Tuân thủ quy hoạch, cân bằng hệ thống điện

Theo kết luận, việc ban hành cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam đã thu hút nhiều nhà đầu tư trong nước thuộc nhiều thành phần kinh tế và nhà đầu tư nước ngoài. Báo cáo Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho thấy, việc đầu tư các dự án điện mặt trời đi vào thực chất, quy mô các nhà máy hoàn thành đầu tư xây dựng và đưa vào vận hành thương mại rất lớn (khoảng 4.500 MW).

Điện mặt trời tại Bình Thuận

Kết luận cũng chỉ rõ, việc phát triển nguồn điện mặt trời thời gian qua còn những bất cập, hạn chế. Cụ thể, quy mô công suất nguồn điện mặt trời bổ sung rất lớn so với dự kiến trong Quy hoạch điện VII điều chỉnh, trong khi đó, nội dung tính toán và cập nhật cơ cấu nguồn điện hệ thống điện quốc gia chưa được Bộ Công Thương thực hiện đầy đủ, kịp thời. Việc triển khai lập quy hoạch phát triển điện mặt trời quốc gia còn chậm, thiếu quyết liệt, chưa đáp ứng yêu cầu điều hành chung về phát triển điện mặt trời. Công tác quản lý quy hoạch phát triển điện mặt trời của Bộ Công Thương còn thiếu tính khoa học và thực tiễn, công tác dự báo còn yếu kém. Đồng thời, chưa có biện pháp kiểm soát hữu hiệu và kịp thời để tránh làn sóng đầu tư ồ ạt theo phong trào phát triển điện mặt trời, nhất là việc đầu tư quá mức vào một số khu vực gây rất khó khăn trong truyền tải điện, giải tỏa công suất các nhà máy điện, ảnh hưởng đến công tác vận hành hệ thống điện quốc gia và ảnh hưởng đến quyền lợi nhà đầu tư. Việc quản lý đầu tư chưa minh bạch, chưa chặt chẽ, đồng bộ. Bộ Công Thương cần rút kinh nghiệm sâu sắc về những tồn tại, hạn chế nêu trên để tăng cường tính công khai, minh bạch và hiệu quả trong quản lý phát triển điện mặt trời cũng như các dạng năng lượng tái tạo khác trong thời gian tới.

Chính phủ tiếp tục quan tâm phát triển hợp lý nguồn năng lượng tái tạo, nhất là điện mặt trời có tiềm năng khá lớn ở nước ta. Tuy nhiên, cần phải tính toán cơ cấu các loại nguồn điện một cách khoa học và bài bản; phải chuyển hẳn sang thực hiện cơ chế đấu thầu, kiên quyết loại bỏ tình trạng xin - cho, tập trung xử lý các dự án đã và sắp hoàn thành nhưng không kịp đưa vào vận hành trước ngày 1-7-2019 để tận dụng và phát huy hiệu quả các nguồn lực đầu tư.

Việc ban hành giá điện mặt trời áp dụng từ ngày 1-7-2019 tiếp theo Quyết định 11/2017/QĐ-TTg cần tuân thủ một số nguyên tắc, đó là:

Tập trung cho những nơi có tiềm năng và lợi thế, có điều kiện phát triển tốt để bảo đảm hiệu quả chung của nền kinh tế. Ưu tiên khuyến khích phát triển hợp lý điện mặt trời trên mái nhà với ưu điểm không yêu cầu diện tích chiếm đất và đầu tư lưới điện truyền tải đấu nối.

Phát triển điện mặt trời phải tuân thủ quy hoạch và bảo đảm cân bằng hệ thống điện, tránh phát triển ồ ạt gây tác động lớn đến giá thành sản xuất điện toàn hệ thống điện, bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước, nhà đầu tư, người dân.

Tuyệt đối chống tham nhũng, lợi ích nhóm trong quản lý phát triển, kiên quyết loại bỏ cơ chế xin - cho, các dự án đầu tư tuyệt đối không được sử dụng công nghệ lạc hậu, hiệu quả sử dụng thấp, tiềm ẩn những rủi ro môi trường.

Không hồi tố quy định về giá điện đối với các dự án điện mặt trời đã được áp dụng biểu giá FIT theo Quyết định 11/2017/QĐ-TTg, tạo điều kiện phát triển hợp lý và bảo đảm lợi ích hợp pháp cho nhà đầu tư. Dự án mới sẽ chuyển hẳn sang đấu thầu công khai, minh bạch, cạnh tranh để giảm giá mua điện từ các dự án điện mặt trời.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, EVN khẩn trương thực hiện việc rà soát, thống nhất biểu giá FIT áp dụng với điện mặt trời trên mái nhà, thống nhất biểu giá FIT chỉ áp dụng với các dự án đã ký hợp đồng mua bán điện đã và đang triển khai thi công xây dựng, đưa vào vận hành trong năm 2020. Thống nhất cơ chế đấu thầu phát triển điện mặt trời, báo cáo Thủ tướng để xem xét, ban hành làm cơ sở để thực hiện đối với các dự án còn lại và dự án mới. Nghiên cứu xử lý triệt để những vướng mắc về giải tỏa công suất các nhà máy điện mặt trời đang hoạt động, đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng lưới điện để truyền tải hết công suất các nhà máy điện mặt trời đang vận hành thương mại theo quy định...