Quyết toán NSNN năm 2017: Bội chi gần 137 nghìn tỷ đồng

Triển khai giải pháp triệt để tiết kiệm chi thường xuyên

Tổng thu ngân sách 5 tháng tăng hơn 14% so với cùng kỳ

Quyết toán ngân sách nhà nước năm 2017 được phê chuẩn

Thu NSNN tăng 6,7% so với dự toán

Tổng hợp kết quả kiểm toán của 256 báo cáo kiểm toán trong năm 2018 đối với niên độ ngân sách năm 2017, Kiểm toán Nhà nước vừa họp báo công bố Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán Nhà nước năm 2018 chiều 5/7.

Theo Báo cáo, về thu ngân sách (NSNN) năm 2017, dự toán thu nội địa Chính phủ giao tăng 13,8% so với ước thực hiện năm 2016. Song tổng hợp dự toán thu NSNN do các địa phương lập chưa đảm bảo mức tăng bình quân tối thiểu theo quy định; một số địa phương chưa bao quát hết nguồn thu trên địa bàn. Cá biệt 10 địa phương lập dự toán thu nội địa thấp hơn ước thực hiện năm 2016; 12 cục hải quan lập dự toán thu XNK thấp hơn so với ước thực hiện năm 2016.

Ông Trần Thanh Hòa, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Kiểm toán Nhà nước cho biết, quyết toán thu NSNN đạt 1.293.627 tỷ đồng, tăng 6,7% so với dự toán, bằng 116,8% thực hiện năm 2016, đạt mức tăng cao nhất trong 02 năm gần đây (năm 2016 tăng 10,9%; năm 2015 tăng 15,1%). Song kết quả tăng thu chủ yếu từ tiền sử dụng đất (61.713 tỷ đồng), lợi nhuận, cổ tức được chia cho phần vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp (15.201 tỷ đồng). Nếu loại trừ dầu thô, tiền sử dụng đất... thì thu nội địa chỉ đạt 885.881 tỷ đồng, bằng 98,15% dự toán.

Ông Hòa cũng cho biết, cơ cấu thu NSNN chuyển dịch theo hướng tích cực, tỷ lệ thu nội địa (không kể dầu thô) tăng dần theo từng năm (năm 2017: 80,3%; năm 2016: 80,1%; năm 2015: 75,1%; năm 2014: 68,5%). Tuy nhiên, tốc độ chuyển dịch có xu hướng giảm dần và chưa đạt mục tiêu đặt ra trong Kế hoạch tài chính 05 năm 2016-2020 (mục tiêu 84-85%).

Thu ngân sách Nhà nước tăng so với dự toán

Bên cạnh đó, thu nội địa năm 2017 còn một số khoản thu nộp trước thời hạn phải nộp theo quy định 12.860 tỷ đồng và thu từ Quỹ viễn thông công ích 1.000 tỷ đồng chưa phù hợp với mục đích sử dụng quỹ. Nếu loại trừ khoản thu trên thì thu nội địa (trừ dầu thô, đất, XSKT) chỉ đạt 96,6% dự toán (872.021 tỷ đồng).

Về tình trạng các tổ chức, đơn vị, người nộp thuế hạch toán và kê khai thiếu doanh thu, xác định sai chi phí, từ đó tính thiếu thuế GTGT, thuế thu nhập doanh nghiệp và các khoản phải nộp khác, KTNN nhận định vẫn diễn ra và chậm được khắc phục. Kết quả kiểm toán, KTNN xác định số phải nộp tăng thêm 19.858 tỷ đồng, đặc biệt qua đối chiếu thuế 3.171 doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại 49 địa phương, KTNN xác định nộp NSNN tăng thêm 1.635 tỷ đồng tại 2.921 doanh nghiệp (chiếm 92,1% doanh nghiệp đối chiếu).

Ông Đoàn Xuân Tiên, Phó Tổng KTNN cho biết: “Việc quản lý thu ngân sách tại một số cơ quan thuế, hải quan còn thiếu chặt chẽ, miễn giảm thuế không đảm bảo điều kiện quy định; xử lý kết quả thanh tra, kiểm tra không phù hợp với quy định; chấp nhận giá tính thuế của mặt hàng, phân loại hàng hóa và xác định doanh nghiệp thực hiện nhập khẩu ô tô theo hình thức biếu tặng chưa phù hợp quy định...

Bên cạnh đó, nợ thuế do ngành thuế quản lý đến 31/12/2017 là 82.659 tỷ đồng, tăng 0,8% so với cùng kỳ của năm 2016 và bằng 8,5% số thực thu NSNN năm 2017, không đạt mức phấn đấu (5%) theo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ.

Trong đó 55/63 địa phương không đạt mức phấn đấu; 31/49 cục thuế được kiểm toán tổng hợp chưa đầy đủ số liệu nợ đọng thuế 4.130tỷ đồng. Nợ thuế quá hạn do ngành hải quan quản lý đến 31/12/2017 là 6.836 tỷ đồng, giảm 7,8% so với năm 2016 và bằng 2,3% số thu ngành hải quan năm 2017.

