Đẩy nhanh giải phóng mặt bằng phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Quốc hội đã thống nhất chủ trương tách giải phóng mặt bằng thành một dự án độc lập để chủ động, kịp thời triển khai. Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các Bộ, ngành liên quan cần hướng dẫn, làm rõ các thủ tục liên quan đến đền bù, tái định cư, bố trí khu dân cư mới… để bảo đảm quá trình vận động, di dời người dân được thuận lợi, đồng thuận. Công tác giải phóng mặt bằng phải hoàn thành cơ bản trước tháng 12/2026.

Ảnh minh họa.

Theo Nghị quyết 172/2024/QH15, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam dài 1.541 km, từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) đến ga Thủ Thiêm (TP HCM), đi qua 20 tỉnh, thành phố. Tổng nhu cầu sử dụng đất sơ bộ khoảng 10.827 ha, liên quan đến khoảng 120.836 hộ dân cần tái định cư.

Đến nay, Bộ Xây dựng đã bàn giao hồ sơ thiết kế sơ bộ và ranh giới giải phóng mặt bằng cho 20 địa phương. Tuy nhiên, tiến độ lập kế hoạch, thành lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng tại các địa phương còn chậm. Hiện mới có 1/20 địa phương thành lập Ban chỉ đạo, 5 địa phương hoàn thành rà soát sơ bộ nhu cầu tái định cư.

Tại cuộc họp, nhiều địa phương kiến nghị tháo gỡ vướng mắc. Bình Định đề nghị xác định hướng tuyến chính thức, tránh khu dân cư mới và di tích lịch sử; Thanh Hóa đề xuất được ứng vốn giải phóng mặt bằng để làm hạ tầng tái định cư; Hà Nội sẵn sàng ứng ngân sách, đề xuất khởi động dự án tại các ga thuận lợi như Ngọc Hồi, Thường Tín; TP HCM kiến nghị tích hợp mô hình phát triển đô thị TOD tại ga Thủ Thiêm.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng phối hợp với các bộ, ngành làm rõ thủ tục đền bù, tái định cư, quy hoạch đất, đồng thời chủ động làm việc trực tiếp với từng địa phương, rà soát thực địa, nhất là các tuyến đi qua vùng rừng tự nhiên, di sản văn hóa, quốc phòng - an ninh.

Về tài chính, Phó Thủ tướng khẳng định dự án sử dụng ngân sách Trung ương, Bộ Tài chính cần sớm có hướng dẫn cụ thể. Trong thời gian chờ hồ sơ chi tiết, các địa phương có thể gửi đề xuất phần tái định cư trước để được cấp vốn.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần phân cấp mạnh mẽ, giao trách nhiệm tổ chức thực hiện cho cấp tỉnh, với sự tham gia trực tiếp của các sở, ngành địa phương; đồng thời yêu cầu các địa phương chuẩn bị kỹ phương án tái định cư, quy hoạch, quỹ đất để sẵn sàng triển khai.