"Phố Wall Sài Gòn": Ngày ấy, bây giờ…

Ngày ấy hoàng kim

Đó chỉ là một đoạn phố nhỏ, nằm trên trục đường Nguyễn Công Trứ thuộc phường Nguyễn Thái Bình, quận 1 (TP HCM). Ở đó chẳng có tòa cao ốc nào xa hoa, lộng lẫy hay chọc trời như các trung tâm tài chính lớn trên thế giới. Thế nhưng, riêng đối với dân đầu tư chứng khoán trong nước thì đây là đoạn phố từng được mệnh danh “phố Wall Sài Gòn” hay “phố chứng khoán” Nguyễn Công Trứ.

Gọi như thế cho “oách” vì nhiều người ước ao con phố này được phỏng theo như Wall Street (tên một con đường trong trung tâm tài chính ở New York - Mỹ, một thế lực tài chính hàng đầu của cả thế giới). Tuy nhiên, thực tế vẫn là một khoảng cách xa vời vợi! Ở bên Mỹ, các chuyên gia kinh tế thường ví von khi Wall Street “nhảy mũi” thì cả thế giới sẽ rung chuyển. Còn ở “phố Wall Sài Gòn” thì chắc chắn quốc tế không mảy may rung động?

Kể ra con phố Nguyễn Công Trứ cũng thật đặc biệt! Một nửa trục đường nổi tiếng từ lâu là phố phụ tùng ôtô với hàng loạt ki-ốt, cửa tiệm hoạt động khá sầm uất. Một nửa đoạn phố còn lại (khoảng 500m, bắt đầu từ giao lộ với đường Phó Đức Chính và kéo dài đến cuối phố, cắt ngang với đường Hồ Tùng Mậu) lại nổi đình nổi đám hơn trong giới đầu tư tài chính, ngân hàng.

Con đường này có tiếng là “phố lẩu dê” với cả chục quán ăn lúc nào cũng khói lửa mịt mù với các món dê, nầm dê, sườn dê nướng, lẩu dê tay cầm - vốn là những món khoái khẩu mà dân đầu tư tài chính thường nhâm nhi mỗi chiều tối sau những giờ “chiến đấu” căng thẳng trên sàn giao dịch.

Thị trường chứng khoán TP HCM đã trải qua những chuỗi ngày lận đận nhất

Khoảng những năm 2005-2007, khi thị trường chứng khoán TP HCM bước vào giai đoạn bội phát, phố Nguyễn Công Trứ từng là tâm điểm của làn sóng các công ty môi giới chứng khoán ồ ạt đổ về đây mở văn phòng giao dịch. Chỉ một đoạn vài trăm mét mà có lúc đã tập trung đến hàng chục công ty môi giới chứng khoán.

Nguyên do cũng bởi vị trí đắc địa của “phố Wall Sài Gòn” khi nằm lọt thỏm giữa khu vực trung tâm tài chính, ngân hàng của TP HCM. Đoạn phố nép ngay cổng sau của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh TP HCM và Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE, mặt trước là mặt tiền đường Bến Chương Dương - nay là Đại lộ Võ Văn Kiệt). Chưa kể nó còn là nơi đặt trụ sở của Công ty CP Vàng bạc Đá quý SJC cùng một loạt công ty chứng khoán, phòng giao dịch bất động sản.

Hơn nữa, trục đường Nguyễn Công Trứ còn nằm kề cận hoặc giao cắt với các con đường Hàm Nghi, Hồ Tùng Mậu, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phó Đức Chính, Tôn Thất Đạm, Calmette, vốn là những tuyến phố xưa nay tập trung rất nhiều hội sở và chi nhánh của các ngân hàng lớn tại TP HCM.

Hơn 6 năm về trước, đi đâu trên “phố chứng khoán” Nguyễn Công Trứ cũng thấy nhắc đến 2 chữ “chứng khoán”. Ăn uống, tán dóc, ngủ nghỉ cũng quanh quẩn chuyện chứng khoán. Kể cả các bác tài xế xe ôm, người bán nước vỉa hè, các sạp bán báo ở đây cũng đua nhau “ăn theo” chứng khoán.

