Xác định nguyên nhân hằn lún mặt đường quốc lộ

Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Ngọc Đông tại Hội nghị trao đổi kinh nghiệm thiết kế, thi công, quản lý chất lượng, xử lý hiện tượng hằn lún vệt bánh xe mặt đường bê tông nhựa diễn ra vào ngày 30/6, tại Hà Nội.

Chất lượng nhựa đường?

Theo ông Hoàng Hà - Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ (Bộ Giao thông Vận tải), thời gian qua, nắng nóng xuất hiện kéo dài ở khu vực miền Bắc và miền Trung, nhiệt độ không khí đo được có nơi trên 40 độ C, trên mặt đường bê tông nhựa có thời điểm đo được trên 70 độ C. Một số đoạn tuyến thuộc dự án mở rộng Quốc lộ 1 qua các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Bình vừa mới đưa vào khai thác đã xuất hiện trở vết hằn lún vệt bánh xe.

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông phát biểu tại hội nghị.

Là người trực tiếp dẫn đoàn đi kiểm tra chất lượng các tuyến đường trên Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, ông Hoàng Hà chỉ ra nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là do việc tổ chức thi công, công tác thiết kế, quản lý chất lượng bê tông nhựa chưa tốt và chưa đúng yêu cầu kỹ thuật. Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng xe quá tải và thời tiết tác động đến bề mặt đường dẫn đến hằn lún.

Qua công tác lấy mẫu phân tích, các chuyên gia đánh giá, chất lượng, trữ lượng vật liệu chưa đủ, thiếu các thí nghiệm dính bám giữa đá và nhựa.

Mặt khác, trong quá trình thi công, nhà thầu có nhiều điều chỉnh về nguồn vật liệu, dây chuyền sản xuất thiếu ổn định khi dự án đồng loạt triển khai. Đặc biệt, công tác thiết kế và sản xuất hỗn hợp bê tông nhựa còn tồn tại khi một số nhà thầu sử dụng các đơn vị tư vấn thiếu kinh nghiệm, chưa có kết quả thí nghiệm hằn lún vệt bánh xe nhưng đã cho triển khai thi công đại trà.

Các dự án xuất hiện hằn lún vệt bánh xe do nhà thầu, đơn vị thi công không tuân thủ các quy định của Bộ Giao thông Vận tải về việc tập trung ít nhất 70% khối lượng vật liệu trước khi thí nghiệm, thiết kế cấp phối và rải thử bê tông nhựa trước khi thi công đại trà. Điều này dẫn đến tình trạng chỉ tiến hành thử nghiệm, thiết kế cấp phôi bê tông nhựa cho một mỏ vật liệu nhưng khi thi công đại trà lại dùng vật liệu ở nhiều mỏ cung cấp khác, có thành phần hạt và tỷ lệ hạt dẹt hoàn toàn khác loại vật liệu đã được thí nghiệm dẫn đến chất lượng bê tông nhựa không đàm bảo ổn định.

Không dừng lại, có dự án, nhà thầu tổ chức thi công nhưng không sử dụng lu rung cho các lớp kết cấu, dẫn đến khả năng chưa đảm bảo độ chặt. Nhiều dự án chạy tiến độ, thông xe ngay sau khi thi công đường lúc bê tông nhựa chưa đủ thời gian để liên kết chắc chắn, làm xuất hiện vệt hằn bánh xe ngay sau khi thông xe và phát triển nhanh.

Một nguyên nhân khác dẫn đến hiện tường hằn lún vết bánh xe do lưu lượng và tải trọng xe quá lớn, tập trung ở các khu công nghiệp, các ngã ba, ngã tư do xe nặng di chuyển với tốc độ chậm, dừng, phanh... cùng với tác động do nắng nóng kéo dài, nhiệt độ cao làm giảm tính ổn định của cấp phối bê tông nhựa.

Tại hội nghị, nhiều nhà thầu, các chuyên gia cũng thẳng thắn đưa ra các ý kiến về hằn lún vệt bánh xe do tác động của môi trường nhiệt độ cao, thiết kế quy phạm, công tác bảo trì, chất lượng vật liệu lớp dưới, sử dụng nhựa hóa mềm thấp chất lượng không đồng đều…

Nhà thầu chịu trách nhiệm

Đóng góp ý kiến tại hội nghị với tư cách là đơn vị tham gia thi công các gói thầu của dự án Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh (đoạn qua Tây Nguyên) và cũng là nhà thầu có cam kết bảo hành mặt đường 5 năm không hằn lún vệt bánh xe, ông Nguyễn Viết Hải - Tổng Giám đốc Công ty Sơn Hải cho rằng, khí hậu khắc nghiệt miền Trung có nhiệt độ cao lên tới 40-41 độ C, kết hợp hấp thụ nhiệt mặt đường, nhựa không đủ chặt kết hợp xe quá tải làm lún đường.

Để khắc phục thực trạng hằn lún mặt đường này, đơn vị đã thi công đạt được các tiêu chuẩn thiết kế, thậm chí chất lượng đá tại mỏ không đồng đều đã phải đưa về gia công cho nguồn vật liệu để có cấp phối đồng đều. Ngoài ra, thiết bị thảm dây chuyền bê tông nhựa tiên tiến chất lượng cao, lu lèn để làm độ chặt mặt nhựa đường cao hơn, công tác thiết kế hỗn hợp bê tông nhựa với độ dẻo, độ rỗng, dư đạt tiêu chuẩn thiết kế đảm bảo chịu được nhiệt độ trên 85 độ C.

Mặt đường Quốc lộ 1 bị hằn lún vết bánh xe - ảnh minh họa.

Sau khi lắng nghe ý kiến các chuyên gia, đơn vị liên quan, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông hhẳng định, Bộ Giao thông Vận tải đã có nhiều chỉ đạo, giải pháp nhưng hằn lún bánh xe vẫn còn xảy ra cục bộ ở một số công trình, ngay cả các dự án do Bộ làm chủ đầu tư. Trong đó có cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Nhưng đường vừa đưa vào khai thác đã xuất hiện hằn lún trong thời gian ngắn thì yếu tố chủ quan nhiều hơn. Dưới tác động của thời tiết xe quá tải đẩy nhanh hằn lún hơn.

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông yêu cầu, cần tiếp tục tăng cường kiểm soát các chủ thể tham gia thực hiện dự án ở tất cả các khâu như kiểm soát yếu tố đầu vào, thí nghiệm, thi công, hệ thống quản lý chất lượng nội bộ, rà soát các đơn vị có tay nghề, đánh giá năng lực nhà thầu.

Công tác thí nghiệm thiết kế bê tông nhựa phải hết sức kỹ lưỡng. Khi tìm ra được sơ đồ trộn, rải nhựa, thi công thì giống như kê được đơn thuốc, cứ uống đúng ngày sẽ tiến tới khỏi bệnh. Những đơn vị nào làm kém thì sẽ không được xem xét làm các dự án về sau. Nếu đường hỏng, chủ đầu tư, nhà thầu sẽ phải tự bỏ tiền ra khắc phục.

“Bộ Giao thông Vận tải sẽ tiến hành rà soát xếp hạng lại năng lực các ban quản lý dự án, chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát, cố gắng trong năm nay đưa ra các loại kết cấu mặt đường của từng vùng miền dựa vào điều kiện và nguồn vật liệu khác nhau, tăng cường kiểm soát tải trọng xe” - Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải nhấn mạnh.

Hùng Minh (Năng lượng Mới)