Bố trí kế hoạch vốn chưa đúng đối tượng

Về chi ngân sách Nhà nước, ông Trần Thanh Hòa cho hay, dự toán chi NSNN là 1.390.480 tỷ đồng, quyết toán 1.355.034 tỷ đồng, bằng 97,6% dự toán giao. Trong đó: quyết toán chi đầu tư phát triển là 372.792 tỷ đồng, bằng 27,5% tổng chi NSNN, tương đương 7,4% GDP, tăng 4,4% so với dự toán, chủ yếu do tăng từ nguồn tăng thu của địa phương, nguồn dự phòng ngân sách và nguồn năm trước chuyển sang;

Quyết toán chi thường xuyên 881.687 tỷ đồng, giảm 2,35% so với dự toán, bằng 65% tổng số chi theo dự toán, tăng cao so với 03 năm gần đây (Năm 2016: 63,5%; năm 2015: 62,3%; năm 2014: 62,52%) và cao hơn 1% so với mục tiêu đề ra trong Kế hoạch tài chính 5 năm 2016-2020. Trong đó đáng chú ý Bộ Kế hoạch và Đầu tư giao chi tiết kế hoạch vốn đầu tư phát triển năm 2017 nguồn NSNN 04 lần sau ngày 20/12/2016. Như vậy bố trí kế hoạch vốn chưa đúng thứ tự ưu tiên, chưa đúng đối tượng, vượt định mức hỗ trợ 1.660 tỷ đồng.

Quyết toán NSNN năm 2017: Bội chi gần 137 nghìn tỷ đồng

Bộ Kế hoạch và Đầu tư giao kế hoạch vốn ngoài nước cho 04 Dự án đường cao tốc của Tổng công ty Đầu tư và phát triển đường cao tốc (VEC) 5.338 tỷ đồng không đúng quy định. Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa phân bổ hoặc phân bổ chưa chi tiết danh mục ngay từ đầu năm; phân bổ thiếu căn cứ hoặc chưa sát thực tế, chưa đủ điều kiện, không có trong kế hoạch đầu tư công; bố trí vốn còn dàn trải và ứng trước kế hoạch vốn sai quy định.

Ngoài ra, ông Hòa cũng cho biết, kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 phân bổ vốn cho 21 chương trình mục tiêu chỉ đạt 53,61%, so với tổng số vốn được xác định thiếu 130.568 tỷ đồng dẫn đến gây áp lực cho ngân sách trong giai đoạn tiếp theo.

Bố trí vốn cho Chương trình phát triển kinh tế thủy sản bền vững giai đoạn 2016-2020 không phù hợp với thời gian thực hiện chương trình. Đến nay mới bố trí vốn được 16% kế hoạch vốn của chương trình, trong đó vốn ngân sách Trung ương mới bố trí được 27%, có nguy cơ không đạt được các mục tiêu của chương trình.

Ông Hòa nói: “Dự toán chi thường xuyên của một số địa phương được xác định chưa phù hợp với quy định của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương được kiểm toán lập dự toán chi không sát thực tế, sai quy định. Giao dự toán lĩnh vực giáo dục đào tạo và dạy nghề, lĩnh vực khoa họ công nghệ thấp hơn mức trung ương giao; chưa ưu tiên bố trí kế hoạch vốn để thu hồi vốn ứng trước; không thực hiện cắt giảm dự toán đối với những nhiệm vụ chi thường xuyên đã có trong dự toán đến ngày 30/6/2017 chưa phân bổ hoặc đã phân bổ nhưng chưa triển khai thực hiện”.

Ngoài ra còn nhiều sai sót, tồn tại trong quản lý chi đầu tư từ khâu thẩm định, phê duyệt chủ trương, quyết định đầu tư dự án; tổ chức đấu thầu, thực hiện dự án; nghiệm thu, thanh và quyết toán...

Đặc biệt là việc chưa xác định rõ nguồn, khả năng cân đối vốn khi quyết định đầu tư; phải điều chỉnh nhiều lần, giá trị lớn trong quá trình thực hiện; công tác nghiệm thu, thanh toán tại hầu hết các dự án còn nhiều sai sót. Qua kiểm toán 2.067 dự án, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 5.218 tỷ đồng.

Như vậy, dựa trên thu và chi NSNN, Báo cáo quyết toán NSNN năm 2017 của KTNN cho thấy, bội chi NSNN 136.963 tỷ đồng (Ngân sách địa phương không bội chi), bằng 2,74% GDP thực hiện, kết dư ngân sách địa phương là 129.073 tỷ đồng.

Dư nợ công đến 31/12/2017 là 3.073.294 tỷ đồng, bằng 61,37% , trong giới hạn cho phép của Quốc hội (65% GDP). Tuy nhiên, nợ công tiếp tục gia tăng so với năm 2016 (tăng 7,13%, số tiền 204.413 tỷ đồng).