Phân tích tác động của các cuộc tấn công của Ukraine vào các nhà máy lọc dầu của Nga lên thị trường năng lượng

Các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine khiến công suất lọc dầu của Nga giảm mạnh

Giá xăng dầu Nga tăng mạnh sau cuộc tấn công bằng UAV từ Ukraine

Khói bốc lên trên nhà máy lọc dầu Ryazan sau cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào ngày 13/3 (Nguồn: TASS)

Các cuộc tấn công

Ukraine đã tấn công bằng drone vào một số khu vực, làm bùng lên đám cháy tại nhà máy lọc dầu Ryazan, nhà máy lọc dầu lớn thứ bảy của Nga và lớn nhất của Rosneft, hôm 13-3.

Nhà máy lọc dầu Ryazan, cách Moscow khoảng 200 km về phía đông nam, có công suất 17,1 triệu tấn một năm, tương đương khoảng 340.000 thùng một ngày. Đây là nhà cung cấp nhiên liệu động cơ chính cho các khu vực xung quanh thủ đô của Nga.

Drone tấn công vào nhà máy lọc dầu Ryazan ở phía đông nam Moscow (Nguồn: Reuters)

Hai nguồn tin quen thuộc với tình hình nói với Reuters rằng nhà máy lọc dầu đã buộc phải đóng cửa hai đơn vị lọc dầu chính.

Cuối ngày thứ Tư, nhà máy lọc dầu Novoshakhtinsk ở khu vực Rostov phía nam Nga đã tạm dừng hoạt động sau một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, thống đốc khu vực Vasily Golubev cho biết trên Telegram, trong khi không đưa ra thông tin chi tiết về bất kỳ thiệt hại nào. Cơ sở này có công suất 5,6 triệu tấn/năm, tương đương khoảng 112.000 thùng/ngày.

Vị trí một số nhà máy lọc dầu bị tấn công tại Nga (Nguồn: Bloomberg)

Ba cơ sở bị máy bay không người lái Ukraine tấn công trong hai ngày 12 và 13 tháng 3 chiếm khoảng 12% công suất chế biến dầu của Nga.

Trước đó, làn sóng tấn công bắt đầu hôm thứ Ba đã làm hư hại một đơn vị thuộc nhà máy lọc dầu Norsi của Lukoil PJSC ở Nizhny Novgorod và tấn công một kho dầu ở vùng Oryol. Các nguồn tin trong ngành nói với Reuters rằng đơn vị chưng cất dầu thô chính (AVT-6) tại nhà máy lọc dầu Norsi đã bị hư hại do cuộc tấn công, khiến ít nhất một nửa công suất của nhà máy lọc dầu phải tạm dừng.

Nhà máy lọc dầu Norsi của Lukoil (Nguồn: Straits Times)

Theo các nguồn tin trong ngành, Norsi tinh chế khoảng 15,8 triệu tấn dầu thô của Nga mỗi năm, tương đương với 5,8% tổng lượng dầu thô được tinh chế của cả nước. Nhà máy này cung cấp khoảng 4,9 triệu tấn xăng, chiếm 11% tổng sản lượng xăng của Nga. Ngoài ra, nó còn sản xuất 6,4% tổng sản lượng nhiên liệu diesel, 5,6% sản lượng dầu mazut và 7,4% sản lượng nhiên liệu hàng không của cả nước.

Nhà máy lọc dầu Norsi đã giảm sản lượng vào đầu năm nay do những sự cố chưa xác định vào tháng Giêng. Việc giảm sản lượng này đã thúc đẩy giá xăng nội địa của Nga, từ đó khiến chính phủ ban hành lệnh cấm xuất khẩu nhiên liệu đường bộ trong 6 tháng kể từ tháng này.

Nhà máy lọc dầu Kinef của Surgutneftegas PJSC ở Kirishi (Nguồn: OGJ)

Thống đốc khu vực Leningrad Alexander Drozdenko cho biết máy bay không người lái của Ukraine cũng liên tục nhắm vào nhà máy lọc dầu Kinef của Surgutneftegas PJSC ở Kirishi, trên bờ biển Baltic. Kinef là cơ sở lớn tập trung sản xuất nhiên liệu cho xuất khẩu. Bất kỳ sự gián đoạn đáng kể nào tại nhà máy này sẽ có tác động dây chuyền đến thị trường diesel toàn cầu.