Thuở ấy, dòng người chơi chứng khoán kéo đến “phố Wall Sài Gòn” nườm nượp. Họ đứng chật cứng trong các sàn giao dịch như dự hội. Người chơi đông đến nỗi không thể chen chân vào được phải tràn ra cả vỉa hè. Tại các sàn SSI, BSC, Phương Đông, Đông Á, Bảo Việt, Bảo Minh… hầu như xe bít hết mọi lối vào, phải cố gắng len lỏi lắm mới có thể vào được phòng thông tin tham khảo của sàn.

Anh Đỗ Văn Nhủ, 38 tuổi, nhân viên bảo hiểm, từng có thời gian “ăn dầm ở dề” trên đường Nguyễn Công Trứ để chơi chứng khoán. Anh ngồi lim dim trong một góc quán cà phê vỉa hè lặng lẽ hồi tưởng: “Tôi còn nhớ lúc đó không khí tại các sàn giao dịch luôn “nóng” theo các con số màu xanh, đỏ, vàng liên tục thay đổi trên các màn hình phóng to. Tất cả các hàng ghế luôn đầy ắp khách ngồi. Những nhà đầu tư tay cầm bút, mắt dán chặt lên biển điện quang, chớp lòe những hàng số. Họ chăm chú theo dõi mã cổ phiếu của mình nhảy loạn xạ sau những phiên khớp lệnh.

Còn ngoài sàn, các nhân viên môi giới chứng khoán luôn miệng tư vấn cho các nhà đầu tư mới làm quen với sàn, thao thao bất tuyệt giải thích thế nào là khớp lệnh, thế nào là giá tham chiếu, cổ phiếu nào đầu tư hiện sinh lời nhiều nhất…”.

Ông già Châu Kim Sanh nhiều năm bán cà phê vỉa hè ở “phố Wall Sài Gòn”, trầm tư nhớ lại: “Hồi đó khách chơi chứng khoán đến đây đông lắm! Nhờ vậy mà quán cà phê của tôi cũng được ăn theo. Những khi đến giờ nghỉ trưa, khách kéo vào quán kín mít nhằm đợi đến 14 giờ là vào giành chỗ ở sàn giao dịch. Cà phê, thuốc lá bán không ngưng tay. Họ vào quán chỉ nói toàn chuyện chứng khoán, bàn tán rôm rả. Tôi nhớ nhất là chuyện về những người trúng chứng khoán mua được mấy căn biệt thự ở Phú Mỹ Hưng và sắm xe ôtô xịn. Nhìn mà ham!”.

Hơn 15 năm nay bác Nguyễn Văn Bình chạy xe ôm quanh khu vực đường Nguyễn Công Trứ thì luôn tiếc nuối thời hoàng kim của “phố Wall Sài Gòn”: 6-7 năm trước, đoạn đường này nhộn nhịp khác thường. Một bên của vỉa hè là cả rừng xe gắn máy. Một bên lòng đường đậu đầy các xe ôtô. Quán xá đua nhau mọc lên. Lực lượng xe ôm kéo về đây đông đáng kể. Các bãi giữ xe trái phép thì mặc sức “chặt chém” tới cả chục ngàn đồng mỗi chiếc. Vậy mà khách vẫn muốn gửi xe cho lẹ để khỏi phải “trễ hẹn” với sàn. Còn vài tụ điểm cà phê vỉa hè ngay trước cổng hay trước các sàn chứng khoán SSI, Phương Đông, BSC… lúc nào cũng xôm tụ.

“Gặp thời, tui chở khách vãng lai liên tục, còn mấy đứa cháu thì bán dạo các tờ báo, bản tin chứng khoán cho dân chơi chứng khoán (như bản tin Thị trường Chứng khoán của Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM, Báo Đầu tư Chứng khoán, Bản tin Thị trường…) đắt như tôm tươi”, bác Bình kể lại.

