Hiểm họa cháy nổ cây xăng

Năng lượng Mới số 305

Vụ nổ nắp bồn chứa xăng dầu (bồn không có xăng dầu) tại cửa hàng xăng dầu 27/7, địa chỉ số 624 đường Kha Vạn Cân, quận Thủ Đức, TP HCM vào ngày 4/3/2014 vừa qua cho thấy, hiểm họa cháy nổ tại các cửa hàng xăng dầu tại TP HCM vẫn rất đáng báo động. Sức ép của tiếng nổ phát ra từ cây xăng trên đã làm hàng trăm hộ dân xung quanh nháo nhào, tháo chạy ra khỏi nhà. Rất may là vụ nổ không có thương vong về người, song sức công phá đã làm thủng mái tôn phía sau của trạm xăng và hư hỏng 5 trụ bơm xăng phía trước.

Hiện trường vụ nổ tại cây xăng 27/7 trên đường Kha Vạn Cân, quận Thủ Đức, TP HCM

Qua điều tra của Sở Phòng cháy chữa cháy (PCCC) TP HCM, nguyên nhân vụ nổ trên nhiều khả năng do đường ống công nghệ dẫn xăng vào trụ bơm thứ 2 bị rò rỉ làm xăng thoát ra ngoài và bay hơi tích tụ tại các đường rãnh kỹ thuật (rãnh không lấp cát). Mặt khác dây dẫn điện bên trong trụ bơm thứ 3 bị bung hở lớp vỏ cách điện nên khi bơm xăng có thể phóng tia lửa điện từ dây dẫn qua thành trụ bơm bằng kim loại, tia lửa gặp hơi xăng tích tụ  bên dưới lập tức bắt cháy, ngọn lửa theo đường rãnh nhanh chóng lan tới miệng bể chứa số 1. Bể này lâu ngày không sử dụng nhưng vẫn còn một lượng hơi xăng tích tụ, nắp miệng lại không được gắn kín (không có gioăng cao su) nên khi hơi xăng cháy theo đường rãnh tới miệng bể đã bắt cháy vào bên trong bể, tốc độ cháy nhanh cộng với không gian tương đối kín đã tạo nên vụ nổ. Sau khi bể chứa nổ hất văng miệng, luồng hỗn hợp khí cháy với tốc độ cao lại tràn ngược vào đường rãnh và phá hủy các nắp bê tông đậy bên trên.

Vụ nổ này cho thấy sự thiếu an toàn của các trạm xăng dầu, đặc biệt là các trạm được xây dựng ở nơi dân cư đông đúc. Theo Sở Cảnh sát PCCC TP HCM, dễ thấy rằng, cửa hàng xăng dầu 27/7 tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ về cháy nổ vì vi phạm hàng loạt các quy định về PCCC.

Trước đó vài tháng, cũng vì thiếu đảm bảo an toàn nên đã xảy ra vụ cháy tại cửa hàng xăng dầu của doanh nghiệp tư nhân Trần Quang Tuyến trên đường Nguyễn Hữu Trí, thị trấn Tân Túc, huyện Bình Chánh, TP HCM. Vụ cháy xuất phát trong quá trình tiếp nhiên liệu từ xe bồn chở đầy xăng. Khi xăng từ xe bồn đang được tiếp vào bồn của cây xăng thì bất ngờ phát hỏa, cháy lan theo đường ống tiếp xăng rồi cháy tới xe bồn khiến nhiều người có mặt ở cây xăng hoảng hốt. Rấy may là tài xế xe bồn dù bị lửa táp vẫn cố gắng chạy đến xe bồn khóa van xả xăng rồi leo lên điều khiển xe bồn chạy xa ra khỏi cây xăng nên không phát sinh thêm sự cố nghiêm trọng.

Sự thiếu an toàn của các trụ bơm xăng là một trong những nguyên nhân gây cháy nổ

Nhìn lại trong 3 năm gần đây, trên địa bàn TP HCM xảy ra gần cả chục vụ cháy cây xăng, trong đó nguyên nhân chính do chập điện ngay tại trụ bơm xăng, bất cẩn trong lúc bơm nhiên liệu vào kho để tràn ra ngoài hay do hơi xăng bốc cao gặp sức nóng của đèn cao áp nên gây cháy hoặc do rò rỉ hơi xăng…

