thậm chí, những sản phẩm “siêu tiết kiệm điện” này cũng được giới kinh doanh tung hô, quảng bá trên mạng với “khả năng” tiết kiệm điện khác nhau tùy thuộc vào giá thành.

Ghé qua một cửa hàng trên phố Cầu Giấy, sau một hồi xem xét, tôi đặt vấn đề mua một thiết bị làm sao có thể giảm được tối đa sản phẩm điện tiêu thụ hằng tháng của gia đình thì được ông chủ cửa hàng giới thiệu cho một loạt sản phẩm. Theo lời giới thiệu của ông chủ cửa hàng thì những thiết bị này chỉ cần cắm vào bất kỳ ổ cắm nào thuộc hệ thống điện trong nhà là có thể tiết kiệm được 20-50% lượng điện tiêu thụ của gia đình hằng tháng. Giá cả của những thiết bị này cũng rất phong phú tùy thuộc vào hiệu quả của từng sản phẩm, ví như bộ sản phẩm tiết kiệm điện có xuất xứ Trung Quốc, công suất 4.000W với giá thành khoảng 1 triệu đồng/bộ sẽ tiết kiệm được 30-40% sản lượng điện tiêu thụ. Hay như một thiết bị khác của Hàn Quốc được ông chủ này giới thiệu là có thể tiết kiệm tới 35-45% điện năng tiêu thụ hằng tháng bởi thiết bị có thể làm giảm hao hụt trên đường dây, giảm mạch nguồn cung cấp...

Đây là câu chuyện rất thực tế đang diễn ra trong xã hội ta. Tính năng của những sản phẩm trên như thế nào thì hiện vẫn chưa có nhiều kiểm chứng bởi chẳng ai lại đi công khai chuyện mình “ăn cắp” cả. Nhưng có một thực tế, dòng sản phẩm này vẫn đang được quảng cáo, bày bán khá công khai trên thị trường, thậm chí tính năng của nó cũng đang dần được cải tiến, thay vì tiết kiệm 20, 30 hay 50% điện năng tiêu thụ, có thiết bị còn được rao bán với lời cam kết sẽ điều chỉnh giảm theo ý của người dùng, tức là thích giảm bao nhiêu % cũng được.

Một thiết bị được quảng cáo tiết kiệm tới 50% điện năng tiêu thụ

Thực ra những sản phẩm kiểu như trên không phải bây giờ mới xuất hiện mà từ năm 2004-2005, nhiều người dân Hà Nội đã truyền tai nhau về một thiết bị chỉ to cỡ hai bao thuốc lá, trông như cái modem Internet. Thiết bị này chỉ cần cắm vào một ổ cắm trong nhà thì có thể tiết kiệm khoảng 20% sản lượng điện tiêu thụ hằng tháng của hộ gia đình. Giá của thiết bị này thời điểm đó vào khoảng 2 triệu đồng/bộ. Mức giá này có thể coi là khá mềm so với công năng của nó nhưng đã không được đón nhận bởi sau một thời gian sử dụng, công năng đó chỉ là lời quảng cáo “vịt”, không đúng sự thật. Tuy nhiên, khi cuộc sống của người dân được nâng lên, các thiết bị sử dụng điện trong nhà cũng tăng lên kéo theo nhu cầu sử dụng điện tăng cao thì mọi chuyện đã khác. Nhiều người không muốn rời bỏ cái máy lạnh, chẳng muốn tắt cái tivi, cái bóng đèn... khi ra khỏi phòng nên đã tìm mọi cách được dùng xả láng mà chẳng mất tiền. Họ săn tìm các sản phẩm giúp tiết kiệm điện năng tiêu thụ dù biết rằng, khoa học đã chứng minh không thể có chuyện phá vỡ định luật bảo toàn năng lượng được.

Ông Dương Minh Tuấn - chuyên viên Trung tâm Tiết kiệm năng lượng TP Hồ Chí Minh khi nói về vấn đề này đã khẳng định, những thiết bị trên có thể làm đồng hồ quay chậm chứ lượng điện tiêu thụ vẫn vậy. Ổng Tuấn khẳng định tính năng của các sản phẩm tiết kiệm điện theo như lời quảng cáo trên là hoàn toàn không đúng vì công tơ điện chỉ là thiết bị để ngành điện đánh giá, thu hồi tiền điện. Còn theo PGS Nguyễn Văn Liễn (Khoa Điện, Đại học Bách khoa Hà Nội) thì chuyện tiết kiệm điện lên tới 50% sản lượng điện tiêu thụ là điều không thể vì như vậy là đã phá vỡ định luật bảo toàn năng lượng và nếu có thì cũng chỉ là giảm thiểu điện năng tiêu hao vô ích chứ không hề sinh ra thêm điện năng.

Qua đó để thấy rằng, những thiết bị quảng cáo kiểu như giúp tiết kiệm điện năng sử dụng hằng tháng lên tới 30-50% là không có thật và nếu có thì thực chất đây chỉ là những thiết bị giúp người dùng ăn cắp điện của nhà đèn bằng cách tác động dù trực tiếp hay gián tiếp vào công tơ, làm công tơ quay chậm lại mà thôi. Đây là điều mà người sử dụng điện phải hết sức chú ý bởi nếu không, vô hình trung, chúng ta sẽ là người ăn trộm điện. Tiết kiệm điện là rất tốt nhưng phải đúng, người dân chỉ nên sử dụng những sản phẩm tiết kiệm điện đã được các cơ quan chức năng kiểm chứng - những sản phẩm đã được thiết kế giảm thiếu tối đa điện năng tiêu hao vô ích!

Thanh Ngọc