Cổ phiếu năng lượng có còn hấp dẫn?

Dù cổ phiếu năng lượng vừa trải qua đợt giảm mạnh do giá dầu tụt dốc, một số nhà quản lý quỹ hàng đầu vẫn lạc quan nhờ các yếu tố dài hạn đang dần định hình lại thị trường. Hình minh hoạ

Một động lực đáng chú ý là sự phát triển bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), kéo theo nhu cầu điện năng khổng lồ từ các trung tâm dữ liệu – phần lớn sử dụng điện khai thác từ khí đốt. Ngoài ra, sản lượng dầu đá phiến tại Mỹ đang gần đạt đỉnh, khiến chi phí khai thác có thể gia tăng, nhưng lại mở ra cơ hội hưởng lợi từ giá dầu cao hơn cho nhiều doanh nghiệp năng lượng.

“Bối cảnh hiện tại khá giống với giai đoạn năm 2000, khi các yếu tố mang tính chu kỳ che khuất xu hướng dài hạn tích cực”, Ryan Hedrick, quản lý quỹ T. Rowe Price Value Fund, nhận định. Quỹ này hiện đang tăng tỷ trọng cổ phiếu năng lượng cao hơn mức trung bình trong nhóm quỹ giá trị vốn hóa lớn.

Michael Clarfeld, quản lý quỹ ClearBridge Dividend Strategy, cũng chia sẻ: “Chúng tôi thấy triển vọng rất tích cực với khí đốt tại Mỹ. Sự bùng nổ của AI và các trung tâm dữ liệu đang khiến nhu cầu điện tăng mạnh – điều này có lợi cho ngành khí đốt”.

Tín hiệu tích cực giữa nhiều biến động

Với nhiều nhà đầu tư đang “kẹt” trong cổ phiếu năng lượng, những nhận định trên được xem là điểm sáng hiếm hoi. Từ đầu năm 2025 đến nay, giá dầu giảm mạnh – từ gần 78 USD/thùng vào tháng 1 xuống còn hơn 66 USD. Nguyên nhân chính là OPEC tăng sản lượng, trong khi nhu cầu toàn cầu suy yếu vì căng thẳng thương mại, do Tổng thống Mỹ Donald Trump khơi mào, khiến kinh tế thế giới bất ổn.

Hệ quả là cổ phiếu năng lượng – vốn rất nhạy cảm với kinh tế – sụt giảm theo giá dầu. Chỉ số Morningstar US Energy Index giảm 1,7% từ đầu năm, trong khi chỉ số toàn thị trường Morningstar US Market Index lại tăng 2,6%.

Trong thập kỷ qua, ngành năng lượng tăng trưởng trung bình chỉ 4,4% mỗi năm – kém xa mức 12,7%/năm của toàn thị trường chứng khoán Mỹ.

Khí đốt: Tâm điểm mới của ngành năng lượng

Để tìm cơ hội phục hồi, nhiều nhà đầu tư đang chuyển sự chú ý sang khí đốt – yếu tố được xem là “nhân tố âm thầm” trong xu hướng chuyển đổi năng lượng. Ngoài vai trò đảm bảo nguồn điện trong nước, nhu cầu xuất khẩu khí hóa lỏng (LNG) của Mỹ cũng đang tăng mạnh.

Sự trỗi dậy của AI cùng làn sóng đầu tư vào trung tâm dữ liệu đang khiến khí đốt trở thành trụ cột tiềm năng cho cổ phiếu năng lượng. Nhất là với những doanh nghiệp có năng lực vận hành hiệu quả và chiến lược rõ ràng, đây có thể là thời điểm thích hợp để bật lên khi thị trường ổn định trở lại.

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), sau gần 20 năm gần như không tăng trưởng, tiêu thụ điện tại Mỹ đã lập kỷ lục mới trong năm 2024 và được dự báo sẽ tiếp tục tăng. Dù phần lớn công suất phát điện mới trong năm qua đến từ năng lượng tái tạo, Mỹ vẫn tiếp tục xây thêm các nhà máy điện khí – cho thấy khí đốt vẫn đóng vai trò chủ chốt trong hệ thống năng lượng.

“Khi thế giới chuyển dần sang năng lượng sạch, khí đốt sẽ còn trụ lại lâu hơn so với các nhiên liệu hóa thạch khác”, ông Michael Clarfeld - quản lý quỹ ClearBridge Dividend Strategy - nhận định. Ông cũng cho rằng, quan điểm không mấy thân thiện với năng lượng tái tạo của Tổng thống Donald Trump có thể khiến quá trình chuyển đổi bị chững lại.

