Mỹ: 11 triệu di dân bất hợp pháp có nguy cơ bị trục xuất

Đáng lý ra trong tuần này, chính quyền Donald Trump đã ban hành sắc luật mới nhưng hôm 22/2 thông báo hoãn lại sang tuần sau. Thông báo của Nhà Trắng nói rằng, chỉ thị mới sẽ đáp ứng những quan ngại pháp lý nêu ra bởi tiểu bang Washington, thành phố San Francisco và những nơi khác khi sắc lệnh đầu tiên được ban hành hôm 27/1.

Cần nhắc lại rằng, sắc lệnh hạn chế nhập cư hồi cuối tháng 1 của tân Tổng thống Mỹ đã gây ra tình trạng hỗn loạn ở các sân bay trên khắp thế giới khi những người có trong tay thị thực còn hạn nhưng bị buộc rời khỏi chuyến bay đến Mỹ hoặc bị từ chối nhập cảnh tại các sân bay Mỹ. Ngay sau đó, sắc lệnh này đã bị tư pháp liên bang đình chỉ thực thi, gây nên một cuộc tranh cãi pháp lý giữa Nhà Trắng và tư pháp suốt từ đó đến nay.

Cũng trong ngày 22/2, Bộ An ninh Nội địa Mỹ thông báo đã nhận được bản dự thảo đề nghị dài 11 trang từ Nhà Trắng và đang lên kế hoạch thực thi. Theo tiết lộ của hãng tin AP sau khi có được bản dự thảo trên thì sắc lệnh di dân sửa đổi của chính quyền Trump bao gồm một số đề xuất như công khai tội trạng của người nhập cư, đưa lực lượng cảnh sát địa phương vào nhóm thi hành luật nhập cư, xây thêm trung tâm giam giữ, đồng thời tăng cường trục xuất người nhập cư trái phép.

Các lực lượng chức năng Mỹ tiến hành bắt giữ người nhập cư trái phép

Các giới chức Bộ An ninh Nội địa không muốn nêu danh tính cho báo giới biết dù bất cứ di dân bất hợp pháp nào tại Mỹ cũng có thể bị trục xuất, nhưng Bộ sẽ lưu ý trục xuất những người nào có thể là một mối đe dọa. Những người này bao gồm những người mới đến gần đây, những người bị kết tội và những người bị truy tố nhưng chưa có án.

Hướng dẫn mới có ảnh hưởng đối với những di dân không chứng minh được đã có mặt tại nước Mỹ hơn 2 năm, họ sẽ bị “trục xuất nhanh chóng”. Hiện nay chỉ những di dân bị bắt gần biên giới và không thể chứng minh đã có mặt tại Mỹ hơn 14 ngày sẽ bị trục xuất nhanh. Hướng dẫn cũng chỉ thị cho cơ quan thi hành luật di trú và hải quan bắt giữ những di dân hiện đang chờ phán quyết của Tòa về việc họ có bị trục xuất hay được cho tị nạn hay không. Cơ quan này cũng đang có kế hoạch gửi trả những di dân không phải người Mexico vượt biên giới phía nam nước Mỹ về lại Mexico trong khi chờ đợi quyết định về trường hợp của họ.

Tuy nhiên, các giới chức Bộ An ninh Nội địa nói thêm nhiều chỉ thị đối với các nhân viên di trú phác họa trong bản hướng dẫn sẽ không được thi hành ngay tức khắc vì còn tùy thuộc vào Quốc hội, ý kiến của công chúng, hay thương thuyết với các nước khác.

Sau tiết lộ của AP, trong buổi thuyết trình với báo chí hàng ngày, phát ngôn viên chính phủ Sean Spicer cải chính, nói rằng: “Ðó không phải là tài liệu của Nhà Trắng”. Breitbart.com, mạng lưới truyền thông của phe cực hữu, trước kia do các cố vấn cao cấp của ông Donald Trump như Steve Bannon và Kellyane Conway điều hành, tố cáo AP đã loan “tin giả”. Tuy nhiên tờ New York Daily News nhận xét là phát ngôn viên Sean Spicer không minh định rằng Nhà Trắng chưa bao giờ bàn đến một kế hoạch như thế.

