Trung Quốc và Úc có thể hợp tác để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng ở ASEAN

Các nước Đông Nam Á có thể hợp tác với Úc và Trung Quốc, khai thác sức mạnh tập thể để xây dựng một hệ sinh thái công nghệ sạch trong khu vực (Ảnh minh họa)

Các khoản đầu tư vào chuỗi cung ứng xe điện (EV) của Trung Quốc trong khu vực Đông Nam Á đi kèm với những thách thức về môi trường và xã hội, nhưng nay đã có nhà khai thác bền vững Úc có thể giúp giải quyết các khó khăn này.

Hầu hết các quốc gia trong khu vực đều cam kết đạt được mục tiêu phát thải carbon ròng bằng 0 và điện khí hóa các lĩnh vực người dùng cuối, bao gồm cả giao thông, là một chiến lược quan trọng trong nỗ lực này.

Theo lộ trình của Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA), để giữ nhiệt độ toàn cầu tăng dưới 1,5 độ C vào năm 2050, Đông Nam Á đang chuẩn bị thúc đẩy quá trình điện khí hóa, với hơn một nửa tiêu thụ năng lượng của khu vực sẽ đến từ điện vào năm 2050, tăng từ 22% vào năm 2018. Sự thay đổi này sẽ thúc đẩy doanh số bán xe điện (EV) tăng đáng kể, đạt khoảng 8,5 triệu chiếc vào năm 2035, theo phân tích của EY-Parthenon.

Thị trường đang phát triển này mang đến cơ hội hấp dẫn cho các nhà sản xuất EV của Trung Quốc, những công ty ngày càng tìm kiếm sự tăng trưởng ở nước ngoài trong bối cảnh cạnh tranh trong nước khốc liệt đến mức được mô tả là một cuộc chiến nảy lửa. Mối quan hệ kinh tế chặt chẽ của Đông Nam Á với Trung Quốc, cùng với triển vọng thu hẹp của các công ty Trung Quốc tại các thị trường phương Tây trong bối cảnh thuế nhập khẩu tăng, đang thúc đẩy sự quan tâm đến khu vực này.

Các thương hiệu Trung Quốc đã cho thấy sự tăng trưởng đáng kể, từ chỉ 38% thị trường EV của khu vực vào năm 2022 lên hơn 70% vào năm ngoái. Những nỗ lực này được hỗ trợ bởi dòng vốn đầu tư của Trung Quốc vào sản xuất xe điện và chuỗi cung ứng thượng nguồn, bao gồm khai thác, chế biến khoáng sản và sản xuất pin.

Đáng chú ý, vào năm 2022, nhà sản xuất pin hàng đầu Trung Quốc Contemporary Amperex Technology (CATL) đã công bố một liên doanh trị giá gần 6 tỷ USD tại Indonesia để phát triển chuỗi cung ứng pin lithium-ion từ đầu đến cuối, bao gồm khai thác, chế biến vật liệu, sản xuất và tái chế pin.

Đây không phải là công ty Trung Quốc duy nhất làm như vậy. CNGR Advanced Material sản xuất niken và các khoáng chất pin khác tại Indonesia, và các nhà sản xuất vật liệu pin hàng đầu khác của Trung Quốc từ Zhejiang Huayou Cobalt đến Ningbo Lygend Mining cũng đang để mắt đến Indonesia. Tại Malaysia và Thái Lan, các công ty như NV Gotion, EVE Energy và Senior Technology Material cũng đang thực hiện các khoản đầu tư đáng kể vào sản xuất pin.

Nhiều công ty Trung Quốc đang tìm kiếm các vật liệu quan trọng khác được sử dụng trong pin di động và xe điện ở Đông Nam Á, chẳng hạn như nhôm và các nguyên tố đất hiếm.

Khoản đầu tư khổng lồ này của Trung Quốc vào sản xuất pin và chuỗi cung ứng thượng nguồn mang lại tiềm năng đáng kể cho tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm ở Đông Nam Á. Điều này cũng mang lại những cơ hội sinh lợi cho các nhà đầu tư và công ty Trung Quốc. Nhưng để có thể tận dụng hết những lợi ích này, cần phải giải quyết các thách thức về môi trường và xã hội liên quan đến các hoạt động khai thác và chế biến.

Những lo ngại đã xuất hiện xoay quanh các hoạt động khai thác ở Sulawesi, trung tâm niken của Indonesia. Các hoạt động này được cho là đã gây thiệt hại cho các khu rừng mưa nhiệt đới và phá vỡ lối sống truyền thống của người Bajau bản địa.

Lượng mưa thường xuyên của Indonesia làm trầm trọng thêm những vấn đề này. Nếu không được quản lý đúng cách, các chất ô nhiễm từ chất thải niken có thể ngấm vào mạch nước ngầm hoặc chảy ra đại dương, gây ra các rủi ro về môi trường và sức khỏe của cộng đồng. Những vấn đề này không chỉ có ở Indonesia mà còn xảy ra trên toàn khu vực.

Trên thực tế, những thách thức này làm nổi bật một vấn đề lớn hơn: Làm thế nào để quản lý sự mở rộng nhanh chóng của các hoạt động khai thác và chế biến, đồng thời duy trì các trách nhiệm về môi trường và xã hội để hỗ trợ quá trình chuyển đổi của khu vực sang tương lai điện khí hóa.

Mặc dù khai thác và chế biến khoáng sản thường gắn liền với các thách thức về môi trường và xã hội, nhưng có nhiều cách để quản lý một cách có trách nhiệm hơn. Trong vấn đề này, Úc có thể đóng một vai trò quan trọng, với các hoạt động quản lý chất thải, phục hồi môi trường khai thác và sự tham gia của cộng đồng bản địa thường được coi là những ví dụ toàn cầu về khai thác bền vững.

Điều thú vị là các khoản đầu tư của Trung Quốc vào lĩnh vực khai khoáng của Úc ít gặp phải các mối quan ngại về mặt xã hội - môi trường hơn, có thể là do chuyên môn mà ban quản lý địa phương mang lại trong việc thực hiện các hoạt động có ý thức về sinh thái, chẳng hạn như các sáng kiến ​​bảo vệ động vật hoang dã và các chương trình giáo dục cho cộng đồng bản địa.

Mô hình hợp tác Nam-Nam-Bắc là một hướng đi đầy hứa hẹn. Bằng cách tận dụng chuyên môn đã được chứng minh của mình, Úc có thể giúp tích hợp các hoạt động có trách nhiệm vào khai khoáng và chế biến khoáng sản, đảm bảo rằng việc theo đuổi tương lai điện khí hóa của Đông Nam Á không phải trả giá bằng tính toàn vẹn về môi trường và xã hội của khu vực.

Sự hợp tác này cũng sẽ mang lại lợi ích cho các công ty và nhà đầu tư tại Úc. Với trữ lượng khoáng sản dồi dào của Úc như lithium và bôxít - vật liệu thiết yếu cho sản xuất pin và xe điện - có một cơ hội lớn để đạt được lợi ích chung.

Úc, Trung Quốc và Đông Nam Á có thể khai thác sức mạnh tập thể để xây dựng một hệ sinh thái công nghệ sạch trong khu vực, đặc trưng bởi các chuỗi cung ứng đa dạng và bền vững với các mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau và bổ sung cho nhau.

Trong khi một số người có thể đặt câu hỏi về tính khả thi của sự hợp tác ba bên như vậy trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị, lịch sử cho thấy rằng nước Úc có thể tích cực tham gia với các cường quốc lớn, làm trung gian hòa giải trong các xung đột và thúc đẩy tính đa cực.

Một sự hợp tác ba bên thành công trong chuỗi cung ứng pin và khoáng sản giữa Úc, Trung Quốc và Đông Nam Á sẽ cho thế giới thấy rằng việc hợp tác cùng nhau vừa khả thi vừa có lợi. Sự hợp tác Nam-Nam-Bắc này có thể đóng vai trò là một mô hình, truyền cảm hứng cho các quốc gia khác tham gia và thúc đẩy một mạng lưới nỗ lực ngày càng phát triển hướng tới một tương lai sạch, bền vững và thịnh vượng.

Xu hướng chuyển đổi năng lượng năm 2024

Dự báo quá trình chuyển dịch năng lượng của thế giới sẽ chậm hơn dự kiến

Khai thác dầu khí toàn cầu tăng vọt bất chấp chuyển đổi năng lượng sạch