Kỳ 2: Vai trò của đội tàu bí mật trong vận chuyển dầu Venezuela

Tàu chở dầu Vilma treo cờ Cuba đang neo đậu tại cảng Matanzas, ở Matanzas, Cuba, ngày 25/8/2022. (Ảnh: REUTERS/Alexandre Meneghini)

Theo điều tra chi tiết của ABC España công bố ngày 20/10, có một “đội tàu chở dầu bí mật” ngày càng mở rộng, thường mang cờ Comoros, Liberia, hoặc Panama, hoạt động mà không có bảo hiểm của phương Tây, dữ liệu GPS bị thao túng và sử dụng phương thức chuyển từ tàu này sang tàu khác để che giấu lộ trình. Những tàu này được cho là vận chuyển dầu của Venezuela đến cảng Cuba, hoặc dỡ hàng trên biển trước khi tiếp tục đến châu Á, chủ yếu là Trung Quốc, bất chấp các lệnh cấm và hạn chế.

ABC dẫn dữ liệu cho thấy chỉ riêng trong tháng vừa qua, một tàu mang cờ Cuba đã được theo dõi vận chuyển hơn 300.000 thùng dầu thô từ Venezuela. Con số này cao hơn nhiều so với mức 52.000 thùng/ngày được Reuters ghi nhận vào tháng 9, cho thấy phần lớn xuất khẩu không được báo cáo qua hệ thống theo dõi thông thường.

Những tiết lộ này xuất hiện giữa bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, khi quân đội Mỹ tăng hiện diện ở Caribe. Mặc dù sản lượng dầu Venezuela đã phục hồi trên 1 triệu thùng/ngày, cao nhất kể từ năm 2020, tình trạng thiếu nhiên liệu trong nước vẫn tiếp diễn. Caracas dường như ưu tiên giao hàng cho Havana, thay vì đáp ứng nhu cầu nội địa.

Báo cáo cho biết công ty dầu khí nhà nước PDVSA hiện phụ thuộc nhiều vào các hãng vận tải bên thứ ba từ các khu vực như UAE và Seychelles. Một công ty như Asia Charm Limited FTZ được cho là kiểm soát đội tàu ít nhất 13 chiếc tham gia các thương vụ rủi ro cao.

Tổ chức Transparency Venezuela ghi nhận, trong số 110 tàu hoạt động gần vùng biển Venezuela vào tháng 9, có 47 tàu bất thường và 12 tàu đã bị Mỹ, Anh, hoặc EU trừng phạt.

Một số tàu từng bị ngừng hoạt động, hoặc dự kiến bán phế liệu bỗng xuất hiện trở lại. Chẳng hạn, “tàu ma” Champ từng mắc cạn ở Pakistan năm 2013, nhưng năm nay lại được ghi nhận chở dầu từ Venezuela. Một tàu khác, Cape Balder, vốn được cho là đã phá dỡ cách đây 3 năm, lại nhiều lần xuất hiện khi vận chuyển dầu tới các trạm lọc Amuay từ tháng 5 đến tháng 6.

Báo cáo của ABC nhấn mạnh việc Venezuela ngày càng phụ thuộc vào các kênh vận tải bí mật để duy trì liên minh chính trị và dòng thu nhập từ dầu, ngay cả khi các lệnh trừng phạt của Mỹ vẫn còn hiệu lực. Mức độ Cuba trả tiền cho các chuyến hàng này hiện vẫn chưa rõ.

Mỹ bị cáo buộc âm mưu chiếm mỏ dầu khổng lồ của Venezuela

Giữa tháng 10, Venezuela cáo buộc Mỹ đang thực hiện các hành vi đe dọa quân sự với mục tiêu duy nhất là chiếm đoạt trữ lượng dầu khí khổng lồ của quốc gia này. Ngày 15/10, phát biểu qua video tại Diễn đàn Quốc tế Tuần lễ Năng lượng Nga, Phó Tổng thống Venezuela Delcy Rodriguez đã đưa ra lời cảnh báo rằng, bất kì cuộc tấn công nào vào đất nước có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường năng lượng toàn cầu. Bà Rodriguez cho rằng, "năng lượng đang là trung tâm của địa chính trị toàn cầu" và cáo buộc Mỹ đang có những hành vi chống lại các nước sản xuất dầu lớn.

"Trong 8 tuần qua, chúng tôi đã chứng kiến một mối đe dọa quân sự từ chính phủ Mỹ, vốn theo đuổi một mục tiêu cơ bản duy nhất: Chiếm đoạt dầu mỏ, khí đốt và trữ lượng khổng lồ của Venezuela", bà Rodriguez nói trước diễn đàn. Mối quan hệ giữa Mỹ và Venezuela căng thẳng trong nhiều năm.

Mỹ liên tục áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế nặng nề, chủ yếu nhắm vào công ty dầu mỏ nhà nước PDVSA. Venezuela là quốc gia có trữ lượng dầu mỏ đã được kiểm chứng lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, ngành công nghiệp dầu mỏ của nước này đã sụp đổ trong thập kỉ qua do quản lý yếu kém, tham nhũng và tác động từ các lệnh trừng phạt của Mỹ, khiến sản lượng giảm xuống mức thấp lịch sử.

Bà Rodriguez cũng đưa ra cảnh báo về an ninh năng lượng toàn cầu. Bà chỉ ra rằng, các biện pháp trừng phạt đơn phương đang nhắm vào các quốc gia nắm giữ tới 26% sản lượng và 43% trữ lượng dầu mỏ toàn cầu. Và nếu các quốc gia này không thể thu hút đầu tư, thế giới sẽ đối mặt với nguy cơ thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng trong tương lai.

Venezuela nhiều lần lên án sự hiện diện của các tàu quân sự Mỹ ở Biển Caribe, gọi đây là hành động đe dọa trực tiếp của chính quyền Tổng thống Trump. Trong khi chính quyền Mỹ khẳng định các hoạt động này chỉ nhằm mục đích chống ma túy, Caracas luôn tố cáo đây là một hành vi khiêu khích và đe dọa quân sự.

Hành trình của "hạm đội bóng tối" trên các đại dương