Cung thắt chặt, cầu tăng mạnh

Theo Chủ tịch Bob McNally của Rapidan Energy, Arập Xêút có thể bắt đầu nới lỏng việc cắt giảm sớm hơn vì không muốn thị trường quá nóng

Mất cân đối cung cầu

Không nhiều người có thể nhận thấy những điều sắp xảy ra. Đầu tiên, cả Arập Xêút và Nga đều cần giá dầu cao hơn. Thứ hai, không giống như những lần trước, khi liên minh Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ và các đối tác (OPEC+) cắt giảm sản lượng để thúc đẩy giá, rủi ro từ phản ứng của ngành dầu đá phiến Mỹ với sự gia tăng sản lượng ở mức thấp. Dầu đá phiến Mỹ đang cho thấy cách tiếp cận mới, kỷ luật hơn đối với tăng sản lượng và thực hiện một cách chậm rãi thay vì vội vã bổ sung số giàn khoan mỗi khi giá dầu thô ngọt nhẹ West Texas Intermediate (WTI) tăng thêm 1 USD.

Còn một lý do nữa khiến không ai đổ xô vào tăng số lượng giàn khoan: Các hãng khoan dầu Mỹ vẫn đang phải đối mặt với tình trạng tăng chi phí đáng kể và dự kiến sẽ tiếp tục diễn ra trong năm tới, theo kết quả một cuộc khảo sát năng lượng của Fed tại Dallas.

Bởi vậy, với thách thức lớn từ sự tăng mạnh sản lượng của dầu đá phiến Mỹ và lấp vào khoảng trống còn lại do 1,3 triệu thùng mỗi ngày đã bị mất đi, Arập Xêút và Nga về cơ bản đã “đặt cược” chắc chắn.

Theo tính toán của Reuters, chỉ riêng doanh thu từ dầu mỏ và khí đốt của Nga trong tháng 9-2023 có thể đạt 7,6 tỉ USD, cao hơn 14% so với doanh thu tháng 8.

Nhiều chuyên gia nhận định động thái của Arập Xêút và Nga là mạo hiểm. Trong hoàn cảnh khác, điều đó có thể đã xảy ra. Khi một nhà khai thác giảm nguồn cung, một nhà khai thác khác sẽ nhảy vào để lấp khoảng trống ngay lập tức. Hoặc việc cắt giảm đơn giản là không làm thay đổi được giá cả, đó là điều đã xảy ra với Arập Xêút vào tháng 7-2023. Tuy nhiên sau đó mọi thứ đã thay đổi.

Bộ trưởng Năng lượng Arập Xêút Abdulaziz bin Salman

Cần lưu ý rằng, không một hãng khai thác dầu mỏ nào có thể bước vào và lấp đầy khoảng trống mà dầu mỏ của Arập Xêút và Nga để lại. Mặc dù có một chút chậm trễ, việc cắt giảm sản lượng đã đẩy giá dầu lên cao hơn và vẫn đang tiếp tục tăng cao hơn do nhu cầu.

Những tuần vừa qua chứng kiến hai thông tin cập nhật từ Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) về nhu cầu dầu. Đầu tiên, một đoạn giới thiệu về Triển vọng năng lượng thế giới, cho biết nhu cầu dầu sẽ đạt đỉnh trước năm 2030. Nhu cầu khí đốt và than cũng sẽ đạt đỉnh. Số phận của khí đốt và than được quyết định bởi các nguồn năng lượng thay thế như điện gió, điện mặt trời và xe điện.

Còn trong tuần qua, IEA đã công bố phiên bản cập nhật của lộ trình hướng tới Net Zero, trong đó khẳng định nhu cầu dầu phải giảm khoảng 1/3 vào năm 2030. Nói cách khác, nhu cầu dầu sẽ không tự giảm nhưng là yêu cầu đối với thế giới nếu kiên định đi theo con đường không phát thải ròng.

Thông điệp của IEA

Thông điệp của IEA không được các hãng khai thác dầu hoan nghênh, kể cả Arập Xêút. Arập Xêút đã nhiều lần cảnh báo không có đủ đầu tư vào nguồn cung dầu và khí đốt mới, những thông điệp như IEA có nguy cơ khiến đầu tư thậm chí còn thấp hơn, gây nguy hiểm cho an ninh nguồn cung.

