Tin nóng thế giới hôm nay - 4/5

Chuyên gia “giải mã” vụ phóng tên lửa mới của Triều Tiên

Chevron mua lại nhà máy lọc dầu tại Texas (Mỹ)

Máy bay chở 143 người trượt khỏi đường băng, lao xuống sông ở Mỹ

Toàn cảnh một cuộc họp Hội đồng An ninh quốc gia Hàn Quốc ở thủ đô Seoul. (Nguồn: Yonhap/TTXVN)

1. Hàn Quốc chỉ trích Triều Tiên vi phạm thỏa thuận quân sự liên Triều

Ngày 4/5, Chính phủ Hàn Quốc khẳng định hành động phóng thử vũ khí sáng cùng ngày của Triều Tiên đã vi phạm thỏa thuận quân sự liên Triều. Người phát ngôn Phủ Tổng thống Hàn Quốc kêu gọi Triều Tiên "ngừng các hành động làm gia tăng căng thẳng quân sự trên bán đảo Triều Tiên", đồng thời bày tỏ hy vọng "Triều Tiên cùng nỗ lực hướng tới việc sớm nối lại các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa".

Cụ thể, sáng 4/5, Triều Tiên đã bắn một số vật thể bay tầm ngắn không xác định, với tầm bắn từ 70-200km. Một quan chức quân đội Hàn Quốc khẳng định Bình Nhưỡng "không phóng tên lửa đạn đạo", trong khi giới chuyên gia cho rằng các vật thể trên dường như là các bệ phóng rocket đa nòng chứ không phải tên lửa đạn đạo. Song, dù các vật thể trên là gì, vụ phóng sáng 4/5 vẫn được coi là thông điệp cứng rắn mà nhà lãnh đạo Triều Tiên gửi tới Tổng thống Mỹ trong bối cảnh các cuộc đàm phán hạt nhân đang bế tắc.

Thỏa thuận quân sự liên Triều được ký kết trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh liên Triều tháng 9/2018 và chính thức có hiệu lực từ ngày 27/10 vừa qua. Nội dung thỏa thuận kêu gọi chấm dứt các hành động thù địch giữa hai bên như dừng tất cả các cuộc tập trận quân sự gần biên giới đất liền và biên giới biển của hai quốc gia, nhằm giảm căng thẳng quân sự và ngăn chặn các cuộc xung đột không mong muốn

2. Mỹ siết chặt cơ chế miễn trừ trừng phạt về hoạt động hạt nhân của Iran

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 3/5 tuyên bố, Washington sẽ gia hạn 5/7 cơ chế miễn trừ trừng phạt được thực hiện theo thỏa thuận hạt nhân lịch sử năm 2015, cho phép các nước Nhóm P5+1 hợp tác hạt nhân dân sự với Iran để ngăn chặn nước này khởi động lại chương trình vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, việc gia hạn miễn trừ, vốn hết hạn trong ngày 4/5, sẽ chỉ kéo dài trong 90 ngày, thay vì 180 ngày như trước, đồng thời một số điều khoản của cơ chế miễn trừ cũng được siết chặt.

Các biện pháp miễn trừ trừng phạt cho phép các nước Anh, Nga, Pháp, Trung Quốc và Đức tiếp tục các chương trình hợp tác được quy định trong thỏa thuận hạt nhân lịch sử mà Iran ký với nhóm P5+1 (gồm Anh, Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc và Đức) hồi năm 2015. Theo thỏa thuận này, các nước tham gia ký kết được phép hỗ trợ duy tu các cơ sở hạt nhân của Iran và sửa đổi, thiết kế lại cơ sở hạ tầng tại đây để phục vụ cho hoạt động dân sự.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, các cơ sở được kéo dài miễn trừ trừng phạt bao gồm nhà máy điện hạt nhân Bushehr, cơ sở làm giàu hạt nhân Fordow, tổ hợp hạt nhân Arak và lò phản ứng nghiên cứu Tehran. Tuy nhiên, cơ chế miễn trừ đối với nhà máy điện hạt nhân Bushehr cũng được siết chặt, theo đó mọi hoạt động hỗ trợ để mở rộng nhà máy này đều bị coi là vi phạm lệnh trừng phạt.

