Chuyển dịch năng lượng - Vai trò của hệ thống điện

Ngày 7/12, tại Hà Nội, Đại sứ quán Thụy Điển tại Việt Nam phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Công ty TNHH Hitachi Energy Vietnam tổ chức hội thảo “Chuyển dịch năng lượng - Vai trò của hệ thống điện”.

Toàn cảnh hội thảo

Tại hội thảo, các chuyên gia cho rằng, các hệ thống điện trên thế giới đã và đang trải qua các quá trình chuyển đổi lớn, từ nguồn thâm dụng carbon đến nguồn không phát thải carbon, từ nguồn phát điện chủ động đến các nguồn phát đa dạng và phụ thuộc vào thời tiết, từ phát điện tập trung sang phát điện phân tán hơn, từ nhu cầu vận tải và sưởi ấm bằng nhiên liệu hóa thạch sang tăng nhu cầu điện khí hóa.

Tại Việt Nam, quá trình chuyển đổi năng lượng đang diễn ra mạnh mẽ trong những năm gần đây, phù hợp với xu hướng toàn cầu hướng tới một tương lai bền vững hơn. Sự gia tăng mạnh mẽ của tỉ trọng nguồn phát phụ thuộc vào thời tiết trong cơ cấu phát điện có thể gây ra một số thách thức trong việc vận hành, đòi hỏi được giải quyết khẩn cấp nhằm đảm bảo việc cấp điện một cách ổn định và an toàn, đồng thời tránh nguy cơ buộc phải cắt giảm mạnh nguồn năng lượng sạch.

Một trong các thách thức là lưới điện hiện hữu có thể không được chuẩn bị tốt để đáp ứng với các nguồn phát mới đặt tại các địa điểm xa các trung tâm phụ tải. Khả năng hiện tại của các đường dây truyền tải dài có thể nhanh chóng bị bão hòa dẫn đến tắc nghẽn lưới điện, buộc phải cắt giảm nguồn tái tạo và làm tăng chi phí năng lượng. Một vấn đề quan trọng khác liên quan đến yêu cầu điều độ theo từng thời điểm, với khoảng thời gian chênh lệch từ vài mili-giây đến chênh lệch theo mùa. Hệ thống điện cần phải trở nên linh hoạt và hiệu quả hơn trên toàn lưới, nhằm đạt được các mục tiêu về khí hậu.

Phó Tổng giám đốc EVN Ngô Sơn Hải phát biểu tại hội thảo

Phát biểu tại hội thảo, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Ngô Sơn Hải cho biết: Hơn 3 năm vừa qua, với chính sách khuyến khích phát triển của Chính phủ, nguồn điện từ năng lượng tái tạo đã phát triển rất nhanh. Tính đến thời điểm hiện tại có khoảng 16.500 MW điện mặt trời và 5.000 MW điện gió đưa vào vận hành (chiếm khoảng 27% công suất lắp đặt toàn hệ thống). Nguồn năng lượng tái tạo bổ sung đã có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo cung cấp điện, đặc biệt là khu vực miền Nam Việt Nam - nơi có tốc độ tăng trưởng phụ tải cao.

Đặc biệt, với sự ra tăng mạnh mẽ của tỷ trong nguồn phát năng lượng tái tạo trong cơ cấu phát điện thời gian qua và giai đoạn sắp tới, ddoig hỏi có các giải pháp nhằm đảm bảo duy trì vận hành ổn định và an toàn cho hệ thống điện.

Bên cạnh đó, tại hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc năm 2021 (COP-26), Chính phủ Việt Nam đã đưa ra cam kết mạnh mẽ về trung hòa carbon vào năm 2050. Mục tiêu này đặt ra cho ngành năng lượng Việt Nam, đặc biệt là ngành Điện những thách thức vô cùng to lớn khi vừa phải đảm bảo an ninh năng lượng, cung cấp nguồn điện ổn định phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, vừa phải thực hiện các cam kết cắt giảm phát thải CO2 và phải đáp ứng mức giá điện hợp lý.