Mặc dù vậy theo AP, Bộ An ninh Nội địa đang cân nhắc dự án sử dụng Vệ binh Quốc gia vào việc bố ráp các di dân bất hợp pháp, 100.000 Vệ binh Quốc gia sẽ được triển khai cho nhiệm vụ này.

Bốn tiểu bang có biên giới giáp với Mexico là California, Arizona, New Mexico và Texas là trọng tâm, nhưng 7 tiểu bang kế cận cũng sẽ là mục tiêu, bao gồm Oregon, Nevada, Utah, Colorado, Oklahoma, Arkansas, Louisiana. Thống đốc của 11 tiểu bang được quyền đồng ý hay không đồng ý triển khai Vệ binh Quốc gia cho chiến dịch này.

Theo PewResearchCenter thì số di dân bất hợp lệ vào Mỹ, chủ yếu là từ Mexico, tăng dần mỗi năm, từ 3,5 triệu năm 1990 lên tới 12,2 triệu năm 2007, sau đó giảm dần và ổn định ở mức khoảng 11 triệu cho đến nay. Ông Donald Trump đã nhiều lần đe dọa trục xuất hết 11 triệu di dân bất hợp pháp và xây bức “trường thành” ở biên giới Mỹ-Mexico. Lời hứa hẹn ấy được một thành phần cử tri ủng hộ góp cho sự thắng cử của ông, và bây giờ di dân lo lắng chờ đợi hành động.

Cũng theo PewResearchCenter thì năm 2014 trong lực lượng lao động Mỹ có 8 triệu di dân bất hợp pháp, 5%, và giảm dần từ năm 2009. Sáu tiểu bang tập trung 59% di dân bất hợp pháp là: California, Texas, Florida, New York, New Jersey, Illinois, tuy nhiên giảm dần từ 2009 đến 2014. Trong số các di dân này khoảng 41% đã sống ở Mỹ từ trên 10 năm. Số người mới đến chưa tới 5 năm chỉ có 7% so với 22% di dân bất hợp pháp từ tất cả các quốc gia khác.

California có khoảng 2,4 triệu di dân không đủ giấy tờ hợp lệ, 6,3% dân số tiểu bang, theo PewResearchCenter. Nhưng Migration Policy Institute ước lượng California có hơn 3 triệu di dân bất hợp pháp, 70% đến từ Mexico, 480.000 từ Trung Mỹ và 412.000 từ châu Á.

Có khoảng 1,4 triệu di dân gốc Việt Nam ở Mỹ trong đó hơn 70% đến trước năm 2000. Di dân Việt đứng hàng thứ 6 trong các nhóm di dân, sau Mexico, Ấn Ðộ, Trung Quốc, Philippines và El Salvadore. Hiện nay 72% di dân gốc Việt đã nhập quốc tịch Mỹ, nhưng cũng có khoảng 2% là di dân không có giấy tờ hợp pháp.

Trong lúc chờ đợi mọi điều rõ ràng, di dân bất hợp pháp tại Mỹ đang nháo nhào. Hãng tin Reuters cho biết, số người tị nạn chạy sang Canada qua những khu vực biên giới xa xôi và không có chốt bảo vệ giữa nước này với Mỹ đã gia tăng trong mấy tuần gần đây do lo ngại về việc chính quyền Trump sẽ mạnh tay với người nhập cư trái phép.

Lên tiếng sau những tin đồn trên, Tổng chưởng lý bang New York, Eric Schneiderman hôm 22/2 tuyên bố rằng, chính phủ liên bang Mỹ không có thẩm quyền pháp lý thực thi các lệnh trục xuất vừa ban hành ở cấp địa phương. Ông Schneiderman lập luận rằng. các chỉ thị trên về cơ bản gây tổn hại lòng tin được thiết lập giữa các cơ quan thực thi pháp luật và các cộng đồng nhập cư, phá hoại an ninh quốc gia cũng như an toàn công cộng.