Chuyện ông Tổng giám đốc “ôsin”

Năng lượng Mới số Xuân 2015

“Gánh phân” mà ra tiền cũng gánh!

Thành thật xin lỗi bạn đọc nếu như dòng tít nhỏ trên gây phản cảm và khó chịu cho bạn đọc.

Thật ra, để tìm ngôn ngữ thay thế cho từ này không phải khó, nhưng nếu thay từ khác thì lại không phải là khẩu khí của Tổng giám đốc PETROSETCO Phùng Tuấn Hà. Phải nói thật là “tuyên ngôn” này của Phùng Tuấn Hà đã mở mắt cho tôi được rất nhiều về một lĩnh vực hoàn toàn mới đối với tôi - đó là sản xuất kinh doanh.

Số là ngày xưa, khi là Phó tổng biên tập Báo An ninh thế giới, tờ báo có số lượng phát hành lớn nhất Việt Nam, lúc nào tiền cũng “nhiều như lá tre” nên không bao giờ tôi phải nghĩ đến chuyện kiếm tiền, mà chỉ lo viết cho hay. Nhưng khi về làm Báo Năng lượng Mới thì lại khác. Muốn có đồng ra đồng vào thì cũng phải đi làm dịch vụ truyền thông cho các đơn vị, mà chủ yếu là sản xuất các ấn phẩm văn hóa.

Ông Phùng Tuấn Hà (ngoài cùng bên trái) và đội ngũ lãnh đạo PETROSETCO thăm và chúc tết người lao động tại giàn khoan

Biết tiếng Phùng Tuấn Hà là người luôn có những ý tưởng táo bạo trong sản xuất kinh doanh, cách làm việc năng động, quyết đoán, tôi đã đến gặp để được anh “chỉ giáo”. Nghe tôi giãi bày xong, Phùng Tuấn Hà trả lời một câu nhanh gọn: “Đúng rồi! Thời buổi này, gánh phân mà ra tiền cũng phải làm. Bây giờ có ai chỉ bãi phân ở ngoài đường và bảo tôi “ra hót bãi phân ấy đi, tôi trả tiền cho anh”, thì: “Vâng! Tôi - Phùng Tuấn Hà, Tổng giám đốc Tổng Công ty Cổ phần Dịch vụ Tổng hợp Dầu khí sẵn sàng làm ngay. Vấn đề là tôi đang mặc comple thế này thì giá hót bãi phân ấy là bao nhiêu?”.

Nghe cách nói rất giản dị của anh, tôi chợt ngộ ra một điều: Đúng là muốn kiếm tiền bằng nghề dịch vụ thì không được “sĩ diện”. Rồi sau này, trong những buổi gặp gỡ, trò chuyện, Phùng Tuấn Hà đã khai sáng cho tôi thêm nhiều quan điểm về làm dịch vụ, làm kinh tế và cách thực hiện.

Phùng Tuấn Hà có những câu nói đầy sức thuyết phục: “Đối với thể thao, thì phải  thành tích. Đối với kinh doanh, thì phải hiệu quả”, rồi “Làm chính trị ở doanh nghiệp là làm gì? Tại PETROSETCO, nói một cách thiết thực nhất, đó là: Phải kinh doanh hiệu quả để mang lại lợi nhuận tối đa cho doanh nghiệp, qua đó có điều kiện ngày càng nâng cao thu nhập và đời sống cho người lao động và thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước, trong đó nhất là - thuế thu nhập doanh nghiệp - ngày càng cao”…

Càng nghĩ càng thấy Phùng Tuấn Hà đúng.

Hai đội bóng ra sân thi đấu. Đá đẹp, cầu thủ hiền lành, đạo đức ư? - Những điều đó tốt thôi, nhưng nếu thua thì chẳng có ý nghĩa gì.

Còn trong kinh doanh, mọi lời hay, ý đẹp về một doanh nghiệp cũng chẳng có ý nghĩa gì nếu làm ăn thua lỗ, thu nhập năm sau không cao hơn năm trước.

