Kho vũ khí hạt nhân của Nga lớn cỡ nào và do ai kiểm soát?

Tổng thống Vladimir Putin phát biểu trước Quốc hội Nga vào ngày 21/2.

Ông Putin tuyên bố các hệ thống chiến lược mới đã được đưa vào sẵn sàng chiến đấu, đồng thời cảnh báo Moscow có thể nối lại các vụ thử hạt nhân. Kho vũ khí hạt nhân của Nga là gì, lớn cỡ nào và do ai chỉ huy?

Siêu cường hạt nhân

Nga, quốc gia kế thừa vũ khí hạt nhân của Liên Xô, có kho dự trữ đầu đạn hạt nhân lớn nhất thế giới.

Theo Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, Tổng thống Putin kiểm soát khoảng 5.977 đầu đạn hạt nhân vào năm 2022, so với 5.428 đầu đạn do Tổng thống Mỹ Joe Biden kiểm soát.

Khoảng 1.500 đầu đạn trong số đầu đạn hạt nhân của Nga không còn biên chế sử dụng (nhưng có lẽ vẫn còn nguyên vẹn), 2.889 đầu đạn dự trữ và khoảng 1.588 đầu đạn đang được triển khai.

Theo bản tin từ Bulletin of the Atomic Scientists, Nga có khoảng 812 tên lửa đạn đạo đối đất gắn đầu đạn hạt nhân, khoảng 576 tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm và khoảng 200 tên lửa phóng từ máy bay ném bom hạng nặng.

Theo Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, Hoa Kỳ có khoảng 1.644 đầu đạn hạt nhân đang được triển khai. Trung Quốc có tổng cộng 350 đầu đạn, Pháp 290 và Anh 225.

Những con số này đồng nghĩa cả Moscow và Washington có thể hủy diệt thế giới nhiều lần.

Trong Chiến tranh Lạnh, Liên Xô từng đạt đỉnh điểm lên đến khoảng 40.000 đầu đạn hạt nhân, trong khi đỉnh cao của Mỹ là khoảng 30.000.

Tuy nhiên, điều quan trọng là làm thế nào để cung cấp vũ khí như tên lửa, tàu ngầm và máy bay ném bom mang đầu đạn.

Nga dường như sở hữu khoảng 400 tên lửa đạn đạo liên lục địa được trang bị đầu đạn hạt nhân. Bản tin từ Bulletin of the Atomic Scientists cho biết chúng có thể chứa tới 1.185 đầu đạn.

Nga vận hành 10 tàu ngầm được trang bị vũ khí hạt nhân và có thể mang tối đa 800 đầu đạn. Nga còn có khoảng 60 đến 70 máy bay ném bom hạt nhân.

Tổng thống Mỹ B. Obama (trái) và Tổng thống Nga D. Medvedev ký kết New START tại Séc ngày 8/4/2010

Vũ khí hạt nhân mới

Hoa Kỳ cho biết trong Đánh giá tình hình hạt nhân năm 2022, Nga và Trung Quốc đang phát triển và hiện đại hóa lực lượng hạt nhân ở hai nước này, đồng thời, Washington sẽ theo đuổi cách tiếp cận mới dựa trên kiểm soát vũ khí nhằm tránh các cuộc chạy đua vũ trang tốn kém.

Tổng thống Putin cho biết ông đang nắm trong tay thông tin việc Hoa Kỳ đang phát triển các loại vũ khí hạt nhân mới.

Nga đã hiện đại hóa vũ khí hạt nhân của mình.

Kể từ khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, theo Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí, chỉ có một số quốc gia thử nghiệm vũ khí hạt nhân như Hoa Kỳ năm 1992, Trung Quốc và Pháp năm 1996, Ấn Độ và Pakistan năm 1998 và Triều Tiên năm 2017.

Liên Xô tiến hành cuộc thử nghiệm hạt nhân cuối cùng vào năm 1990.

Tổng thống Putin kiểm soát khoảng 5.977 đầu đạn hạt nhân vào năm 2022

Ai đưa quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân ở Nga?

Theo học thuyết hạt nhân của Nga, tổng thống là người ra quyết định cuối cùng khi nói đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân, dù đó là chiến lược hay không.

“Vali hạt nhân” hay còn gọi là "Cheget" (được đặt theo tên của núi Cheget ở dãy Kavkaz), luôn ở cạnh tổng thống nước này. Bộ trưởng Quốc phòng Nga, ông Sergei Shoigu, và Tổng tham mưu trưởng, ông Valery Gerasimov, cũng được cho là có những chiếc vali như vậy.

Về cơ bản, chiếc vali là một thiết bị liên lạc nối kết tổng thống với các quan chức quân sự cấp cao. Bên trong mỗi vali là một thiết bị di động kết nối với mạng lưới chỉ huy và kiểm soát lực lượng hạt nhân chiến lược “Kazbek”. Kazbek còn hỗ trợ một hệ thống khác được gọi là “Kavkaz”.

Trong một chương trình do kênh Zvezda thuộc Bộ Quốc phòng Nga công bố vào năm 2019, bên trong những chiếc vali có một bộ nút lệnh, gồm nút “kích hoạt” màu trắng và nút “hủy” màu đỏ. Theo kênh Zvezda, chiếc vali được kích hoạt bằng một chiếc thẻ đặc biệt.

Liên Xô tiến hành cuộc thử nghiệm hạt nhân cuối cùng vào năm 1990

Trong trường hợp Nga có nguy cơ đối mặt với một cuộc tấn công hạt nhân, thông qua chiếc vali này, tổng thống Nga sẽ gửi lệnh phóng trực tiếp tới Bộ Tổng tham mưu và các đơn vị dự bị nắm giữ mã hạt nhân. Các mã lệnh này nhanh chóng được truyền đi thông qua nhiều hệ thống liên lạc khác nhau tới các đơn vị của lực lượng tên lửa chiến lược, sau đó sẽ khai hỏa vào Hoa Kỳ và châu Âu.

Nếu một cuộc tấn công hạt nhân được xác nhận, Tổng thống Putin có thể kích hoạt hệ thống cuối cùng được gọi là “Dead hand” (tức “Bàn tay thần chết”) hoặc “Perimeter” để đáp trả. Về cơ bản, chính các máy tính này sẽ quyết định ngày tận thế của nhân loại. Một tên lửa điều khiển sẽ ra lệnh tấn công hạt nhân từ tất cả kho vũ khí rộng lớn của Nga.

Mỹ cảnh báo mối đe dọa từ kho vũ khí hạt nhân bí mật của Trung Quốc

Mỹ: Triều Tiên sở hữu kho vũ khí hóa học lớn thứ ba thế giới

Mỹ lo ngại kho vũ khí hạt nhân ngày càng lớn của Trung Quốc

Donald Trump “phát sốt” vì kho vũ khí hạt nhân Nga

Mỹ chi 1.000 tỉ USD nâng cấp kho vũ khí hạt nhân