Ăn để tồn tại và yêu thương để sống

Ăn để tồn tại và yêu thương để sống

Ngay đầu tháng 2/2020, khi dịch Covid-19 bắt đầu lan rộng và Việt Nam chính thức ban bố tình trạng có dịch tại một số điểm, thì tôi đã trò chuyện với Thầy thuốc nhân dân – Bác sĩ Nguyễn Đình Dũng – người có tới bốn thập kỷ cống hiến cho ngành y về những suy tư của ông trước một virus lạ mà nguy hiểm khó lường. Sau khi trả lời câu hỏi của tôi, ông đã khuyên tôi nên tích trữ gạo, mỳ tôm, dầu ăn, muối đủ dùng một tháng.

Khi tôi tỏ ra ngạc nhiên trước sự lo xa của Bác sĩ Dũng, ông bảo tôi, rằng cả ông, cả tôi đều là những người chăm chỉ làm việc, nhưng không thuộc loại người có thể bon chen được với đời, trong đám đông, dễ bị dẫm nát ngay tắp lự, nên buộc những người “yếu” như chúng tôi phải nhìn xa hơn người khác, dự đoán những rủi ro và hành động khôn ngoan hơn.

Tôi nghĩ, Tết vừa xong, đồ ăn trong tủ lạnh còn nhiều, rau trong vườn đủ ăn không phải mua rau ở chợ, đồ khô, bánh trái còn rất nhiều, đảm bảo tôi chỉ ăn đồ ăn còn lại trong gia đình, thì nửa tháng mới hết, nên tôi cũng không đi mua đồ tích trữ theo lời khuyên của Bác sĩ Dũng. Về phần Bác sĩ, ông tâm sự đã mua đủ mỳ tôm, gạo, dầu ăn và muối dùng trong khoảng một tháng, để tại bệnh viện Dệt May nơi ông là Chủ tịch HĐQT, phòng trường hợp rủi ro, không những vậy, nguồn tiền mặt nửa tỉ đồng cũng được cất trong két sắt chứ không gửi ngân hàng, để có thể sử dụng ngay khi có trường hợp cấp bách cho cả Cán bộ nhân viên y tế trong bệnh viện và bệnh nhân.

Quả nhiên, khi Hà Nội có bệnh nhân nhiễm Covid – 19 mới, thì lập tức người dân đổ xô đi tích trữ thực phẩm ngay trong đêm. Đúng là lúc cao điểm hoảng loạn tâm lý này, tôi hay Bác sĩ Dũng và những người “yếu” sẽ chẳng thể chen nổi mà mua lấy một mớ rau hay gói mỳ tôm. Con gái lớn của tôi, 25 tuổi, ngày 7/3/2020 gọi điện về cho tôi, lúc đó tôi đang ở quê nhà Hưng Yên, bảo rằng hôm nay con đi chợ mà không mua được lạng thịt nào, mẹ nhớ đi chợ quê, mua thịt mang lên Hà Nội cho con.

Tuy nhiên, xét thực tế thì Việt Nam là một quốc gia sản xuất lương thực. Chúng ta xuất nông sản đi nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là gạo. Điều đó cho thấy chúng ta sản xuất nhiều hơn nhu cầu thực trong nước. Vấn đề chỉ là ở khâu phân phối hiệu quả, kể cả khi bị cách ly vì có dịch, mọi việc sẽ ổn thỏa và chúng ta không thể nào chết đói được. Tình trạng mua hàng tranh cướp, các sạp hàng tan hoang trống trơn trong một khoảng thời gian ngắn, chỉ ra một thực trạng tâm lý hoảng loạn của người dân trước bóng ma dịch Covid-19. Lắm khi, ta chưa chết vì dịch thì đã chết vì hoảng loạn.

“Đại dịch hoảng loạn là đại dịch nặng nhất. Khi dịch đến, không thể tránh được nữa, chúng ta cần bình tĩnh, hoan hỉ đón nhận và xử lý thấu đáo, triệt để. Tâm an vạn sự an. Vạn pháp duy tâm tạo.” – Tiến sĩ Phan Quốc Việt nói. Quả vậy, khi một phát súng nổ trong đám đông, có thể chỉ giết chết một người, nhưng đám đông hoảng loạn bỏ chạy, dẫm đạp lẫn nhau, lại tự gây nên cái chết của rất nhiều người.

Vả lại, vì lo bị đói, chết đói, con người sẵn sàng bỏ qua phẩm giá của mình, chỉ lo mua nhiều tích trữ nhiều cho mình, mà không quan tâm việc đó của mình ảnh hưởng tới đồng bào mình, khiến những người khác không mua nổi thực phẩm thiết yếu để dùng trong ngày. Nhiều người chỉ cần có cái ăn để tồn tại mà thôi.

Hiện tượng hoảng loạn của một bộ phận người dân Hà Nội khi Thủ đô trở thành vùng có dịch Covid-19 cho thấy một điều rằng, dù chúng ta chuẩn bị phòng chống dịch với đầy đủ trang thiết bị y tế đến đâu đi chăng nữa, phòng bệnh hiện đại, khu cách ly sẵn sàng tới đâu đi chăng nữa, mà tâm lý toàn dân Hà Nội chưa được chuẩn bị vững vàng, an yên, thì đại dịch hoảng loạn cũng tác hại khôn lường. Mất mát trước tiên là lòng tin và tình yêu thương lẫn nhau. Việc nhiều người chửi bới không tiếc lời, truy tìm tổ tông của cô gái tên N.H.N mới mắc dịch Covid-19, quy kết loạn xà ngầu cho thấy vốn yêu thương của quốc dân đã cạn. Chúng ta, dân tộc Việt này, dù có phát triển kinh tế đến đâu, hiện đại tới đâu, mà vốn yêu thương đã cạn kiệt, thì chẳng hòng mong chút tôn trọng từ quốc tế, chẳng hòng mong có được giá trị văn hóa nào mà gìn giữ. Bởi yêu thương mới là giá trị sống nhân văn nhất của con người.

“Chỉ cần áp dụng phương châm Bốn tại chỗ, là chúng ta được an toàn rất cao, bất kể ta ở đâu, trong vùng dịch hay tâm dịch.” – Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu, cha đẻ của Phương châm Bốn tại chỗ, Phương châm đang được Chính phủ và các ban ngành áp dụng trong chiến dịch phòng chống Covid-19 cũng như trong thiên tai, địch họa và nhiều rủi ro khác. Trong những ngày vừa qua, tướng Hiệu sống ung dung tại nhà mình, giảm đi lại, tiếp xúc nơi đông người, ông và vợ sinh hoạt cuộc sống như ngày thường, chỉ thêm việc đeo khẩu trang kháng khuẩn nếu phải ra ngoài và dùng dung dịch sát khuẩn ngay khi trở về nhà.

Phương châm Bốn tại chỗ (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, cơ sở vật chất tại chỗ, hậu cần tại chỗ)nổi tiếng của tướng Hiệu được áp dụng thành công trong chiến tranh, trở thành huyền thoại và trong thời bình, được áp dụng rộng rãi hơn. Như vậy, áp dụng phương châm Bốn tại chỗ này, ta không hoảng loạn, mà có thể chủ động đàng hoàng xử lý hiệu quả cao nhất khi dịch tới và phải sống trong vùng có dịch.