Có lần Phùng Tuấn Hà nói với tôi rằng: “TCT chúng tôi có hơn 2.500 người, thì có đến ngót 2.000 người làm các công việc gọi nôm na là “bưng, bê, kê, dọn”, ấy là làm những công việc tạp vụ từ lau nhà, quét cửa, nhặt rác, nấu ăn. Không những phục vụ công việc bếp núc, dọn dẹp cho một số đơn vị trong Tập đoàn, cho các giàn khoan ở ngoài biển, mà chúng tôi còn đi phục vụ cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, cho một số khu công nghiệp… Làm nghề dịch vụ này, lợi nhuận mang lại không lớn nhưng yếu tố đầu tiên được đảm bảo đó là giải quyết công ăn việc làm cho nhiều lao động, nhất là các lao động phổ thông. Nhiều người cho rằng, chúng tôi có lợi thế lớn là được làm việc cho đơn vị trong Tập đoàn, nói như vậy đúng và cũng lại chưa đúng: Đúng là vì từ việc cung cấp dịch vụ cho trong ngành, chúng tôi đã chứng minh được năng lực, chất lượng dịch vụ của mình, từ đó các đơn vị ngoài ngành như Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tập đoàn Điện lực đã tin tưởng chọn chúng tôi để cung cấp dịch vụ từ quản lý tòa nhà trụ sở tới cung cấp bữa ăn. Còn chưa đúng vì loại hình dịch vụ “phổ thông” này mang lại nguồn thu còn thấp, chiếm chưa tới 20% trên tổng thu nhập của chúng tôi và như vậy chúng tôi còn phải bươn chải rất nhiều với các loại hình dịch vụ khác mới có thể đảm bảo nguồn thu cho đơn vị và nhất là người lao động”.

Kinh doanh theo kiểu bóng đá?

Không phải có nhiều người biết rằng Phùng Tuấn Hà chưa học ngày nào về dầu khí và đặc biệt là chưa học gì về “nghề ôsin” này.

Thời trai trẻ, đam mê lớn nhất của Phùng Tuấn Hà là bóng đá. Vì vậy, anh thi vào Đại học Thể dục - Thể thao (Từ Sơn, Bắc Ninh) với ước mơ trở thành huấn luyện viên bóng đá. Nhưng sau khi tốt nghiệp, run rủi thế nào Phùng Tuấn Hà lại được tuyển vào làm ở Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP Hà Nội và được bổ sung vào đội chống trộm cướp, lúc đó rất phù hợp với tố chất vốn nhanh nhẹn, có chút võ nghệ, cùng với máu phiêu lưu, pha tý chút “giang hồ hảo hán”. Nhưng rồi cũng chỉ được khoảng gần 2 năm, Phùng Tuấn Hà cảm thấy khó có thể ở lại lâu dài với công việc này. Và thế là anh ra ngoài, xin vào Công ty Dịch vụ Dầu khí (PSC, sau này là PTSC). Về công ty, nhiệm vụ đầu tiên của Phùng Tuấn Hà là đi làm dịch vụ trên những con tàu khoan dầu. Từ đây, như gặp được mảnh đất có chỗ dụng võ, Phùng Tuấn Hà nhanh chóng phát triển, với các nhiệm vụ tiếp theo từ nhân viên dịch vụ, nhân viên nội chính… tới Phó giám đốc xí nghiệp, rồi Trưởng chi nhánh TCT tại TP HCM, sau đó anh trở thành Phó tổng giám đốc Tổng Công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PTSC) phụ trách mảng thương mại, nội chính và quản lý các tòa nhà. Cùng với dàn lãnh đạo rất năng động lúc đó của PTSC, với Tổng giám đốc là Nguyễn Hùng Dũng, Phùng Tuấn Hà đã có điều kiện để phát huy hết sở trường của mình.

Trong khi đó, vào thời điểm năm 2008-2009, PETROSETCO đang lâm vào tình trạng hết sức vất vả. TCT lúc ấy có khoảng 2.700 người và chủ yếu là làm dịch vụ cho các đơn vị trong Tập đoàn. Nhưng do nhiều nguyên nhân mà TCT làm ăn còn yếu và chưa hiệu quả. Năm nào Tập đoàn cũng phải hỗ trợ thêm tiền để chi lương, thưởng cho người lao động. Lãnh đạo Tập đoàn, đặc biệt là Chủ tịch HĐTV Đinh La Thăng rất băn khoăn, trăn trở về sự phát triển của PETROSETCO. Trong một cuộc họp bàn về cách “cứu” PETROSETCO, có Trưởng ban Kiểm soát Phan Thị Hòa và Phó tổng giám đốc Lê Minh Hồng, do Chủ tịch HĐTV Đinh La Thăng chủ trì. Họp cả nửa ngày mà vẫn không tìm ra lối thoát. Trong giờ giải lao, Phó tổng giám đốc Lê Minh Hồng bàn nhân sự với bà Phan Thị Hòa. Bất ngờ bà nêu ra ý kiến đưa Phùng Tuấn Hà về làm Tổng giám đốc PETROSETCO. Khi quay lại cuộc họp, hai lãnh đạo cốt cán của Tập đoàn tiến cử Phùng Tuấn Hà với Chủ tịch Đinh La Thăng và được đồng ý ngay. Nhưng ông lại vẫn băn khoăn vì Phùng Tuấn Hà đang ổn định tại PTSC, liệu có đồng ý về PETROSETCO… Cuối cùng nhiệm vụ “vận động cán bộ” được giao lại cho Phó tổng giám đốc Lê Minh Hồng

Tối hôm đó, sau cuộc gọi của cấp trên, Phùng Tuấn Hà xin được cho nửa tháng suy nghĩ. Trong nửa tháng đó, Phùng Tuấn Hà lẳng lặng đi tìm hiểu tại sao PETROSETCO lại khó khăn đến như vậy và nếu nhận nhiệm vụ làm Tổng giám đốc PETROSETCO thì lối thoát là ở đâu…

Nửa tháng sau, Phùng Tuấn Hà nhậm chức Tổng giám đốc PETROSETCO.