Cứ thế, mỗi sáng, mỗi chiều từ đầu tuần đến cuối tuần, “phố Wall Sài Gòn” luôn tất bật, nóng hằng giờ, hằng ngày. Một bầu “không khí chứng khoán” đã bao trùm đoạn phố này lúc đó. Còn các khách hàng đến đây tụ hội không chỉ để cà phê tán gẫu chuyện chứng khoán mà còn nhằm tìm hiểu thông tin, gặp gỡ nhân viên môi giới, mua bán đủ loại cổ phiếu từ các công ty địa ốc, công nghệ, ngân hàng cho đến nông thủy sản…

Thuở ấy, khi kinh doanh ở “phố Wall Sài Gòn” thì nhiều người cho rằng, “tấc đất mấy tấc vàng”. Riêng về giá trị cho thuê văn phòng ở đây đã có thời được đẩy lên khá cao với giá bình quân 4.000USD/tháng cho mỗi tầng lầu có diện tích khoảng hơn 200m². Còn giá thuê một căn nhà mặt tiền có bề ngang 4m dao động 2.000- 3.000USD/tháng, tùy thuộc vào vị trí.

Trước thời hoàng kim khi đó, từng có một công ty chứng khoán lớn bỏ ra đến 50.000 lượng vàng (tương đương 70 tỉ đồng thời ấy) để mua mảnh đất 200m² trên đường Nguyễn Công Trứ nhằm mở sàn giao dịch. Nhiều người cho rằng, vào thời đó, nếu so sánh 70 tỉ đồng với lợi nhuận của một công ty chứng khoán hoạt động nhiều năm liền thì con số này cũng chẳng thấm tháp là bao!

Bây giờ thưa bước chân qua

Đó là câu chuyện của những năm trước. Còn bây giờ, khi thị trường chứng khoán tụt dốc triền miên, các sàn - công ty môi giới chứng khoán thất thu, giải thể, liệu “phố Wall Sài Gòn” có còn nhộn nhịp như xưa?

Đầu giờ chiều một ngày sau tết Quý Tỵ, tôi quay lại đường Nguyễn Công Trứ để mục sở thị “phố chứng khoán” thuở nào.

“Đoạn phố này bây giờ thông thoáng, im lìm quá. Chán thật!” - anh Đỗ Văn Nhủ đi dạo cùng tôi trên con đường này tiếc rẻ.

Đi dọc theo trục đường Nguyễn Công Trứ giờ chỉ còn trụ lại một số sàn giao dịch như: SSI, Phương Đông, Ngân hàng Đông Á, FPT, FLC, Bản Việt, VIS... Nhìn vào bãi giữ xe máy lác đác vài chiếc trên vỉa hè trước mặt tiền các sàn giao dịch mà tiếc cho thời hoàng kim ấy. Cũng chẳng còn bãi giữ xe trái phép nào chặt chém để cho nhân viên trật tự đô thị để mắt đến. Thi thoảng mới thấy vài chiếc ôtô lượn lờ ghé vô các sàn giao dịch chứ không còn đậu kín mít như xưa. Phía đối diện các sàn giao dịch là những quán cà phê vỉa hè, giờ chỉ loe hoe vài khách…

"Phố Wall Sài Gòn" bây giờ tĩnh lặng, không tấp nập, nhộn nhịp như thời đỉnh cao của thị trường chứng khoán

Bấy nhiêu thôi cũng đủ thấy mức độ giảm sút của thị trường chứng khoán đến nhường nào! Khi chứng khoán lắng xuống, nhà đầu tư giao dịch cầm chừng hoặc thận trọng hơn, không khí náo nhiệt thời hoàng kim không còn nữa nên “phố Wall Sài Gòn” bây giờ cũng trầm lắng theo!

Có đi ngang qua sàn SSI (thuộc Công ty CP Chứng khoán Sài Gòn, số 92 - 98 Nguyễn Công Trứ) mới thấy bây giờ vắng lặng, không còn cảnh nhộn nhịp chen lấn như thuở xưa. Còn chỗ Công ty Chứng khoán Toàn Cầu (111 Nguyễn Công Trứ) thì trong trạng thái “cửa đóng then cài”. Ngay như sàn giao dịch của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (VNX, chuyên giao dịch cà phê, cao su, thép ở số 52 Nguyễn Công Trứ) nằm cạnh sàn chứng khoán Phương Đông cũng “im lặng như tờ”. Một số sàn giao dịch bất động sản ăn theo con phố này giờ cũng lặn mất tăm.

Theo người dân ở đây, nhiều công ty chứng khoán, phòng giao dịch bất động sản thuê văn phòng trên “phố chứng khoán” đã gỡ biển hiệu, tháo chạy hàng loạt trong đợt khủng hoảng của thị trường chứng khoán suốt thời gian qua. Và bây giờ, thay vào đó là các nhà hàng, quán ăn.

