Vì sao khủng bố tấn công Mali?

Lực lượng an ninh giải cứu con tin từ khách sạn Radisson Blu tại Bamako, Mali

Là một nước có tới 90% là người Hồi giáo, Mali cũng tồn tại nhiều mâu thuẫn sắc tộc và chịu ảnh hưởng nặng nề của chủ nghĩa cực đoan muốn áp đặt luật Sharia (của người Hồi giáo) thay thế chính phủ hiện hành.

Mali đang phải chiến đấu với ít nhất 3 tổ chức cực đoan lớn mạnh ở phía bắc nước này, trong đó có các tay súng liên kết với al-Qaeda.

Các cuộc khủng bố tại Mali có thể nói bùng phát mạnh mẽ từ tháng 1/2012, thời điểm diễn ra cuộc nổi dậy lớn của phiến quân gồm những người du mục Tuareg. Họ liên kết với tổ chức Phong trào Giải phóng dân tộc Azaward (MNLA), nắm quyền kiểm soát phía bắc Mali và ly khai thành một nhà nước độc lập Azaward, mặc dù Mali và quốc tế không công nhận.

Tuy nhiên chỉ 2 tháng sau, Azaward bị các nhóm Hồi giáo cực đoan lật đổ. Ansar Dine (hay Ansar al-Din) và  nhánh al-Qaeda có tên al-Qaeda Hồi giáo ở Maghreb (AQIM) đã thay vào đó chiếm lĩnh khu vực của Azaward và bắt đầu áp đặt luật Sharia nghiêm ngặt ở đây.

Thủ lĩnh nhóm Al-Mourabitoune thừa nhận vụ tấn công khách sạn Radisson Blu

Bất chấp có sự can thiệp của lực lượng Liên Hiệp Quốc và Pháp, các tay súng Hồi giáo vẫn tiếp tục hoành hành và tràn vào phía nam vào đầu năm 2015.

Tháng 3/2015, các tay súng cực đoan đã bắn chết 5 người, trong đó có 2 người châu Âu, trong một nhà hàng ở thủ đô Bamako.

Đến tháng 8, một cuộc tấn công khác được cho liên quan tới các nhóm al-Qaeda ở thị trấn Savare, cách Bamako khoảng 600 km về phía đông bắc đã làm chết 4 binh sĩ, 5 nhân viên Liên Hiệp Quốc và 4 kẻ tấn công.

Bất chấp chính phủ và phiến quân đã ký kết các hiệp ước ngừng bắn, lính Pháp và Liên Hiệp Quốc vẫn hiện diện trên toàn đất nước Mali vì các cuộc tấn công không có dấu hiệu thuyên giảm.

Cuộc tấn công bắt giữ ít nhất 170 con tin hôm nay diễn ra đúng 1 tuần sau các vụ tấn công nước Pháp.

Các chuyên gia cho rằng rất có thể vụ việc ở Mali lần này có khả năng lấy “cảm hứng” từ cuộc tấn công Paris, vì khách sạn ở Bamako là nơi Pháp cũng đóng quân để phối hợp thực hiện các cuộc không kích nhằm vào tổ chức IS tại Syria và Iraq.

Trên thực tế, từ sau khi rút khỏi Mali năm 1960, Pháp vẫn giữ mối quan hệ quân sự khá đặc biệt với thuộc địa cũ này.

Trong đợt Azaward nổi loạn năm 2012 và bị các lực lượng phiến quân lật đổ, Pháp đã can thiệp khi mở “Chiến dịch Serval” vào tháng 1/2013. Từ ấy đến nay, quân đội Pháp và Liên Hiệp Quốc vẫn được giữ ở Mali, chủ yếu chống lại 3 lực lượng cực đoan gồm: Ansar al-Din, AQIM (al-Qaeda) và cả những tay súng nổi dậy Tuareg.