Theo chính phủ Nga vào tháng 2, với sản lượng lọc dầu của Nga đã giảm 7% kể từ đầu năm, làn sóng tấn công mới sẽ gây thêm áp lực lên công suất lọc dầu trong nước trước đợt bảo trì sắp tới.

Tác động

Sự gián đoạn trong xuất khẩu nhiên liệu của Nga đã góp phần làm giá xăng và dầu diesel toàn cầu tăng gần đây, trong khi giá dầu thô vẫn tương đối ổn định.

Tàu chở dầu thô Fuga Bluemarine neo đậu gần cảng Kozmino ở Vịnh Nakhodka, Nga (Nguồn: Reuters)

Trong khi G7 và EU cố gắng hạn chế số lượng dầu mà Nga có thể bán, họ cũng tìm cách giữ các thùng dầu của Nga trên thị trường để tránh giá tăng đột biến trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11.

Ông Viktor Katona, nhà phân tích dầu thô hàng đầu tại Kpler, cho biết chuỗi cuộc tấn công bằng máy bay không người lái đầu tiên của Ukraine vào tháng 1 đã làm giảm sản lượng lọc dầu của Nga 400 nghìn thùng/ngày, từ 5,6 triệu thùng vào đầu năm 2024 xuống còn 5,2 triệu thùng/ngày vào đầu tháng 2.

Kể từ đó, sản lượng đã tăng trở lại, nhưng cùng với các cuộc tấn công gần đây, tỷ lệ công suất tạm dừng có thể lên tới 14% tổng sản lượng nhà máy lọc dầu của Nga, ông nói thêm.

Công suất lọc dầu thấp hơn trong quý 2 do bảo trì nhà máy và sửa chữa khẩn cấp sau các cuộc tấn công, có thể là một trong những lý do khiến Nga cho biết họ sẽ tập trung vào việc cắt giảm sản lượng dầu thay vì xuất khẩu trong chương trình giảm nguồn cung tự nguyện với tư cách là một phần của OPEC+, các nhà phân tích nói.

Ảnh minh họa

“Không chỉ giá dầu thô tăng mà [các cuộc tấn công] cũng sẽ hạn chế xuất khẩu dầu diesel của Nga và có thể biến họ thành nước nhập khẩu xăng. Khách hàng Nga cần tìm kiếm nguồn cung thay thế và Nga cần mua từ thị trường toàn cầu”, ông Andy Lipow từ Lipow Oil Associates cho biết hôm thứ Tư.

Tương tự, ông David Sheppard tại Financial Times đã đăng trên X (Twitter) hôm thứ Tư rằng nếu Ukraine tiếp tục tấn công các nhà máy lọc dầu của Nga, đến một lúc nào đó Nga sẽ cần phải bắt đầu nhập khẩu. Và nếu Nga bắt đầu nhập khẩu nhiên liệu thì các quốc gia mà Nga hiện vẫn đang là nhà cung cấp cũng sẽ phải tìm các nguồn cung mới.

Khó khăn trong sửa chữa

Việc sửa chữa toàn bộ các cơ sở như vậy thường mất không quá vài tháng. Nhưng các lệnh trừng phạt đã thắt chặt khả năng tiếp cận của Moscow với các đối tác phương Tây, nơi đã cung cấp thiết bị cho ngành công nghiệp năng lượng của Nga trong vài thập kỷ qua.

Ảnh minh họa

Nga có thể mua một số linh kiện của phương Tây thông qua các nước thứ ba nhưng quá trình này phức tạp và chậm chạp, đặc biệt đối với các linh kiện chuyên dụng cần thiết cho các cơ sở dầu khí. Trong khi đó, các thiết bị tương tự từ Trung Quốc đôi khi không tương thích với nhà máy của Nga.

Các nguồn tin cho biết rằng thời gian ngừng hoạt động của các nhà máy có thể sẽ lâu hơn dự kiến do các cuộc tấn công có thể kéo dài.