Khi tôi bước vào sàn giao dịch của Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đông Á (số 66 - 68 Nguyễn Công Trứ), nhác thấy ghế trống nhan nhản, vài người khách ngồi ngáp ngắn ngáp dài phía trước bảng điện tử nhấp nháy. Thấy thế, tôi liên hệ với nhân viên của sàn để chụp một số tấm ảnh phục vụ cho bài viết.

Một cô nhân viên môi giới của sàn Đông Á tên Linh, sau khi vào hỏi ý kiến của sếp đã lập tức chạy ra phân bua: “Anh ơi hôm nào có đông khách đến sàn thì em gọi điện cho anh đến chụp hình nha. Giờ khách vắng quá sếp em nói chụp hình đăng báo thấy kỳ lắm!”. “Thế hôm nào thì khách đến đông hả em?”, tôi hỏi. “Cái đó còn tùy anh ơi, có thể đầu tuần, em cũng không biết được. Với lại bây giờ khách ở nhà hay ra quán cà phê cũng chơi chứng khoán được mà, chứ đâu nhất thiết phải có mặt trên sàn!”, Linh trả lời bằng ánh mắt thoáng buồn.

Qua tìm hiểu thì được biết trong năm 2012 vừa qua lợi nhuận sau thuế của Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đông Á đã lỗ tới con số 33,57 tỉ đồng. Năm vừa qua công ty này đã bán một phần danh mục chứng khoán và ghi nhận khoản lỗ bán chứng khoán vào chi phí hoạt động tự doanh.

Giữa buổi trưa nắng gắt của Sài Gòn, cộng với không gian tĩnh lặng của “phố chứng khoán”, bà Hằng, 55 tuổi, vốn nhiều năm liền bán cà phê cóc trên vỉa hè bên cạnh sàn chứng khoán Ngân hàng Đông Á, “ngủ gà ngủ gật” trong tư thế ngồi ngon lành. Khi tôi kêu một ly cà phê đá thì bà mới choàng tỉnh.

Để cho bà Hằng tỉnh táo sau một giấc dài, vừa nhấp ngụm cà phê đá tôi vừa hỏi thăm: “Dạo này buôn bán ra sao hả dì, có bằng cái thời ăn nên làm ra của “phố chứng khoán” hay không?”.

“Giờ thì ế ẩm quá cậu ơi! Ngày trước tui bán cà phê, thuốc lá cho khách ra vô sàn chứng khoán nhiều lắm, giờ chẳng thấy ma nào. Hồi trước mấy cô cậu nhân viên của sàn hễ cứ bước ra là vô quán cà phê máy lạnh, nhà hàng xịn, giờ thì cũng may họ là khách quen của tui, mỗi sáng vừa cầm theo ổ bánh mì vừa ngồi ở đây uống cà phê cóc”, bà Hằng chia sẻ.

“Mới đây thôi có cặp vợ chồng ở trong sàn bước ra với vẻ mặt buồn thiu rồi vô quán tui uống nước. Tôi nghe ông chồng than thở: “Bán cũng chết mà không bán cũng chết!”. Mà đâu riêng gì cặp vợ chồng này, tui còn chứng kiến rất nhiều người đã thua sạt nghiệp hàng tỉ đồng vì chơi chứng khoán”, bà Hằng tâm sự tiếp.

Cứ như là một người rất rành rọt tình hình làm ăn của “phố chứng khoán”, bà Hằng nhận định hoạt động chứng khoán của đoạn phố này bây giờ đã giảm 60-70% so với trước kia. Bà bảo rằng, do ế ẩm cộng với giá cho thuê văn phòng đắt đỏ nên nhiều công ty chứng khoán đã đóng cửa hoặc dọn đi chỗ khác.

Có một điều dễ nhận thấy, khi chứng khoán tụt dốc, người chơi ở “phố chứng khoán” Nguyễn Công Trứ giảm hẳn thì các sàn - công ty môi giới chứng khoán thất thu triền miên, nhiều dịch vụ và người buôn bán ăn theo ở đây cũng giảm thu nhập.

