Cảnh báo mất thương hiệu Việt
Năng lượng Mới số 400
Trước Nguyễn Kim là Phở 24, nước giải khát Tribeco, Highlands Coffee, kem đánh răng Dạ Lan, Tập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ, Bảo hiểm AAA, X-Men, Bánh kẹo Bibica... Đây đều là những thương hiệu nổi tiếng hàng đầu, có thị phần lớn trên nhiều lĩnh vực, từng là niềm tự hào của không ít người Việt.
Không dừng lại ở những thương hiệu này, dự báo sẽ còn nhiều thương hiệu nổi tiếng khác sẽ bị nước ngoài thâu tóm bởi cuộc đổ bộ được báo trước của các đại gia nước ngoài trong tiến trình hội nhập của nước ta theo cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA). Theo các FTA đã ký kết hàng rào thuế quan giảm xuống, quyền tiếp cận thương mại của các doanh nghiệp hoàn toàn tự do. Lúc bấy giờ các doanh nghiệp trong nước phải đối mặt với việc doanh nghiệp nước ngoài vào cạnh tranh một cách bình đẳng, sòng phẳng, không có hàng rào kỹ thuật.
Nguyễn Kim vừa bán phần lớn cổ phần cho tỉ phú Thái Lan
Theo ông Nguyễn Phú Hòa, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Bộ Công Thương: Với sự hình thành của Cộng đồng kinh tế ASEAN và ký kết các FTA, năm 2015 là mốc thời gian quan trọng đối với Việt Nam khi phải hoàn thành nhiều lộ trình cam kết. Trong đó, về thương mại hàng hóa, Việt Nam sẽ hoàn thành việc đưa thuế nhập khẩu về 0% đối với 93% biểu thuế và chỉ còn được duy trì mức thuế 0-5% đối với 7% biểu thuế đến năm 2018, sức ép mở cửa thị trường và cạnh tranh đối với các doanh nghiệp nước ta là vô cùng lớn.
TS Trần Du Lịch đánh giá, từ năm 2015 hội nhập sâu và rộng, là cơ hội lớn cho nền kinh tế và doanh nghiệp Việt Nam. Nhưng cơ hội đang là tiềm năng còn thách thức đã là hiện thực.
“Việt Nam là một trong những quốc gia mở cửa rất nhanh và mở cửa khá toàn diện, vấn đề khó khăn đặt ra là những bước chuẩn bị không theo kịp tiến trình mở cửa sẽ tạo ra sức ép khổng lồ cho doanh nghiệp Việt nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ và doanh nghiệp khởi nghiệp. Đây là rủi ro lớn của nước ta ít nhất là trong trung hạn”, TS Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng Tư vấn Tài chính Tiền tệ Nhà nước nhận định.
Các doanh nghiệp cũng không tránh khỏi lo ngại khi đối diện với cuộc cạnh tranh không cân sức của làn sóng đầu tư nước ngoài. Ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoa Sen giãi bày: Mặc dù trong 5 năm khủng hoảng vừa qua mỗi năm Tập đoàn Hoa Sen tăng trưởng 100%, kết quả kinh doanh khá tốt nhưng ông cũng không tránh khỏi lo ngại. Bởi trong ngành thép, hiện Việt Nam chỉ còn lại những tên tuổi lớn là: Hòa Phát, Pomina, Hoa Sen nhưng vốn của cả 3 doanh nghiệp cộng lại không thấm vào đâu so với hàng tỉ USD mà Formosa (Đài Loan) hay Posco (Hàn Quốc) đang đầu tư vào ngành này tại Việt Nam. Như vậy, khoảng trống cơ hội còn lại cho doanh nghiệp Việt Nam rất ít. Cho nên sau này nếu các doanh nghiệp thép Việt không còn đường để phát triển mà buộc phải bán cổ phần cho công ty nước ngoài nào đó thì cũng không có gì đáng ngạc nhiên.
Ông Lê Phước Vũ nhận định, nếu ngành thép Việt Nam không còn những doanh nghiệp lớn trong nước để đối trọng với các doanh nghiệp nước ngoài đang gia nhập thị trường thì rất dễ bị mất thị trường vào tay những doanh nghiệp này. Khi đó, người Việt sẽ phải mua thép với giá vô cùng cao bởi các tập đoàn nước ngoài liên kết với nhau thành một nhóm chủ sở hữu để điều tiết giá.