Phó cục trưởng Cục Điện lực và năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) Bùi Quốc Hùng trình bày tham luận tại hội thảo

Phó cục trưởng Cục Điện lực và năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) Bùi Quốc Hùng cho rằng: Việt Nam hiện nay vẫn còn là nước đang phát triển, kinh tế thu nhập thấp, cho nên việc huy động nguồn vốn rất lớn cho việc thực hiện Quy hoạch điện VIII là thách thức rất lớn. Đồng thời, hiện Việt Nam cũng chưa có nhiều kinh nghiệm cũng như công nghệ để thực hiện phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió hiện nay Việt Nam phụ thuộc hoàn toàn công nghệ của nước ngoài. Do đó, Việt Nam rất cần hỗ trợ của nước ngoài về vốn đầu tư và công nghệ, kinh nghiệm phát triển hệ thống năng lượng tái tạo, hệ thống lưới điện để đáp ứng cung cấp điện trong tương lai.

Theo bà Ann Mawe - Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam chia sẻ, Thuỵ Điển là quốc gia có đặc điểm địa lý cũng như thiết kế hệ thống điện tương đồng với Việt Nam. Những thách thức thực tế đã thúc đẩy Thuỵ Điển trở thành một quốc gia giàu kinh nghiệm phát triển, tích hợp năng lượng tái tạo và áp dụng công nghệ hiện đại trong thiết kế, vận hành lưới điện và đang hướng đến mục tiêu trở thành quốc gia trung hòa carbon đầu tiên trên thế giới vào năm 2045. Chính vì vậy, trong hệ thống điện cũng có sự gia tăng nhanh chóng các loại năng lượng tái tạo có đặc điểm không liên tục.

Bà Ann Mawe - Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam chia sẻ tại hội thảo

Bà Ann Måwe cho hay, quá trình chuyển đổi năng lượng ở Việt Nam đang diễn ra mạnh mẽ trong những năm gần đây, phù hợp với xu hướng toàn cầu. Sự gia tăng mạnh mẽ của nguồn năng lượng tái tạo - nguồn điện vốn phụ thuộc vào thời tiết - trong cơ cấu phát điện có thể gây ra một số thách thức trong việc vận hành. Một trong những thách thức là lưới điện hiện hữu có thể không đáp ứng với các nguồn phát mới đặt tại những địa điểm xa trung tâm phụ tải.

Chia sẻ về những kinh nghiệm của Thụy Điển, các chuyên gia đến từ Tập đoàn Hitachi Energy đã giới thiệu giải pháp mở rộng khả năng truyền tải của các đường dây dài hiện hữu trong ngắn hạn và dài hạn, phù hợp với đường dây Bắc Nam dài đến 1.500km của Việt Nam; giải pháp truyền tải điện một chiều cao áp dựa trên công nghệ biến đổi nguồn áp, nhằm giúp nâng cao tính linh hoạt và hiệu quả tổng thể của hệ thống truyền tải điện; hệ thống đa trạm đầu cuối cho phép khai thác năng lượng tái tạo từ các địa điểm có công suất phát tốt nhất, truyền đến các trung tâm phụ tải lớn.

Ngoài ra, các giải pháp kỹ thuật số như hệ thống giám sát diện rộng và chương trình khắc phục sự cố có thể giúp phát hiện hiệu quả các nhiễu động nguy hiểm, nhanh chóng đánh giá rủi ro an ninh có thể xảy ra đối với nguồn cung cấp và phản ứng tức thời theo kịch bản đã được lập trình, ví dụ ngừng cấp hay ngừng phát điện.

Công nghệ lưu trữ năng lượng như pin và thủy điện tích năng cũng đang trở thành một công nghệ hỗ trợ quan trọng cho các hệ thống điện tái tạo. Pin có thể cân bằng hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo thay đổi trong thời gian ngắn bằng cách cung cấp phản ứng tức thời đối với sự mất cân bằng cung cầu đột ngột và duy trì sự ổn định tần số.

Theo các chuyên gia, việc tăng thị phần các nguồn điện không ổn định như năng lượng tái tạo đòi hỏi cơ quan quản lý phải lập kế hoạch và triển khai vận hành hệ thống một cách cẩn trọng, bao gồm duy trì dự trữ ổn định, mua bán điện với các nước láng giềng cũng như giám sát chặt chẽ và phản ứng tức thời nếu có bất kỳ thay đổi quan trọng nào trong hoạt động điều độ hoặc nếu có sự cố trên lưới điện truyền tải.

N.H

Petrovietnam và Viện Công nghệ Massachusetts chia sẻ kinh nghiệm về chuỗi giá trị hydro, chuyển dịch năng lượng

“Xu hướng chuyển dịch năng lượng và hàm ý chính sách đối với ngành dầu khí Việt Nam”

Việt Nam đang nỗ lực chuyển dịch năng lượng

Hội nghị Điện gió Việt Nam 2022: Hướng đến mục tiêu Chính phủ đã đề ra