Dồn sức cho nông nghiệp

Sản xuất liên tiếp gặp khó

3 tháng đầu năm, các tỉnh Tây Bắc hàng nghìn trâu bò chết rét, nhiều vùng cây nguyên liệu, cây công nghiệp chết khô vì sương muối; Nam Trung Bộ, Tây Nguyên liên tục báo động về tình trạng khô hạn, xâm nhập mặn, thiếu nước ngọt… Diễn biến bất lợi của thời tiết đã khiến nhiều vùng chăn nuôi, trồng trọt gặp vô vàn khó khăn, kéo theo giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản quý I giảm 1,3% so với cùng kỳ, trong đó nông nghiệp giảm 2,5%. Dẫn đến giảm 0,16 điểm phần trăm mức tăng trưởng chung.

Nhiều sông, suối tại Gia Lai đã khô kiệt nguồn nước

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) Cao Đức Phát, ngành nông nghiệp tăng trưởng âm 1,3% nhưng chủ yếu là ở trồng trọt (âm tới 6%). Đáng mừng là, lĩnh vực chăn nuôi vẫn tăng 4,2%; thủy sản, lâm nghiệp đều tăng. Ngoài những vùng bị thiệt hại vì thời tiết khắc nghiệt, hầu hết giá nông sản như: lúa gạo, điều, tôm đều tăng; kim ngạch xuất khẩu gạo cũng tăng 3,1% (năm 2015 xuất khẩu âm tới 10%).

Tuy nhiên, với con số 923.000ha đất nông nghiệp không thể canh tác vì thiếu nước. Sản lượng lúa cả nước giảm khoảng 700.000 tấn, năng suất lúa khu vực Đồng bằng sông Cửu Long giảm 4 tạ/ha (tương đương 5,6%)... Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cho rằng, nếu không có giải pháp kịp thời hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để đạt tốc độ tăng trưởng 2,5%, mục tiêu tăng trưởng kinh tế 7,6% trong năm 2016 sẽ là một thách thức lớn đối với nước ta.

Tập trung thực hiện nhiều giải pháp

Kết quả thống kê mới đây cho thấy, đợt hạn hán và xâm nhập mặn nghiêm trọng tại Việt Nam đang ảnh hưởng nặng nề đến sinh kế, an ninh lương thực và nguồn nước của gần 1,8 triệu người. Hàng ngàn hécta lúa và hoa màu đã bị mất trắng. Riêng Tây Nguyên, có hơn 3.000ha cà phê, 2.200ha tiêu đã mất trắng. Con số này sẽ tiếp tục tăng khi đỉnh điểm khô hạn sẽ diễn ra trong tháng 4 và kéo dài đến tháng 6. Cùng với cà phê, tổng diện tích cây trồng thiếu nước tưới toàn Tây Nguyên hiện ở mức 160.000ha… Đến nay, nhiều người dân Tây Nguyên đã phải “chết lặng” nhìn vườn cây chết khô vì không có nước tưới; nhiều hộ dân Đồng bằng sông Cửu Long loay hoay với việc tìm loại cây chuyển đổi thích hợp trong bối cảnh xâm nhập mặn được dự báo sẽ còn diễn biến phức tạp… Với 70% dân số sống bằng nghề nông, rõ ràng những diễn biến thời tiết bất lợi đang ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của kinh tế đất nước và đời sống người dân.

Để từng bước khắc phục khó khăn, đưa ngành nông nghiệp phát triển trở lại, Bộ trưởng Phát cho biết, Bộ NN&PTNT đã tích cực triển khai nhiều giải pháp. Cụ thể, đã tập trung chỉ đạo điều chỉnh lịch gieo trồng phù hợp để thực hiện vụ Đông Xuân ở miền Bắc và vụ Hè Thu ở miền Nam thắng lợi; bảo vệ cây công nghiệp lâu năm ở Tây Nguyên; tập trung phát triển chăn nuôi, thủy sản để bù lại, phấn đấu đạt chỉ tiêu như Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất.

Bộ cũng kiến nghị Chính phủ sớm phê duyệt đề xuất hỗ trợ khoản kinh phí khoảng 538 tỉ đồng để đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình hạ tầng cấp bách chống hạn. Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, sửa đổi, bổ sung hoặc cắt giảm 506 điều kiện kinh doanh còn tồn tại trong 35 thông tư, tạo điều kiện cho người dân doanh nghiệp phát triển.

Trên thực tế, Chính phủ đã trích nguồn ngân sách dự phòng 523,7 tỉ đồng để hỗ trợ cho 34 địa phương khắc phục hậu quả hạn hán và xâm nhập mặn vụ Đông Xuân năm 2015-2016. Các ngân hàng cũng đã tích cực vào cuộc xem xét kế hoạch khoanh, giãn nợ cho doanh nghiệp và người dân theo các quy định.

Mới đây, tại hội nghị cung cấp thông tin, tham vấn với các chuyên gia và các bên liên quan nhằm xây dựng kế hoạch, chiến lược ứng phó với hạn hán và xâm nhập mặn đang diễn ra tại 13 tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long, 22 tổ chức phi chính phủ nước ngoài, thông qua thỏa thuận khung ký với Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị Việt Nam, cam kết triển khai 30 chương trình, dự án trong 3 năm (2016-2019) tại 13 tỉnh bị thiệt hại với tổng ngân sách là 12,3 triệu USD (tương đương khoảng 274 tỉ đồng).

Cùng với chiến dịch cứu lúa, nỗ lực tìm nguồn nước cho cây trồng, vật nuôi của người dân, các giải pháp cụ thể của Bộ NN&PTNT kỳ vọng sẽ góp phần đưa nền sản xuất nông nghiệp vượt qua những khó khăn trước mắt, đồng thời tìm được những cách thức để ngành nông nghiệp thích nghi trong điều kiện mới.