3. Israel đáp trả hàng chục quả rocket từ Dải Gaza bắn sang

Ngày 4/5, quân đội Israel cho biết, khoảng 50 quả rocket đã được bắn đi từ Dải Gaza của Palestine sang nước này trong vòng 30 phút, trong số này có nhiều quả vào sâu trong lãnh thổ Israel và nhiều quả đã bị đánh chặn. Trong khi đó, Tân Hoa xã dẫn các nguồn an ninh Palestine xác nhận thông tin về số lượng lớn rocket do các nhánh quân sự Palestine bắn sang lãnh thổ Israel.

Quân đội Israel cho biết đã đáp trả bằng một cuộc không kích nhằm vào "hai bệ phóng rocket" ở Palestine. Theo báo Al Jazeera, ít nhất 4 người Palestine đã thiệt mạng vì cuộc không kích của Israel.

Tình trạng leo thang căng thẳng trên diễn ra sau các cuộc biểu tình bạo lực trong tuần qua ở khu vực biên giới giữa Gaza và Israel. Ít nhất 60 người biểu tình Palestine đã bị thương trong các vụ đụng độ với lực lượng an ninh Israel.

4. Mỹ tiếp tục gây sức ép đối với Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề mua tên lửa S-400

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan ngày 3/5 cảnh báo Lầu Năm Góc sẽ ngừng hỗ trợ sản xuất máy bay chiến đấu F-35 tại Thổ Nhĩ Kỳ nếu Ankara mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.

Phát biểu với báo giới, ông Shanahan nhấn mạnh Washington vẫn kiên quyết phản đối việc Ankara mua công nghệ phòng không S-400 của Nga. Ông nhấn mạnh nếu Thổ Nhĩ Kỳ muốn triển khai quyết định mua S-400, Mỹ sẽ chuyển công đoạn sản xuất máy bay F-35 ra khỏi Thổ Nhĩ Kỳ.

Kế hoạch của Thổ Nhĩ Kỳ mua các tên lửa phòng không S-400 của Nga là nguyên nhân khiến quan hệ của nước này với Mỹ trở nên căng thẳng. Washington đã nhiều lần cảnh báo việc Ankara tích hợp công nghệ tên lửa của Nga cùng các máy bay chiến đấu của Mỹ sẽ gây ra mối đe dọa cho F-35 và mối nguy hiểm cho nền quốc phòng phương Tây, đồng thời cảnh báo Ankara có thể đối mặt với các biện pháp trừng phạt liên quan tới vấn đề này.

Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định hệ thống S-400 sẽ tách biệt với cơ sở hạ tầng của NATO tại Thổ Nhĩ Kỳ và không có liên hệ gì với F-35 và nước này sẽ vẫn mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400.

5. Nhà vua Thái Lan Maha Vajiralongkorn chính thức lên ngôi

Theo phóng viên TTXVN tại Bangkok, sáng 4/5, Lễ Đăng quang của Nhà vua Thái Lan Maha Vajiralongkorn - Rama X đã chính thức bắt đầu tại Hoàng cung, đánh dấu sự khởi đầu của vị vua thứ 10 thuộc triều đại Chakri có lịch sử từ năm 1782 ở Thái Lan.

Biển người mặc áo vàng đã tập hợp xung quanh hoàng cung ở Bangkok để chứng kiến những nghi thức lên ngôi mang tính lịch sử của Nhà vua. Đây là lễ đăng quang đầu tiên tại Thái Lan trong vòng 69 năm qua kể từ sau khi Nhà vua Bhumibol Adulyadej - Rama IX lên ngôi ngày 5/5/1950.

Các nghi thức lên ngôi của Nhà vua Maha Vajiralongkorn, kéo dài trong 3 ngày 4-6/5, có truyền thống bắt đầu từ Vua Rama I và là sự tiếp nối của các triều đại trước đó ở Thái Lan. Vào ngày 6/5, ngày cuối cùng trong chuỗi các nghi thức lên ngôi, Nhà vua sẽ xuất hiện trước công chúng tại hoàng cung để nhận những lời chúc tụng của nhân dân và tiếp xúc ngoại giao đoàn tại Bangkok.