Chuyển đổi năng lượng trong giao thông: Đến năm 2030, nhiên liệu sinh học và điện sẽ chiếm ưu thế

Tại tọa đàm chính sách “Giải pháp thúc đẩy công trình xanh, giao thông xanh hướng tới mục tiêu phát triển bền vững”, nằm trong khuôn khổ “Tuần lễ Công trình xanh và Giao thông xanh Việt Nam năm 2025”. Sự kiện thu hút đông đảo đại diện cơ quan quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế cùng tham dự, nhằm trao đổi, đề xuất các giải pháp chính sách để thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải và phát triển bền vững.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh, công trình xanh và giao thông xanh là hai cấu phần quan trọng của nền kinh tế xanh. Đây không chỉ là giải pháp giúp tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, mà còn là động lực đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sống và sức cạnh tranh quốc gia. Trong những năm qua, Bộ Xây dựng đã triển khai nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy hai lĩnh vực này, từ hoàn thiện cơ chế chính sách đến tổ chức các chương trình hành động cụ thể.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh.

Nổi bật là việc trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 876/QĐ-TTg (22/7/2022) phê duyệt “Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí mê-tan của ngành Giao thông vận tải”, với lộ trình cụ thể cho 5 chuyên ngành giao thông. Bên cạnh đó là Quyết định số 385/QĐ-BXD (12/5/2022) về “Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2022-2030, tầm nhìn đến 2050”; cùng Quy chuẩn QCVN 09 về “Công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả”.

Nhờ đó, số lượng công trình xanh và phương tiện giao thông xanh tăng mạnh. Đến hết quý III/2025, cả nước có hơn 600 công trình xanh, tổng diện tích sàn xây dựng gần 17 triệu m², cùng 183.240 ô tô điện và 974 xe buýt điện đang lưu hành. Hà Nội và TP.HCM dẫn đầu với hơn 38.000 ô tô điện mỗi địa phương.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho rằng, đây là những bước tiến đáng khích lệ, song để tạo đột phá, cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, phát triển hạ tầng giao thông xanh, hạ tầng trạm sạc và mở rộng tín dụng xanh cho doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này.

Tại tọa đàm, ông Lê Văn Đạt, Phó Giám đốc Học viện Chiến lược, Bồi dưỡng cán bộ xây dựng (Bộ Xây dựng), nhấn mạnh lĩnh vực giao thông vận tải hiện tiêu thụ hơn 95% năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch và phát thải khoảng 45,8 triệu tấn CO₂ tương đương, đứng thứ hai sau công nghiệp.

Việt Nam cần đẩy mạnh sử dụng nhiên liệu sinh học và năng lượng điện trong giao thông vận tải, thay thế dần các nguồn năng lượng hóa thạch truyền thống.

Theo ông Đạt, để đạt mục tiêu Đóng góp do quốc gia tự quyết định lần thứ ba (NDC 3.0), Việt Nam cần chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu năng lượng trong giao thông. “Đến năm 2030, nhiên liệu sinh học và năng lượng điện phải được đẩy mạnh để thay thế dần năng lượng truyền thống”, ông nhấn mạnh.

Cụ thể, với đường bộ, khuyến khích phát triển nhiên liệu sinh học, phương tiện điện, xe hybrid. Với đường sắt, điện được đưa vào sử dụng từ giai đoạn 2019-2025; hydrogen từ năm 2040, hướng tới năm 2050 tỷ trọng đầu máy chạy diesel, điện và hydrogen lần lượt đạt 40%, 10% và 50%. Trong vận tải đường thủy, năng lượng điện và hydrogen sẽ bắt đầu được áp dụng từ năm 2035; còn ngành hàng không sẽ sử dụng nhiên liệu hàng không bền (SAF) từ cùng năm với thị phần 10%.

Ông Lê Trung Thành, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng), cho rằng Việt Nam đã có hệ thống chính sách khá đầy đủ nhưng triển khai còn hạn chế. “Khó khăn lớn nhất hiện nay là khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng xanh thấp, thiếu nhân lực chuyên sâu và chi phí đầu tư phương tiện, vật liệu xanh còn cao”, ông nêu rõ.

Theo ông Thành, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật thống nhất, minh bạch; ban hành chính sách ưu đãi tài chính cho dự án xanh; tăng cường đào tạo nhân lực và truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt tại các địa phương ngoài đô thị lớn.

Các đại biểu thống nhất nhận định: chuyển đổi năng lượng trong giao thông và xây dựng không chỉ là cam kết quốc tế mà còn là cơ hội phát triển kinh tế xanh. Đến năm 2030, với việc đẩy mạnh sử dụng nhiên liệu sinh học, năng lượng điện và công nghệ xanh, Việt Nam sẽ từng bước làm chủ quá trình giảm phát thải, hướng tới tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.