Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo

Hội thảo Giáo dục Việt Nam (VEC) được Ủy ban Văn hóa, Giáo dục tổ chức hằng năm từ năm 2017, nhằm tạo diễn đàn để các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, học giả trong và ngoài nước, các nhà giáo, nhà quản lý chia sẻ, trao đổi, thảo luận về các vấn đề trong quá trình đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 8 Khóa XI; làm rõ hơn cơ sở lý luận và thực tiễn, đề xuất giải pháp cùng với cơ chế, chính sách để tổ chức thực hiện hiệu quả. Năm nay, hội thảo có chủ đề “Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo”.

Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, thế hệ trẻ là mầm non, là tương lai của đất nước. Rèn luyện, hoàn thiện nhân cách cho học sinh là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Văn hóa học đường chính là vấn đề quan trọng nhằm thúc đẩy, nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, có những con người có đủ đức, đủ tài đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới và xu thế hội nhập quốc tế. Đây thực sự là nhiệm vụ cấp bách và rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay, nhất là trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đã, đang và sẽ ảnh hưởng nặng nề tới mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực GD&ĐT.

Theo Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, thời gian qua ngành giáo dục đã có nhiều giải pháp nhằm xây dựng văn hóa học đường, như cuộc vận động "Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục", phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực", triển khai thực hiện Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trong trường học, tạo nên môi trường sư phạm lành mạnh, giáo dục ý thức kỹ năng sống cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.

Tuy nhiên, chúng ta còn lo ngại khi đâu đó còn tình trạng thiếu trung thực trong dạy và học, trong kiểm tra đánh giá, hành vi thiếu chuẩn mực trong giao tiếp, ứng xử của một số ít học sinh và giáo viên, tình trạng bạo lực học đường, xâm hại trẻ em trong một số cơ sở giáo dục, làm ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học, gây tổn hại tới môi trường trong học đường.

Trên cơ sở ý kiến đại biểu tại hội thảo, Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các cơ quan quản lý nhà nước theo thẩm quyền cần xây dựng đề án, chương trình, kế hoạch về tăng cường hoạt động xây dựng văn hóa học đường, hệ giá trị văn hóa trong trường học đáp ứng yêu cầu của thời đại mới.

Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: "Tinh thần của hội thảo cần được lan tỏa, được thảo luận rộng rãi trong các nhà trường, được cụ thể hóa thành các hành động cụ thể để văn hóa học đường ngày càng hoàn thiện, là nền tảng tư tưởng nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, ý chí, khát vọng của học sinh, sinh viên, nỗ lực phấn đấu vượt qua mọi khó khăn thử thách, tạo lập được giá trị bản thân, góp phần tích cực trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước".

Toàn cảnh hội thảo

Phát biểu đề dẫn hội thảo, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa cho biết, hơn bao giờ hết, xây dựng văn hóa học đường đã và đang trở thành một xu thế trong cải cách giáo dục ở các hệ thống giáo dục tiên tiến trên thế giới, nảy sinh từ những thay đổi trong tiếp cận đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục.

Trước đây tập trung vào một số yếu tố "đầu vào" riêng lẻ như đổi mới chương trình giáo dục, đổi mới phương pháp dạy và học, xây dựng chuẩn trường học, chuẩn nghề nghiệp giáo viên…Trong khoảng 20 năm gần đây, đã có cách tiếp cận tổng thể mọi yếu tố gắn kết với nhau trong một hệ thống đồng bộ và nhất quán, nền tảng hệ thống đó là văn hóa học đường.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng, nền tảng văn hóa học đường được tạo nên từ các chuẩn mực, giá trị, niềm tin được bồi đắp bền bỉ theo thời gian; xuyên suốt trong mọi tổ chức và hoạt động của nhà trường. Nhờ thế, văn hóa học đường không chỉ đem lại bộ mặt văn hóa cho nhà trường, mà điều cốt lõi là nó sẽ tạo nên nền tảng tinh thần của nhà trường, tạo niềm tin và động lực cho cộng đồng nhà trường gắn kết, cùng nhau thực hiện các mục tiêu đổi mới.

Với trách nhiệm quan trọng của ngành Giáo dục trong việc xây dựng, tạo chuyển biến mạnh về văn hóa học đường, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh khẳng định, để khắc phục những tồn tại hiện nay, Bộ GD&ĐT sẽ tiếp tục rà soát, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo quy định về xây dựng văn hóa học đường; bổ sung tài liệu giáo dục kỹ năng ứng xử cho học sinh, sinh viên; bảo đảm an toàn cho học sinh và an toàn thông tin trên môi trường mạng; giảm áp lực hành chính cho giáo viên, học sinh và khắc phục bệnh thành tích trong học tập, đánh giá; nâng cao năng lực phẩm chất của đội ngũ nhà giáo, phát huy vai trò nêu gương của thầy, cô giáo; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin kết nối phụ huynh với học sinh, thầy cô với nhà trường …

Hội thảo giáo dục năm 2021 đã nhận được nhiều thảo luận từ các chuyên gia, nhà khoa học, nhà giáo, nhà quản lý giáo dục trong và ngoài nước. Hội thảo bao gồm 2 phiên. Ở phiên thứ nhất, tập trung nhận diện thực trạng văn hóa học đường; những chính sách xây dựng, phát triển văn hóa học đường tại Việt Nam. Phiên thứ hai, tập trung thảo luận về 3 nhóm vấn đề: Văn hóa học đường nhìn từ các mối quan hệ bên trong nhà trường; văn hóa học đường trong mối quan hệ với các yếu tố tác động bên ngoài nhà trường; văn hóa học đường trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập.

Để tìm giải pháp phát triển văn hóa học đường, tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận về ba nội dung chính đó là: Đánh giá, phân tích đúng thực trạng văn hóa học đường, những mặt tích cực, những tồn tại, hạn chế, phân tích nguyên nhân và xác định những vấn đề trọng tâm cần tập trung giải quyết; Khuyến nghị cơ chế, chính sách xây dựng văn hóa học đường trong, ngoài nhà trường và trên môi trường mạng; và đề xuất các giải pháp xây dựng văn hóa học đường lành mạnh trong tất cả các trường học, khắc phục tồn tại, hạn chế, đẩy lùi bệnh thành tích trong giáo dục, phấn đấu đạt mục tiêu “học thật, thi thật và nhân tài thật”.

N.H

Đại dịch và công việc của nhà giáo

Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp mặt nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục tiêu biểu

Thúc đẩy phát triển giáo dục nghề nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Phát triển giáo dục nghề nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế