Thủy điện miền Trung - Tây Nguyên “khát nước”: Ưu tiên cung cấp đủ nước cho hạ du

Phó Giám đốc Công ty Thủy điện A Vương, Ngô Xuân Thế

PV: Trước hết, xin ông cho biết về tình hình thủy văn trong lưu vực hồ thủy điện A Vương hiện nay như thế nào?

Ông Ngô Xuân Thế: Đối với tình hình A Vương hiện tại, trong mùa mưa bão năm nay, tình trạng khá đặc biệt trong cả chuỗi thủy văn 42 năm số liệu chúng tôi quan trắc được thì năm nay là đặc biệt nhất, mặc dù là mùa mưa nhưng lượng mưa trên lưu vực rất ít, đồng thời lưu lượng về hồ kém. Hiện tại, thủy điện A Vương vẫn đang ở mức nước trên mực nước chết hơn 1m, tức là còn thiếu so với mực nước dâng bình thường gần 39m, thiếu so với quy định của quy trình vận hành trên hồ chứa, mực nước của ngày 16/12 là 375.5m, tức là thiếu gần 34m so với yêu cầu cho nên rất khó đảm bảo được mức nước vùng hạ du. Ngay trong những ngày 8, 9/12 vừa qua, theo thống kê của bên khí tượng thủy văn, Đà Nẵng mưa khoảng 800mm nhưng ở đây mưa rất ít nên dù dưới đồng bằng ngập lụt nhưng trên thủy điện A Vương vẫn chưa có nước.

PV: Với mức nước chết như vậy có ảnh hưởng đến công suất phát điện của nhà máy không?

Ông Ngô Xuân Thế: Đối với tính chất kỹ thuật của máy, khi xấp xỉ mực nước chết chúng tôi không thể phát công suất định mức, công suất phải giảm đi, hiện tại chỉ còn khoảng 80% so với công suất định mức của máy. Thứ 2, về ổn định máy móc, khi phát với mực nước thấp thì độ rung đảo cũng như các chỉ số vận hành của tổ máy không được tốt sẽ gây ra hiện tượng rung đảo đồng thời giảm tuổi thọ máy móc về lâu dài.

Cũng xin nói rõ thêm, đối với turbine và máy móc thủy điện, nếu như cột áp cao, khi chúng tôi phát 1m3 nước ở mực nước dâng bình thường thì vừa lợi về nước, tức là 1m3 đó có thể ra được nhiều điện hơn, máy móc chạy cũng êm hơn và bền hơn. Vừa rồi chúng tôi phải liên tục phát ở xấp xỉ mực nước chết, có thời điểm vì nhu cầu dưới hạ du phải phát dưới mực nước chết thì biến rung động của máy và độ không ổn định của máy cũng cao hơn. Sau 2 tháng 9 và 10, chúng tôi phát liên tục theo mức nước xấp xỉ như vậy, máy móc chúng tôi cũng phải vào kiểm tra trong turbine cũng không hư hại gì nhiều. Nhưng theo như các khuyến cáo của nhà chế tạo thì thời gian làm việc ở độ rung động cao sẽ gây cho tuổi thọ của máy giảm đi đáng kể. Hiện tại không thấy biểu hiện gì nhiều, nhưng cũng giống như thanh thép chúng ta uốn qua uốn lại nhiều, rung động nhiều sau nó không được bền nữa.

Hồ thủy điện A Vương

PV: Được biết thủy điện A Vương đã đầu tư rất nhiều hệ thống đo mưa, từ dự báo khí tượng thủy văn cũng như thực tế tại các hồ chứa của A Vương, ông nhận định như thế nào về tình hình thời tiết cũng như thủy văn ở khu vực này?

Ông Ngô Xuân Thế: Chúng tôi theo dõi các bản tin dự báo khí tượng thủy văn cũng đã 10 năm rồi. Trong những năm gần đây, mức độ chính xác của dự báo khí tượng thủy văn càng ngày càng tăng. Tuy nhiên, với dự báo dài hạn, Việt Nam cũng như các nước trên thế giới, cũng khó có thể chính xác được. Trong hoàn cảnh năm 2018, đa số các dự báo có mức độ chính xác có thể tin cậy được.

Trong quá trình theo dõi mấy ngày gần đây, mặc dù lượng nước về và mưa trên lưu vực của thủy điện A Vương kém, nhưng tôi cũng theo dõi các hồ thủy lợi ở khu vực đồng bằng trung du, do mưa tốt nên mức độ tích nước của các hồ cũng khá tốt, tuy rằng có hồ đầy có hồ chưa đầy nhưng tình trạng cải thiện hơn rất nhiều. Vì vậy, đối với cấp nước hạ du, qua đợt mưa lũ này, do có dung tích tích được trong các hồ thủy lợi thì trong năm 2019 tình hình cấp nước hạ du đối với nông nghiệp và dân sinh cũng đỡ hơn phần nào so với trước đây 2-3 ngày gần như cả thủy lợi và thủy điện đều không có nước.

PV: Là một doanh nghiệp đã tham gia thị trường phát điện cạnh tranh, trong điều kiện khó khăn về nguồn nước thì thủy điện A Vương giải quyết việc tham gia thị trường điện cụ thể như thế nào?

Ông Ngô Xuân Thế: Đối với thủy điện A Vương, trong hoàn cảnh rất đặc biệt của khí tượng thủy văn hiện nay thì chúng tôi nhận xét rằng sản lượng điện lúc bấy giờ là mục tiêu thứ yếu, mục tiêu quan trọng hơn là điều phối cấp nước cho hạ du. Để đảm bảo ổn định hệ thống điện thì thủy điện A Vương là một trong những thủy điện có mức độ đáp ứng công suất rất nhanh trong hệ thống điện, trong những trường hợp yêu cầu ổn định hệ thống điện chúng tôi sẽ tham gia để đảm bảo tính ổn định liên tục cung cấp điện cho toàn hệ thống điện Việt Nam.

PV: Thưa ông, nhìn từ thực tế của hồ thủy điện A Vương cũng như lưu lượng nước về của mùa kiệt năm nay, ông nhận định như thế nào về tình hình phát điện năm 2019 đối với các hồ thủy điện khu vực miền Trung nói chung cũng như thủy điện A Vương nói riêng?

Ông Ngô Xuân Thế: Trong những quy định về khai thác tài nguyên thiên nhiên thì thủy năng và tài nguyên nước cũng cần phải cân đối. Trong quá trình hiện nay khi nhu cầu nước khả năng thiếu hụt nghiêm trọng thì việc cung cấp nước cho vùng hạ du có lẽ quan trọng hơn so với việc cung cấp điện. Dĩ nhiên, ngành điện sẽ có rất nhiều khó khăn trong việc đảm bảo sản lượng và công suất cho nền kinh tế trong năm 2019, nhất là mùa khô.

PV: Xin cảm ơn ông!

Thanh Ngọc

	Thủy điện A Vương trước nguy cơ dừng hẳn, không đủ nước phát điện
	Thủy điện miền Trung – Tây Nguyên “khát nước”: Chuyện ở Sông Tranh 2
	Cung ứng điện năm 2019: Nhiều thách thức