Có thể thấy rằng tình trạng vi phạm quy định an toàn PCCC tại các cây xăng trên địa bàn TP HCM vẫn còn khá phổ biến. Trong đợt cao điểm kiểm tra vào tháng 7 năm ngoái của Sở Cảnh sát PCCC TP HCM tại 100 cửa hàng kinh doanh xăng dầu đã phát hiện 112 lỗi vi phạm về an toàn PCCC. Qua kiểm tra đã phát hiện một số lỗi vi phạm chính như: Lắp đặt máy phát điện, bố trí bãi lưu giữ xe gắn máy ngay tại khu vực bồn chứa xăng dầu - vùng có nguy cơ cháy, nổ cao; sử dụng thiết bị, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt, dây dẫn, thiết bị tiêu thụ điện không đảm bảo an toàn về phòng cháy chữa cháy…

Ngoài ra, qua quan sát của phóng viên tại một số cây xăng dọc theo các tuyến Quốc lộ 1A, Quốc lộ 13 và các tuyến đường huyết mạch của TP HCM cho thấy tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao do thường có nhiều ôtô, xe taxi, xe tải đậu đỗ hay tận dụng khoảng trống làm bãi tập kết hàng hóa dẫn đến mất an toàn PCCC. Tại các cửa hàng xăng dầu này đa phần có phương tiện PCCC sơ sài. Nhiều khách hàng vào mua xăng bất chấp các biển cảnh báo vẫn vô tư hút thuốc lá, nghe điện thoại di động. Mặt khác, tình trạng người dân, tài xế tự ý lấn chiếm diện tích, hành lang tại các trạm xăng, dầu gây mất an toàn và tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao. Đơn cử như trạm xăng dầu nằm trên đường Chợ Lớn ở khu dân cư Bình Phú (quận 6, TP HCM) là bãi tập kết xe của cả chục chiếc taxi từ tối cho đến sáng, nếu xảy ra hỏa hoạn thì hậu quả sẽ khó lường.

Theo khuyến cáo, các cây xăng ở TP HCM cần có nhiều biện pháp đảm bảo an toàn nhằm đề phòng cháy nổ

Thống kê cho thấy, toàn thành phố hiện có khoảng 514 cửa hàng kinh doanh xăng dầu rải đều trên địa bàn các quận huyện, trong đó có 242 cây xăng không đảm bảo khoảng cách an toàn đối với các công trình công cộng, nằm sát đường dây tải điện, trạm biến thế… Các cây xăng này đều nằm trong khu vực nội thành, có từ trước năm 1975 và tồn tại đến nay. Để việc kinh doanh bán lẻ xăng dầu đi vào nề nếp, đặc biệt là bảo đảm an toàn cháy nổ, từ năm 2007, UBND TP HCM ban hành quyết định phê duyệt Quy hoạch hệ thống cửa hàng kinh doanh bán lẻ xăng dầu trên địa bàn. Theo quyết định này đã có 93 cửa hàng kinh doanh bán lẻ xăng dầu không đảm bảo an toàn đã phải ngưng hoạt động. Số còn lại phải sửa chữa, nâng cấp, di dời… theo đúng quy định của pháp luật.

Theo quy định về PCCC đối với cây xăng, khoảng cách giữa cây xăng với công trình dân dụng là không dưới 10m, khoảng cách giữa cây xăng với công trình công cộng không dưới 50m. Ngoài ra, nếu tiếp giáp với các công trình xây dựng khác, cây xăng buộc phải có tường bao chống cháy, có độ cao trên 2,2m. Quy định là vậy, tuy nhiên thực tế cho thấy hiện có nhiều cây xăng ở TP HCM vẫn chưa đảm bảo các quy định nêu trên. Không những vậy, việc các trạm xăng xây dựng ở các khu đông dân như hiện nay có vấn đề “lịch sử để lại”. Các trạm xăng này ra đời trước cả khi Luật PCCC ra đời với các quy chuẩn, tiêu chuẩn về PCCC ở trạm xăng.

Hoạt động kinh doanh xăng, dầu vốn dĩ đã ẩn chứa nhiều nguy cơ mà thực tế lại quá nhiều tác nhân gây hỏa hoạn chưa được ngăn chặn triệt để. Điều đó đòi hỏi các cơ quan chứa năng của TP HCM cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện lộ trình di dời, nâng cấp các cửa hàng xăng dầu phù hợp với tiêu chuẩn hiện hành, tiếp tục tổng kiểm soát toàn bộ các cây xăng trên địa bàn thành phố, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp sai phạm các quy định về PCCC.

Thế Vinh