Cho đến bây giờ, nhiều cán bộ chủ chốt ở PETROSETCO từng làm việc trong thời kỳ đó vẫn nhớ như in tuyên bố của Phùng Tuấn Hà trong buổi họp đầu tiên: “Tôi cam kết nếu năm sau thu nhập của người lao động không cao hơn năm nay, nếu cổ tức không cao hơn lãi suất ngân hàng thì tôi sẽ tự nguyện “lên đường”, không còn có mặt ở đây nữa”.

Hàng loạt các biện pháp cứng rắn đến quyết liệt đã được áp dụng. Một số cán bộ chủ chốt được thay thế, những đơn vị yếu kém bị giải thể hoặc sáp nhập. Một phong cách làm việc mới đã được Phùng Tuấn Hà áp dụng trong toàn TCT.

Quả nhiên, những biện pháp này đã mang lại cho PETROSETCO một sinh khí mới. Từng làm dịch vụ ở PTSC nên Phùng Tuấn Hà hiểu rõ hơn ai hết về nỗi khổ của nghề làm dịch vụ, mà lại là làm dịch vụ ở khâu lao động đơn giản như rửa bát, quét nhà. Vậy nên bên cạnh việc củng cố đội ngũ phục vụ, tạo ra phong cách làm việc 4T - Tận tay, Tận tâm - thì ngành phân phối hàng thiết bị công nghệ thông tin, viễn thông cũng được từng bước mở rộng, phát triển mạnh mẽ vượt bậc. Chỉ trong vòng 2 năm, PETROSETCO đã trở thành nhà nhập khẩu, phân phối điện thoại, máy tính, thiết bị IT… lớn nhất nhì Việt Nam, thậm chí cạnh tranh được một cách sòng phẳng với những công ty đang làm mưa làm gió trên thị trường điện thoại, máy tính. Doanh thu của TCT hiện đã tăng mạnh mẽ từ 5.400 tỉ (năm 2008) lên đến 11.500 tỉ (năm 2014); tỷ suất lợi nhuận (trước thuế) trên vốn chủ sở hữu đạt tới con số ấn tượng 24% (năm 2014); thu nhập bình quân của người lao động đã tăng hơn 80% cùng với các chế độ đều được đảm bảo ở mức tối đa. PETROSETCO đã trở thành một thương hiệu mạnh trên toàn quốc ở hai lĩnh vực: Phân phối thiết bị viễn thông, công nghệ thông tin và cung cấp suất ăn công nghiệp cho các công trình trên biển (giàn khoan, tàu khoan…) và trên bờ (tòa nhà, khu công nghiệp…).

Các đầu bếp mang thương hiệu PETROSETCO trên một giàn khoan

Sau này Phùng Tuấn Hà nói, sở dĩ anh và tập thể lãnh đạo làm được như vậy là bởi vì anh học nghề huấn luyện viên bóng đá. Một người huấn luyện viên giỏi không những phải biết phân tích điểm mạnh, yếu của đối thủ để từ đó có những sơ đồ chiến thuật, bố trí cầu thủ vào từng vị trí hợp lý, mà còn phải biết làm thế nào để mỗi cầu thủ trở thành một ngôi sao trên sân cỏ. Khi vào trận đấu thì phải quyết thắng. Không được có tư tưởng đá để trụ hạng.

Cho đến nay, mặc dù PETROSETCO đã trở thành một “thương hiệu” có vị thế trên thị trường, đã có “bát ăn bát để”, sự phát triển của PETROSETCO đã khá bền vững, bền vững đến nỗi Phùng Tuấn Hà hoàn toàn có cơ sở để tự tin kể cả nếu trong lộ trình tái cơ cấu, Tập đoàn giảm dần vốn ra khỏi PETROSETCO. Và năm nay, nếu không có gì thay đổi thì các cổ đông sẽ được hưởng cổ tức ít nhất là 17%. Rõ ràng, đây là một con số ấn tượng đối với nhiều doanh nghiệp. Nếu cổ tức là 17% thì có nghĩa PETROSETCO nằm trong nhóm các đơn vị trả cổ tức cao của Tập đoàn Dầu khí.

