“Tem” ma túy nguy hiểm khôn lường

Cảnh báo loại ma túy mới đang tấn công học đường

Đã có người nghiện

Cách đây không lâu Bệnh viện Tâm thần TP Hồ Chí Minh đã tiếp nhận một bệnh nhân mới 15 tuổi là học sinh trung học phổ thông nghiện ma túy. Biểu hiện mỗi khi “phê” chất gây nghiện của em là ảo thị, rối loạn giấc ngủ và hoang tưởng. Quá trình tiếp nhận, tìm hiểu và điều trị, các bác sĩ Bệnh viện Tâm thần TP Hồ Chí Minh được học sinh này cho biết, em thường xuyên sử dụng một loại được gọi là tem giấy hay “bùa lưỡi” theo cách gọi “lóng” hoặc “khoa học” hơn nữa gọi là chất “thức thần” với hình thức ngậm ở đầu lưỡi. Sau khi ngậm vài phút là có cảm giác lập tức - người bay bổng, mọi chuyển động dường như chậm lại như thước phim quay chậm trước mắt, thậm chí muốn đưa tay điều khiển hoặc làm việc gì đó cũng không được... Cứ khoảng hơn 10 tiếng đồng hồ cảm giác như vậy lại hết. Tuy nhiên, điều đáng nói là trong khi “phê” hay sau đó, em không ngủ được hoặc ngủ không sâu, không làm chủ được bản thân.

Tem giấy ngậm đầu lưỡi

Để điều trị cho bệnh nhân, các bác sĩ đã phải dùng thuốc và áp dụng các liệu pháp cai nghiện ma túy cho em. Kết quả sau 2 lần điều trị, chất gây nghiện được đào thải dần khỏi cơ thể và các triệu chứng ảo giác, rối loạn giấc ngủ đã thuyên giảm. Tuy nhiên, các bác sĩ Bệnh viện Tâm thần TP Hồ Chí Minh khuyến cáo người nhà bệnh nhân nên theo dõi, kèm cặp sát sao bệnh nhân nếu không tái nghiện sẽ cực kỳ khó điều trị.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn, Trưởng khoa Điều trị các rối loạn liên quan đến lạm dụng chất, Bệnh viện Tâm thần Hà Nội: Chất gây nghiện có trong tem giấy chính là lysergic axit diethylamide (gọi tắt là LSD), một chất bán tổng hợp được chiết xuất từ nấm cựa gà. Chất này đã có từ những năm cuối thập niên 70 của thế kỷ trước và được biết đến như là thuốc. Nhưng sau đó qua những người sử dụng thực tế, người ta nhận ra có tác hại rất lớn với hệ thần kinh do gây ảo giác mạnh nhất trong số các chất gây nghiện tính đến nay, chỉ vài chục microgam là có thể gây ảo giác trong thời gian dài hàng chục tiếng đồng hồ. Trong khi thời gian để nó “phát tác” chỉ 5 phút tính từ khi ngấm vào cơ thể.

Chất LSD theo bác sĩ Tuấn, đã vắng bóng khoảng 50 năm trong giới nghiện ngập. Nhưng vài năm trở lại đây đã xuất hiện trở lại và có mặt tại Việt Nam.

5 phút và 12 tiếng

Ở Việt Nam chất LSD được tẩm vào những mẩu giấy như chiếc tem có kích thước 1,5x1,5cm, được bán 20.000 đồng/chiếc. Có 25 chiếc tem như vậy được dán trên một miếng bìa in hình các nhân vật nổi tiếng như Einstein, các ca sĩ nổi tiếng trên thế giới nhằm “bắt mắt” giới trẻ, đặc biệt là học sinh và cũng nhằm qua mắt các nhà chức trách. Mỗi lần sử dụng, chỉ cần bóc chiếc tem đó cho vào đầu lưỡi ngậm sau 5 phút lập tức có cảm giác. Các bác sĩ đã tính thời gian “phê” LSD kéo dài đến 12 tiếng, nhưng thời gian bán hủy là 5 giờ. Tuy nhiên, với liều cao khoảng 1mcg/kg, trung bình khoảng 50-60mcg, ảo giác, hoang tưởng kéo dài đến vài ngày. Nếu sử dụng nhiều lần, bác sĩ Tuấn khẳng định sẽ gây loạn thần và phụ thuộc về tâm thần. Mà phụ thuộc thì rất khổ sở vì không có để sử dụng, người nghiện sẽ rơi vào trạng thái mệt mỏi, trầm cảm, biểu hiện thèm thuốc đến phát cuồng. Bác sĩ Tuấn nói: “Hiện nay có quá nhiều loại ma túy mới xuất hiện. Khoa Điều trị các rối loạn liên quan đến lạm dụng chất từng tiếp nhận điều trị nhiều trường hợp bị loạn thần, ảo giác, hoang tưởng. Trong đó, không ít người nghiện là thủ phạm của những vụ án tang thương chỉ vì sử dụng các loại ma túy gây ảo giác”.