Đã có nhiều cảnh báo về nguy cơ các nhà đầu tư nước ngoài thâu tóm thị trường trên nhiều lĩnh vực. Như sự gia nhập chuỗi bán lẻ của hàng loạt các hệ thống siêu thị nước ngoài như: Lotte Mart (Hàn Quốc), Aeon (Nhật Bản), Robins (Thái Lan)... và nguy cơ là hàng Việt Nam sẽ khó vào được các hệ thống bán hàng này. Bởi trên thực tế nhiều tập đoàn của nước ngoài đầu tư vào nước ta họ thường có những công ty vệ tinh đi theo để cung cấp hàng hóa, nguyên phụ liệu, doanh nghiệp Việt Nam khó vào được.
Một khi hàng hóa không vào được hệ thống bán hàng thì doanh nghiệp sản xuất ra bán cho ai? Và không thắng được trên thị trường nội địa thì khó mong thắng nổi trên thị trường xuất khẩu. Khi đó, nền kinh tế sẽ rơi vào tay các công ty nước ngoài và người Việt Nam sẽ chỉ là người đi làm thuê. Đó là điều nhiều doanh nghiệp lo ngại.
Trước sức ép cạnh tranh của các doanh nghiệp nước ngoài, các doanh nghiệp Việt còn phải đối mặt với rủi ro lớn của tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái. Theo TS Lê Xuân Nghĩa “khảo sát ở một chợ nhỏ ở thị xã Lào Cai, chỉ với 29 quầy đổi tiền mà một năm đổi khoảng 30 ngàn tỉ đồng. Trong khi đó những người này tự nhận không đáng là gì so với thị trường ở cửa khẩu Lạng Sơn, Móng Cái. Như vậy, có thể thấy hàng gian lận thương mại từ Trung Quốc tràn vào Việt Nam rất khủng khiếp. Đến kho chứa hàng thì không nhận ra đâu là hàng thật, đâu là hàng giả, tất cả đều đóng nhãn mác từ các chợ của Việt Nam nhưng thực chất là nhập từ Trung Quốc. Buôn gian, bán lận tràn ngập như vậy thì doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam sống sao nổi!”.
Trên thực tế, Công ty may Việt Tiến phản ánh chỉ cần cho ra mắt một mẫu áo sơ mi mới thì ngay lập tức đã có mẫu áo Việt Tiến tương tự từ Trung Quốc bán sang với giá chỉ bằng 1/3. Nếu không ngăn ngừa được hiện tượng này thì các doanh nghiệp Việt Nam không có cơ may để tồn tại chứ đừng nói là phát triển.
Ông Lê Phước Vũ dẫn chứng: Chính phủ có chính sách tạm nhập, tái xuất để xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở từ chính sách này nhập thép giá rẻ từ Trung Quốc về theo dạng tạm nhập, tái xuất, đóng thuế VAT 10%, thuế nhập khẩu 13-15% rồi đem bán trong nước. Sau đó khai với cơ quan Hải quan là đã xuất đi nước ngoài bằng đường tiểu ngạch để được hoàn lại toàn bộ số thuế. Đây là chuyện rất phổ biến trong ngành thép mà vừa qua Tập đoàn Hoa Sen phải gửi công văn báo cáo lên Chính phủ, Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương bởi trong môi trường kinh doanh như vậy, các doanh nghiệp làm ăn chân chính khó có thể cạnh tranh được.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, chưa bao giờ trong điều kiện hội nhập sâu rộng như hiện nay mà nền kinh tế Việt Nam cần có một số doanh nghiệp đầu đàn để dẫn dắt thị trường như hiện nay. Bởi để tự chủ trong nền kinh tế thì dù gì đi nữa nền kinh tế Việt Nam phải do một số doanh nghiệp trong nước dẫn dắt, cho dù đó là doanh nghiệp Quốc doanh hay tư nhân.
Hội nhập sâu rộng đem đến nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức. Nếu không có những giải pháp kịp thời, ứng biến trước sức cạnh tranh, có các biện pháp phòng vệ thương mại cần thiết thì doanh nghiệp rất dễ để vuột mất cơ hội và sẽ còn thêm nhiều doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất, phải bán cổ phần cho các nhà đầu tư nước ngoài hoặc thậm chí bị xóa sổ trên thị trường.
Mai Phương
-
Tìm giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế số ở Việt Nam
-
Vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh cần công bằng, minh bạch
-
Bộ Công Thương lấy ý kiến về Dự thảo Luật Điện lực
-
Giá dầu hôm nay (29/3): Dầu thô tiếp tục tăng giá
-
Bản tin Năng lượng Quốc tế 29/3: Các nhà phát triển hydro của Mỹ muốn mở rộng các quy tắc tín dụng thuế