Ông Châu Kim Sanh nói: “Lúc trước mỗi ngày ông có thể kiếm được ít nhất 500.000 đồng nhờ bán cà phê, thuốc lá cho dân chứng khoán, còn bây giờ sao mà khó khăn quá”. Còn bác xe ôm Nguyễn Văn Bình cũng vậy, ngày trước thường túc trực ở đường Nguyễn Công Trứ để chở khách vãng lai đến chơi chứng khoán còn bây giờ thì đỏ mắt cũng chả thấy. Riêng đám cháu của bác ngày trước bán báo, bản tin chứng khoán cho khách thì bây giờ cũng đã chuyển nghề khác.

Phía trước sàn SSI - Nguyễn Công Trứ của Công ty CP Chứng khoán Sài Gòn giờ vắng vẻ, không còn đông đúc như xưa

Có người cho rằng, bên cạnh sự tụt dốc của thị trường chứng khoán thì lý do khiến “phố Wall Sài Gòn” vắng khách là do hiện nay tất cả các quận trung tâm đều có sàn giao dịch nên nhà đầu tư phân tán theo. Thậm chí nhà đầu tư còn ở nhà theo dõi thông tin qua Internet. Hoặc có trường hợp như Sàn SSI vào năm 2007 đã mở thêm chi nhánh ở 82 Nguyễn Huệ, quận 1 nên cũng kéo một lượng khách đáng kể ở sàn SSI Nguyễn Công Trứ về đó.

Còn đối với một bộ phận nhân viên môi giới ở “phố Wall Sài Gòn” thường ngồi chơi dài, lương kinh doanh bị cắt, nguy cơ mất việc treo lơ lửng hoặc phải chuyển nghề khác.

Chị Nguyễn Thị Hạnh, nhân viên môi giới than thở: “Buồn lắm anh ơi. Ngồi không suốt ngày chẳng có việc gì làm, đi mời khách hàng thì bị từ chối hoài bởi họ cũng đang lỗ nặng. Nhận lương vài triệu đồng cũng thấy ngán ngẩm mà chưa biết làm sao để chuyển nghề”.

Một năm chứng khoán buồn!

Có thể thấy “phố Wall Sài Gòn” chỉ là một trong những minh chứng về sự trượt dốc của thị trường chứng khoán. Hơn 6.000 tỉ đồng là con số lỗ lũy kế của gần 60 công ty chứng khoán của cả nước trong năm vừa qua. Với tình hình kinh doanh gặp nhiều trở ngại, thanh khoản có phiên chưa đến 300 tỉ đồng khiến các công ty chứng khoán nhỏ buộc lòng phải rút nghiệp vụ môi giới, lưu ký, thậm chí xin chấm dứt tư cách thành viên ở hai sở giao dịch chứng khoán TP HCM và Hà Nội cũng như Trung tâm Lưu ký nhằm tiết kiệm tối đa chi phí.

Trong năm 2012, đã có tổng cộng 11 công ty chứng khoán bị kiểm soát đặc biệt và 3 công ty ở mức bị kiểm soát. Ngoài ra, tình trạng mất thanh khoản, không đủ tiền để thanh toán các khoản bù trừ với Trung Tâm lưu ký, dẫn đến việc 3 công ty chứng khoán bị đình chỉ hoạt động và 4 công ty bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán. Một loạt công ty chấm dứt tư cách thành viên hai sở giao dịch, có cả tự nguyện và bắt buộc.

Mới đây nhất, theo thông báo của HOSE là cổ phiếu SBS của Công ty CP Chứng khoán Sacombank (do khoản lỗ lũy kế năm 2012 khoảng 1.678 tỉ đồng vượt vốn điều lệ) sẽ bị hủy niêm yết bắt buộc từ ngày 25/3/2013

Theo nhận định của ông Nguyễn Sơn, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cùng với sự tăng trưởng nóng của thị trường, thời gian qua, số lượng công ty chứng khoán thành lập quá nhanh, trong khi quy mô thị trường chưa phát triển tương xứng dẫn đến cạnh tranh khốc liệt giữa các công ty. Trong số đó, nhiều công ty đã sử dụng đòn bẩy tài chính thái quá, đồng thời buông lỏng quản trị rủi ro, hệ quả là dẫn đến thua lỗ lớn, thậm chí rơi vào tình trạng phá sản.

Phóng sự của Thế Vinh