Vũ điệu mới của… vàng

NHNN bình ổn thị trường chứ không can thiệp giá vàng

Cân bằng cung - cầu và câu chuyện thị trường tự điều tiết

Sau 5 tháng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mở thầu phục vụ nhu cầu của các tổ chức tín dụng, giờ là lúc 55 tấn vàng miếng thẩm thấu vào thị trường. Ghi nhận của phóng viên Năng lượng Mới tại một số cửa hàng vàng lớn tại Hà Nội ngày 28/8 cho thấy, lượng khách lẻ khá ổn định, không tăng và giảm đột biến trong mọi thời điểm giao dịch.

Bà Hoa (Khâm Thiên) đang tìm mua 2 lượng vàng SJC để làm của hồi môn cho vợ chồng cậu con trai vừa đến tuổi cập kê. Đa số khách hàng như bà không quan tâm câu chuyện giá vàng thế giới cũng như lượng vàng NHNN bán ra thông qua đấu thầu, bởi đơn giản họ là những người có nhu cầu thực. “Tôi buôn bán ngoài chợ nên không để ý mấy cái đấy. Cũng nghe loa đài nói về đầu cơ, nhưng thật sự tôi ít quan tâm vì mấy khi có đủ tiền nhiều mua vàng miếng một lúc”, bà Hoa chia sẻ.

Ở tầm vĩ mô, phiên đấu thầu vàng miếng thứ 56 của NHNN ngày 28/8 đã kết thúc với chỉ 19.700 lượng vàng được bán ra trên tổng số 20.000 lượng chào mời. Trước đó 24 giờ, NHNN quyết định giảm số lượng từ 24.000 xuống 20.000 lượng sau khi nhận định chắc chắn, cung - cầu đang cân bằng và thị trường kinh doanh vàng miếng đã dần trở về vị trí vốn có của nó. Đây cũng là tuần đầu tiên ghi nhận NHNN giảm số lượng phiên đấu thầu từ 3 xuống còn 2 phiên.

Theo ông Đỗ Minh Phú, Chủ tịch Tập đoàn Vàng bạc Doji, những biện pháp quyết liệt mà NHNN nhắm tới hệ thống ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) thời điểm hiện tại, có thể là việc NHNN “ép” hệ thống ngân hàng trở về với nhiệm vụ chiến lược của mình - cung cấp tín dụng phục vụ phát triển kinh tế xã hội. “Chúng ta không phải nước sản xuất vàng, bởi vậy kinh doanh vàng chắc chắn sẽ chỉ đem lại rủi ro tiềm ẩn. Trong lúc tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đang cần những cú hích, phải chăng NHNN muốn các NHTMCP tập trung hơn vào tín dụng thay vì mạo hiểm với vàng?”.

Bằng chứng là trong bản kết luận điều tra vụ án Nguyễn Đức Kiên, cơ quan cảnh sát điều tra đã tìm được một lượng lớn vốn của chủ sở hữu bị đem ra “đánh bạc” với chứng khoán, bất động sản và vàng. Việc các NHTMCP thắng hay thua trên sân đấu ngoài giá trị cốt lõi là điều rất khó có thể định đoán. Nếu đây là tình trạng chung của các NHTMCP thì quả là khó khăn đối với công tác điều hành của NHNN. Trên thực tế, câu chuyện giá vàng trong nước đang dần được thu hẹp với thế giới chỉ mang tính động viên tâm lý dư luận. Bởi đơn giản, chắc chắn sẽ chẳng có người dân nào cầm vàng miếng SJC ra khỏi biên giới Việt Nam mà mua với bán loại hàng hóa đặc biệt này.

Quên giá vàng thế giới đi!

Với kinh nghiệm nhiều năm làm ở các tổ chức tín dụng quốc tế, ông Nguyễn Trí Hiếu - Ủy viên HĐQT độc lập NHTMCP Đại Dương (OceanBank) nhận định, về cơ bản, khi nền kinh tế có nhiều thành phần tham gia và quyền lợi mỗi thành phần đó bị đụng chạm, phản xạ vô điều kiện của những người mất quyền lợi là “kêu gào”, đổ lỗi cho cơ chế. Thêm nữa, không thể tồn tại, kể cả trên thế giới, bất cứ một chính sách nào có thể đẹp lòng mọi thành phần tham gia.

