Sát thủ tiệm vàng dưới con mắt tội phạm học

Trông mặt không bắt được hình dong

Người Việt Nam ta thường có câu “trông mặt mà bắt hình dong”. Tuy nhiên, nếu theo đúc kết này thì Lê Văn Luyện không phải đối tượng được diện trong tầm ngắm của lực lượng cảnh sát điều tra.

Với bà con xóm giềng, Lê Văn Luyện từ nhỏ đã nổi tiếng ngoan ngoãn và “xinh”. Còn nhìn vào bức ảnh Lê Văn Luyện hiện đang được cơ quan điều tra sử dụng để truy nã đối tượng trên toàn quốc, thì hắn cũng khá ưa nhìn, trắng trẻo. Trông Luyện, người gặp sẽ không mặc định là người trí thức cao, nhưng cũng không quy chụp là một thanh niên hư hỏng. Nhìn Luyện, có lẽ đa phần những người tiếp xúc đều cho thấy đây là một người hiền lành. Luyện còn được bà con lối xóm quý mến bởi dù rẽ ngang sự học, nhưng Luyện khá chăm chỉ làm ăn. Gần đây, Luyện còn rủ cả đám thanh niên trai tráng trong xã đi làm cùng.

Nhìn vào vẻ mặt tươi cười, trắng trẻo này của Lê Văn Luyện không ai có thể ngờ đây là hung thủ của vụ thảm sát tiệm vàng.

Gia đình Luyện cũng không có điều tiếng gì tại địa phương. Bán thịt lợn, nhưng bố mẹ Luyện đều là những người hiền lành. Lê Văn Luyện học hết lớp 9 thì bỏ học đi làm. Điều tiếng về Luyện có lẽ cũng chỉ xuất hiện sau ngày 29/8 khi Lê Văn Luyện được CQĐT xác định là một đối tượng nghi vấn của vụ án thảm sát tiệm vàng.

Theo những thông tin thu thập được từ quần chúng nhân dân, những ngày cuối tháng 8/2011, Lê Văn Luyện đã mượn chiếc xe máy của cô rồi mang đi đặt ở hiệu cầm đồ. Bị bố phát hiện, bắt chuộc về, có lẽ đây chính là lý do khiến Luyện phải tìm cách xoay tiền. Rồi cũng từ dư luận nhân dân, có thông tin cho rằng Luyện là một đối tượng nghiện ma tuý; hiện Luyện đang có cùng lúc tới 4 cô bồ…

Những thông tin này, dù sao cũng đang dừng lại ở mức độ thông tin. Còn độ chính xác phải chờ kết luận của CQĐT. Đến thời điểm hiện tại, cũng chưa có bất cứ thông tin từ phía CQĐT cho thấy có bao nhiêu hung thủ trong vụ thảm sát tiệm vàng ở phố Sàn. Ngoài Luyện, liệu còn có đối tượng nào khác cùng tham gia?

Theo hiện trường vụ án mà CQĐT dựng lại, có ít nhất 2 đối tượng đã đột nhập vào tiệm vàng Ngọc Bích. Chính vì vậy việc xác định sự việc cũng chỉ còn biết chờ thông tin từ phía CQĐT.

Lê Văn Luyện dưới góc nhìn tội phạm học

Việc có bao nhiêu hung thủ tham gia vụ thảm sát tại tiệm vàng giờ đây được đặt trọn vào tay CQĐT. Hành động phạm tội đang được cho là dã man, tàn bạo của Lê Văn Luyện liệu có phải là hành động của một kẻ chuyên nghiệp, hay chỉ là hành động bột phát tại thời điểm vụ án mạng xảy ra?

Tiệm vàng Ngọc Bích - nơi xảy ra vụ án mạng kinh hoàng.

Theo Tiến sỹ, Thượng tá Nguyễn Văn Đức, Phó Giám đốc Học viện Cảnh sát nhân dân Bộ Công an, nếu nhìn nhận theo góc độ là người đứng ngoài quan sát vụ việc, nhiều khả năng đối tượng Luyện phạm tội đến cùng, giết người là do tức thì. "Có thể phán đoán là có chống cự từ phía nạn nhân nên đối tượng Luyện đã phải tìm mọi cách chống trả và quyết phạm tội đến cùng”, ông Đức nói.

Theo ông Đức, từ thông tin trên mặt báo đưa về vụ việc có thể thấy việc chém chết người của hung thủ là hành động ngoài kịch bản của đối tượng gây án. Đây là dạng phản ứng dây chuyền về tâm lý của đối tượng, hay còn gọi là phản ứng tức thì, phạm tội tức thì.

Từ thông tin trên mặt báo, theo ông Đức việc phạm tội của đối tượng Lê Văn Luyện là hành vi của đối tượng ít học, khác với hành vi của đối tượng tri thức hay tội phạm chuyên nghiệp.

"Nếu là hành động của đối tượng tri thức hay tội phạm chuyên nghiệp thì việc phạm tội sẽ khác vì khi đối tượng tri thức quyết tâm phạm tội đến cùng thủ đoạn sẽ rất tinh vi và việc che giấu tội phạm cũng rất khủng khiếp. Có thể lấy việc phạm tội của hung thủ Nguyễn Đức Nghĩa làm ví dụ. Vì sao lại có sự khác biệt này? Do đối tượng tri thức được tiếp cận với nhiều kiến thức khác nhau nên thủ đoạn và hành vi sẽ khác”, ông Đức nói.

Ông Đức cũng chia sẻ rằng, bằng kinh nghiệm nghiên cứu tội phạm học của ông trong nhiều năm cho thấy hiện đang có rất nhiều trường hợp phạm tội kiểu tức thì như thế này. Hành vi diễn ra khi lú lẫn và các đối tượng này thường không hiểu biết về luật pháp.

Giải thích cho việc vì sao các vụ phạm tội giết người ngày càng gia tăng, ông Đức cho rằng có nhiều nguyên nhân, nhưng một phần cũng là do hiện nay chúng ta đang được tiếp cận với quá nhiều thông tin về phạm tội hàng ngày mà thiếu người hướng dẫn cách tiếp cận thông tin. Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật của chúng ta cũng đang có nhiều lỗ hổng như xử phạt không nghiêm, không chính xác…” ông Đức nói.