Bác sĩ Tuấn nói thêm, đối với người nghiện hêrôin có thể gây án lúc tỉnh táo như lúc đói thuốc để có tiền hút, hít. Nhưng người nghiện ma túy gây ảo giác như ma túy đá, chất LSD gây án trong tình trạng hoang tưởng, ảo giác, nghĩa là giết người lúc không tỉnh táo và thường không có mục đích. Ngay với những người thân ruột thịt như bố, mẹ, người yêu, con… họ cũng có thể giết vì tưởng đó là yêu quái, quái vật…

Hiện nay, các chuyên gia chuyên khoa thần kinh phân ma túy thành 2 nhóm: Nhóm thứ nhất gây ức chế trầm dịu bao gồm nhựa thuốc phiện/morphin (là thành phần chính và gây hoạt tính trong nhựa thuốc phiện), hêrôin (diacetyl morphine), các thuốc giảm đau được dùng hạn chế với mục đích y học như pethidine (dolargan), fentanyl (durogesic)… Nhóm thứ hai gây kích thích thần kinh, gồm tất cả các nhóm còn lại như amphetamine và các dẫn xuất của methamphetamine (MDMA, MDEA, MMDA, DOM, có trong thuốc lắc), cocain chiết xuất từ lá cây erythroxylon coca, các thuốc gây ảo giác như LSD, Mescaline, PCP, cần sa và cần sa mới (cỏ Mỹ), muối tắm (mephedrone, cathinone) chiết xuất từ lá cây khác.

Đối với nhóm ma túy kích thích, sau khi sử dụng tác động đến hệ thần kinh sẽ khiến người dùng bị mất ngủ có nhu cầu ngủ bù bên cạnh các triệu chứng loạn thần: ảo giác, hoang tưởng, kích động hành vi. Loại này sử dụng lâu dài có thể làm biến đổi nhân cách, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh dẫn đến mất khả năng học tập, làm việc và dẫn đến hành vi tiêu cực là trộm cướp để có tiền thỏa mãn cơn nghiện.

Theo bác sĩ Tuấn, hiện nay việc cai nghiện các loại ma túy này chủ yếu dừng lại ở điều trị triệu chứng (như ảo giác) chứ không có thuốc điều trị đặc hiệu. Các trường hợp nghiện nhẹ, tuân thủ điều trị và không tái nghiện thì sau một thời gian, chất LSD sẽ đào thải hết khỏi cơ thể. Với các bệnh nhân nặng hơn thì cần phải có liệu trình dài hơn.

Phải giáo dục

Tuy nhiên, giới y khoa về thần kinh buồn bã khẳng định, trong lịch sử phát triển của các chất ma túy, thế giới ngầm luôn đi trước luật pháp và các nhà quản lý một bước, luôn tìm cách lách luật một cách khôn ngoan. Khi luật pháp cấm chất này họ sẽ tìm ra chất khác thay thế chưa bị ngăn cấm hoặc thay đổi hình thức để dễ qua mắt các nhà quản lý. Các loại ma túy mới nổi như tem giấy, muối tắm, cỏ Mỹ... được ngụy trang trong các món đồ chơi trẻ em hoặc thảo dược khô chính là một ví dụ.

Để bảo vệ giới trẻ, nhất là học sinh khỏi sự bủa vây của một số loại ma túy mới, bác sĩ Tuấn cho rằng, nhà trường phải kết hợp với gia đình giáo dục, chủ động cung cấp đầy đủ thông tin về tác hại, mánh khỏe, thủ đoạn của những kẻ buôn bán ma túy, chất gây nghiện, đồng thời quản lý sát sao các mối quan hệ cũng như những hình thức vui chơi, giải trí của con cái. Bởi hầu hết tình trạng nghiện ngập đều bắt đầu từ những cuộc chơi vô bổ, sự rủ rê cộng với bản tính tò mò thử cho biết của tuổi mới lớn. Và điều đáng nói hơn là với các loại ma túy mới không cho kết quả dương tính với các “test” nhanh phát hiện chất ma túy tại Việt Nam, vì vậy sự giáo dục này quan trọng hơn bao giờ hết do đối với công tác phòng chống ma túy đó là một thách thức.