Thật vậy, ngay sau bản cập nhật đầu tiên về nhu cầu dầu mà Giám đốc IEA Fatih Birol công bố trên Financial Times, Chrystian Malek - người đứng đầu bộ phận nghiên cứu công bằng năng lượng của JP Morgan - đã dự báo một siêu chu kỳ biến động đối với hydrocarbon, với giá dầu thô có thể chạm mốc 150 USD/thùng trong tương lai. Hơn nữa, ông Chrystian Malek cho biết siêu chu kỳ có thể giữ giá dầu trên 100 USD/thùng cho đến cuối thập niên này do nguồn cung thiếu hụt.

Dự báo nhu cầu dầu đạt đỉnh vẫn chưa đủ để hạ giá. Thực tế, nhu cầu có xu hướng bắt đầu giảm khi giá tăng quá cao. Do đó, câu hỏi duy nhất là: Mức giá nào sẽ được xem là quá cao?

“Tôi nghĩ bạn cần thấy giá dầu thô ở mức 100 USD đến 110 USD/thùng với giá xăng tăng lên 4 đến 4,25 USD/gallon để người tiêu dùng thay đổi thói quen sử dụng xe dẫn đến sự phá hủy nhu cầu. Chúng tôi tin rằng sẽ có sự sụt giảm nhu cầu đáng kể ở mức giá dầu WTI trên 95 USD/thùng. Điều này sẽ đẩy dầu trở lại phạm vi giá trị hợp lý của chúng tôi”, Andy Lipow từ Lipow Oil Associates nói với Yahoo News.

Tuy nhiên, điều đó không mang tính phổ quát. Nó thậm chí có thể không thực sự đúng. Khi người ta cần sử dụng xe, họ sẽ lái xe, bất kể giá của một gallon xăng là bao nhiêu. Ấn Độ là một trường hợp điển hình. Bất chấp giá tăng, nhu cầu dầu ở Ấn Độ vẫn cao, ngay cả khi các tổ chức dự báo dự đoán nhu cầu sẽ chậm lại trong nửa cuối năm 2023.

Có vẻ như nhu cầu cũng sẽ tăng hơn nữa khi mùa lễ hội bắt đầu vào những tháng cuối năm 2023 và cả năm 2024, bất kể giá cả sẽ ở mức nào.

Trong lịch sử, giá dầu cao thường là tin tốt cho ngành dầu mỏ, ngay cả khi nó gây ra xung đột ở các lĩnh vực khác. Nhưng lần này, giá dầu cao có thể không thực sự tốt ngay cả đối với Big Oil.

Mặc dù giá dầu cao có thể mang lại lợi nhuận thuần túy cho ngành dầu mỏ, nhưng đó là ranh giới mong manh giữa kích thích và không khuyến khích, vì giá cao cũng có thể khiến nhu cầu giảm đáng kể. Điển hình, hồi tháng 6 và tháng 7-2022, khi giá dầu đạt mức trung bình 110 USD/thùng, nhu cầu xăng ở Mỹ đã giảm 4,1% so với cùng kỳ năm trước khi dầu được bán ở mức 70 USD/thùng. Khi mốc 110 USD/thùng giảm xuống, độ chênh lệch nhu cầu so với cùng kỳ năm trước cũng giảm, nhấn mạnh mối tương quan giữa giá dầu cao và sự dè dặt của người tiêu dùng.

Arập Xêút và Nga có thể đã gặp rủi ro với việc cắt giảm sản lượng, nhưng đó là rủi ro có thể dự đoán, đo lường được. Khả năng phục hồi của nhu cầu dầu tiếp tục bảo đảm sự thành công của những động thái như vậy, với câu hỏi duy nhất thực sự quan trọng là: Tại thời điểm nào nhu cầu bắt đầu bị xói mòn bởi giá cao?

	Xung đột Israel-Hamas sẽ đẩy thị trường dầu mỏ đi về đâu?
	Phương Tây có thể đã đánh giá quá thấp thị trường dầu mỏ khi áp giới hạn giá dầu lên Nga