LNG – lợi thế mới của Mỹ

Bên cạnh vai trò trong nội địa, LNG đang dần trở thành lợi thế xuất khẩu của Mỹ. LNG được khai thác bằng cách làm lạnh khí đốt đến mức cực thấp để vận chuyển bằng tàu. Nhờ đầu tư mạnh vào hạ tầng LNG, Mỹ đã mở rộng khả năng cung ứng cho các thị trường quốc tế.

Chiến sự Nga–Ukraine khiến châu Âu cắt giảm phụ thuộc vào khí đốt Nga, tạo cơ hội lớn cho LNG Mỹ. “Nguồn cung toàn cầu bị gián đoạn, buộc các nước phải tìm giải pháp thay thế”, ông Ryan Hedrick – quản lý quỹ T. Rowe Price Value Fund nhận xét. Ông cho biết thêm, nhu cầu LNG tại châu Á đang tăng nhanh khi các nhà máy điện than dần bị loại bỏ.

Ngoài ra, LNG còn có thể là công cụ thương mại hiệu quả. “Trong bối cảnh đàm phán thương mại và căng thẳng thuế quan, mua LNG từ Mỹ là cách đơn giản để cải thiện cán cân thương mại”, ông Clarfeld nói.

Từ góc nhìn đó, quỹ ClearBridge đang đầu tư mạnh vào cổ phiếu Enbridge (ENB) và Williams Companies (WMB) – hai doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực đường ống dẫn khí. Ông Clarfeld nhận định: “Đây là loại cổ phiếu hấp dẫn, thường trả cổ tức đều và ổn định. Họ kiếm lợi từ sản lượng vận chuyển, ít bị ảnh hưởng bởi biến động giá hàng hóa”.

Một vấn đề đang thu hút sự chú ý của giới đầu tư là chi phí khai thác dầu khí đá phiến tại Mỹ đang tăng, trong khi sản lượng có dấu hiệu chững lại – dù OPEC đã nâng sản lượng trong năm 2025.

Dầu khí đá phiến được khai thác bằng phương pháp khoan thủy lực – bơm nước, cát và hóa chất với áp suất cao để phá lớp đá ngầm, giải phóng dầu khí bên trong. Công nghệ này đã giúp Mỹ tiếp cận được trữ lượng lớn trước đây không thể khai thác, mở ra “cuộc cách mạng năng lượng” từ năm 2010.

Theo ông Ryan Hedrick – quản lý quỹ T. Rowe Price Value Fund, đây là một phần trong chu kỳ hàng hóa kéo dài 15–20 năm. Ở giai đoạn đầu, chi phí thường giảm nhờ công nghệ mới, nhưng sau đó lại tăng trở lại khi các mỏ dễ khai thác dần cạn kiệt. “Cuối những năm 1990, chi phí biên chỉ khoảng 20 USD/thùng, nhưng đến năm 2010 đã vượt 100 USD. Sau đó, dầu đá phiến ra đời, chi phí lại giảm. Giờ thì vòng lặp ấy đang bắt đầu lại”, ông Hedrick nói. Ông dự báo sản lượng đá phiến của Mỹ sẽ đạt đỉnh trong vòng 1–3 năm tới, khi hiệu quả khai thác đã gần chạm giới hạn. Theo ông, đây là bước ngoặt quan trọng cho thị trường năng lượng.

Giá dầu tăng – cổ phiếu năng lượng hưởng lợi?

Chi phí khai thác tăng không hẳn là tin xấu. Với ông Hedrick, điều này lại có thể đẩy giá dầu khí tăng nhanh hơn chi phí, từ đó giúp biên lợi nhuận của các doanh nghiệp năng lượng được cải thiện.

Tuy nhiên, không phải công ty nào cũng hưởng lợi như nhau. Những doanh nghiệp có chi phí thấp sẽ nắm ưu thế. Trong danh mục đầu tư của ông Hedrick, ConocoPhillips (COP) là khoản đầu tư năng lượng lớn nhất, bên cạnh Diamondback Energy (FANG) – một hãng chuyên khai thác đá phiến.

Về phần mình, ông Michael Clarfeld – quản lý quỹ ClearBridge Dividend Fund – cho rằng, khó có thể khẳng định rằng sản lượng đá phiến đã đạt đỉnh, nhưng nếu điều đó xảy ra, giá dầu có thể sẽ tăng. Quỹ này đang đặt niềm tin vào ExxonMobil (XOM) – công ty có chi phí khai thác thấp và nền tảng tài chính vững chắc.

Saudi Aramco phản ứng trước đợt bán tháo cổ phiếu khiến giá dầu giảm mạnh

ADNOC hoàn tất đợt bán cổ phiếu của ADNOC Gas

“Nội chiến” bên trong tập đoàn BP?