WB: Kinh tế Việt Nam đối mặt nhiều lực cản

Ảnh minh họa

Báo cáo ghi nhận, tình hình sản xuất công nghiệp và doanh số bán lẻ trong nước đã giảm sâu trong tháng 10 do nhu cầu trong nước và nước ngoài chững lại. Cũng do nhu cầu bên ngoài yếu, sự tăng trưởng về xuất khẩu của Việt Nam đã giảm xuống mức 4,8% so với cùng kỳ năm 2021, mức thấp trong 12 tháng qua, cùng với đó là lạm phát tăng cao, các điều kiện huy động tài chính toàn cầu bị thắt chặt và tình hình địa chính trị bất ổn đang gia tăng trên toàn cầu.

Theo báo cáo, dù tình hình kinh tế chung có sự suy giảm, nhưng riêng lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), số vốn đăng ký lại có xu hướng tăng bật trở lại nhờ dòng vốn đầu tư cơ sở sản xuất kinh doanh mới tăng trong một số lĩnh vực như điện, khí và cấp nước. Giải ngân vốn FDI vẫn duy trì mức độ tăng trưởng vững chắc.

Bên cạnh đó, dù giá nhiên liệu đã giảm tốc thì chỉ số lạm phát (dựa theo chỉ số giá tiêu dùng - CPI) vẫn ở mức cao và tăng từ mức 3,9% trong tháng 9 lên 4,3% trong tháng 10 do giá các loại lương thực thực phẩm tăng cao. Đây là nhóm mặt hàng chiếm 21,5% giỏ hàng hóa tính CPI.

Tăng trưởng tín dụng hạ nhiệt, xuống chỉ còn khoảng 16,5% trong tháng 10 so cùng kỳ năm 2021 vì các điều kiện huy động tài chính trong nước bị thắt chặt. Lãi suất qua đêm liên ngân hàng bình quân tăng từ 4,95 trong tháng 9/2022 lên mức kỷ lục 5,8% trong tháng 10, cùng với đó, lãi suất cũng biến động mạnh hơn trong tháng 10 năm nay. Nhằm giảm áp lực hạ giá đồng tiền của Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã nâng mức linh hoạt của tỷ giá ngoại tệ bằng cách nới rộng biên tỷ giá VND/USD từ +/- 3 phần trăm lên +/- 5 phần trăm; đồng thời, nâng mức lãi suất chính sách thêm 100 điểm cơ bản trong tháng 10/2022.

Báo cáo chỉ ra, cuối tháng 10/2022, ngân sách Nhà nước đã ghi nhận mức bội thu là 10,7 tỷ USD. Cũng do bội thu ngân sách và chi phí vay nợ gia tăng trên thị trường trong nước, khối lượng phát hành trái phiếu Chính phủ trong 10 tháng đầu năm 2022 chỉ bằng 34,9% kế hoạch, so với mức 72,5% trong năm trước đó, nên nền kinh tế trong nước đang đối mặt với nhiều lực cản. Sức cầu bên ngoài chững lại trong khi điều kiện huy động tài chính toàn cầu bị thắt chặt gây ảnh hưởng đến tỷ giá. Lạm phát giá tăng và điều kiện huy động tài chính trong nước cũng bị thắt chặt có thể ảnh hưởng đến cầu trong nước.

Dựa trên báo cáo, các chuyên gia WB khuyến nghị, do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ dự kiến tiếp tục nâng lãi suất, nên cơ quan quản lý tiền tệ của Việt Nam có thể cân nhắc cho phép tỷ giá linh hoạt hơn nữa, kể cả việc cho phép tỷ giá tham chiếu tăng nhanh hơn. Biện pháp này có thể được bổ sung bằng cách tiếp tục sử dụng lãi suất tham chiếu, đặc biệt nếu tỷ giá tăng nhanh dẫn đến tăng lạm phát và làm cho kỳ vọng lạm phát gia tăng. Do áp lực tỷ giá kéo dài, biện pháp bán ngoại tệ trực tiếp nên được áp dụng sáng suốt và linh hoạt để bảo tồn dự trữ ngoại hối.

Cùng với đó, sự phối hợp chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ lúc này trở nên hết sức quan trọng để đảm bảo giá cả ổn định trong bối cảnh lạm phát cơ bản trong nước tăng tốc. Đặc biệt, trước những biến động gần đây thì ngành tài chính ngân hàng càng phải thận trọng hơn nữa, tăng cường nỗ lực giám sát hơn nữa để đảm bảo an toàn hệ thống.