Trước thông tin giá cổ phiếu PETROSETCO tăng khi Tập đoàn rút vốn, tôi đã ngạc nhiên hỏi Phùng Tuấn Hà thì anh gật gù mà rằng: “Đây thực sự là một điều thú vị. Tại sao giá cổ phiếu lại tăng khi có tin Tập đoàn Nhà nước rút vốn? Điều đó có nghĩa rằng cổ đông rất tin vào năng lực của PETROSETCO. Cổ đông là người hiểu hơn ai hết về những rào cản đối với các doanh nghiệp có vốn Nhà nước khống chế hoặc 100% vốn Nhà nước. Phải hiểu thực chất của việc cổ phần hóa doanh nghiệp chính là tư nhân hóa. Khi những người chủ doanh nghiệp làm việc vì chính lợi ích của mình thì họ sẽ có một động lực mới. Người chủ doanh nghiệp sẽ không còn được dựa dẫm vào bầu vú của “con bò sữa Nhà nước” nữa nên sẽ phải xoay xở, suy nghĩ sao để đồng tiền sinh sôi, nảy nở. Còn nếu cổ đông nhìn thấy ở doanh nghiệp sự trì trệ, phong cách làm việc dựa dẫm, đùn đẩy, thiếu trách nhiệm, họ sẽ phải cân nhắc lại đồng tiền bỏ ra để đầu tư. Thời gian qua, tập thể lãnh đạo PETROSETCO chúng tôi luôn làm việc theo phương châm: Làm cho công ty như làm cho chính mình. Chính vì thế mà chúng tôi không nề hà bất cứ công việc gì và luôn nghĩ cho quyền lợi, lợi ích chung đầu tiên, thậm chí đặt lên trên quyền lợi cá nhân nếu cần thiết”.

Nghe Phùng Tuấn Hà giải thích như vậy, tôi mới vỡ lẽ ra từ rất nhiều câu chuyện trong quản lý của PETROSETCO: Từ những việc nhỏ như quản lý chi phí hành chính (sử dụng xe ôtô, chi phí công tác…) tới những công việc mang tính hệ thống như quản lý hiệu quả công việc, phân công kiêm nhiệm công việc…, so sánh với các đơn vị kinh tế khác, cách làm của PETROSETCO đang thật sự đặt cái lợi chung của cả TCT lên trên hết.

 “Thương hiệu Phùng Tuấn Hà”

Phùng Tuấn Hà còn có một cách tạo dựng thương hiệu cho PETROSETCO rất độc đáo. Ấy là anh dùng văn nghệ để quảng bá thương hiệu cho PETROSETCO. Từ năm 2009, Phùng Tuấn Hà cho tuyển về các ca sĩ có tiềm năng từ nhiều vùng miền. Đội quân ca sĩ này khi về làm việc tại PETROSETCO ngoài những công việc chuyên môn được cho đào tạo và phải đảm nhiệm hằng ngày, được tạo điều kiện phát triển khả năng nghệ thuật và từ đó trong các hoạt động biểu diễn, dự thi của mình đã quảng bá thương hiệu một cách rộng rãi và nhanh chóng khi cái tên PETROSETCO song hành cùng các thành công của họ tại các  cuộc thi thành phố và toàn quốc như: “Tiếng hát truyền hình”, “Sao Mai điểm hẹn”, “Giọng hát Việt”… và các hoạt động biểu diễn rộng khắp sau đó.

Nhưng gần đây, có vẻ như Phùng Tuấn Hà không còn mặn mà với phong trào văn hóa văn nghệ nữa. Anh lại lao vào lĩnh vực thể thao khi tiếp quản và xây dựng CLB Bóng bàn chuyên nghiệp PETROSETCO.

Tôi hỏi anh vì sao lại không phát triển đội văn nghệ nữa, anh nói: “Cầu thủ nào thi đấu cũng có giai đoạn. Đội văn nghệ của PETROSETCO đã thi đấu tốt trong những năm 2009-2012. Một cách làm có thể mang lại hiệu quả trong giai đoạn này, nhưng ở giai đoạn khác thì chưa chắc đã phù hợp. Điều quan trọng đối với người chỉ huy là phải biết dừng lúc nào và thay thế ra sao. Hy vọng trong thời gian tới, Bóng bàn mang thương hiệu PETROSETCO sẽ có những tiến bộ vượt bậc và tỏa sáng trên các đấu trường thể thao chuyên nghiệp - trong nước và quốc tế”.

Thật ra, nói về cách kinh doanh của Phùng Tuấn Hà thì còn phải nhiều trang giấy nữa. Nhưng đọng lại, Phùng Tuấn Hà, dù là một “Sếp ôsin”, nhưng vẫn đang chỉ huy PETROSETCO theo kiểu của một huấn luyện viên bóng đá.

Nguyễn Như Phong