“Đấu thầu vàng được tổ chức trước tiên nhằm đáp ứng nhu cầu tất toán vàng cho người dân của các NHTMCP. Đó là nhu cầu thực cần được tôn trọng. Còn về những “thắc mắc” quanh giá vàng, cách thức mở thầu, địa chỉ tiền lời... thì NHNN đã có câu trả lời. Mọi người đừng quên, trước khi SJC được quốc hữu hóa, một thị trường cởi mở từng được tạo dựng suốt từ năm 1999, khi Nghị định 174/1999/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực. Với thiên chức của một ngân hàng Trung ương, NHNN Việt Nam hoàn toàn phải nắm thế chủ động, vì hoạt động trên còn liên quan đến tỷ giá, đến dự trữ ngoại hối. Theo đánh giá của tôi, các phiên đấu thầu đều công khai, minh bạch và đáp ứng cao nhất nhu cầu từ thị trường thực tế. Việc cả tổ chức tín dụng lẫn doanh nghiệp vàng đều hào hứng tham gia đấu thầu cho thấy nhu cầu tương đối đa dạng và có sức lan tỏa trên diện rộng”, TS Nguyễn Trí Hiếu phân tích trên tư cách là một chuyên gia độc lập.

Ở góc độ giá cả, chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh chia sẻ, khác biệt cơ bản và rõ nét nhất là giá vàng miếng trên thị trường sau Nghị định 24 đã có địa chỉ quy định rõ ràng, đó là NHNN. Tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, Thống đốc Nguyễn Văn Bình từng giải trình rằng, Việt Nam không phải nước sản xuất vàng, bản thân thị trường nội địa cũng phụ thuộc vào thị trường thế giới, đặc biệt là giá. “Nếu cứ day dứt về khoảng cách giữa giá vàng trong nước và thế giới thì rõ ràng chỉ đơn vị nào có quan hệ xuất - nhập với nước ngoài mới cần quan tâm đến vấn đề này. Trong khi Nghị định 24 quy định rõ ràng NHNN là đơn vị duy nhất xuất - nhập vàng nguyên liệu và dập vàng SJC”, TS Vũ Đình Ánh không đồng tình với những ý kiến thiếu tính xây dựng nhắm tới quyết tâm chấn chỉnh thị trường vàng của Chính phủ.

“Bất kể ai tham gia vào thị trường cũng có lúc sắm vai người mua hoặc người bán, bởi đơn giản đó mới là... thị trường. Ai đó phản đối giá chênh lệch nội địa và thế giới khi đứng ở vai trò người mua vào là không công bằng với thị trường. Với việc giá vàng ở thị trường nội địa chênh lệch 4-5 triệu đồng, hay bây giờ là 2 triệu đồng so với thế giới là thiệt cho người mua, nhưng lại có lợi cho người bán. Đó là câu chuyện hoàn toàn “sạch” và sòng phẳng trong hệ bán - mua. Mục tiêu của Chính phủ và NHNN khi ban hành Nghị định 24 là bình ổn thị trường chứ không can thiệp vào giá. Tôi cho rằng, các nhà hoạch định chính sách đang đi đúng hướng và dần khống chế được mọi nguy cơ tiềm ẩn xung quanh thị trường”.

Chuyên gia đến từ Bộ Tài chính phân tích, lẽ ra yếu tố kinh tế mà người kinh doanh vàng và cả dư luận cần quan tâm phải là khoảng cách chênh lệch giá giữa vàng miếng bán ra và mua vào. Lời hay lỗ đều nằm cả ở vấn đề này. Còn biên độ lên xuống của giá vàng thì do... ông trời quyết định. May thì thắng, không may thì không biết người chơi vàng trôi dạt tới đâu. Thực tế đã chứng minh, đến những quỹ đầu tư khổng lồ, những tỉ phú máu mặt trên thế giới còn phút chốc trở thành... tay trắng bởi thị trường vàng. Vậy, những ai “gào” to nhất?

Theo nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế, những người phản đối Nghị định 24 mạnh mẽ nhất chính là giới... đầu cơ từng lũng đoạn thị trường nội địa trước đây. Khi quyền lợi bị ảnh hưởng, NHNN chặn cửa, giới đầu cơ (vốn đang kiếm ăn tốt trước Nghị định 24) mới tìm cách phá vỡ thành tựu mong manh Nhà nước vừa gây dựng hơn 1 năm nay. Một lần nữa, vấn đề truyền thông và định hướng đúng mực lại dấy lên làn sóng mới.

TS Vũ Đình Ánh nhận định, việc Thống đốc NHNN quyết định giá đấu thầu vàng cao hơn giá thế giới có lẽ cũng nằm ở chính sự rủi ro của kinh doanh vàng. Đã hơn một lần, Thống đốc Nguyễn Văn Bình tuyên bố, NHNN chỉ bình ổn thị trường vàng chứ không can thiệp vào kinh doanh vàng. NHNN độc quyền nhập - xuất vàng và độc quyền dập vàng miếng SJC, trong khi hoạt động kinh doanh là do thị trường và nhu cầu từ chính người dân mới là nhân tố quyết định.

Hữu Tùng