Gỡ khó bài toán sản xuất, tiêu thụ vật liệu xây dựng từ tro, xỉ nhiệt điện than

Nguồn nguyên liệu quý

Theo Quy hoạch điện VII hiệu chỉnh, nhu cầu than cho sản xuất điện đến năm 2020 sẽ là 63 triệu tấn, lượng tro thải ra là 15,09 triệu tấn. Đến năm 2030, với 128,4 triệu tấn than phục vụ cho các nhà máy nhiệt điện than, lượng tro thải ra ước đạt khoảng 20,58 triệu tấn.

Theo PGS. TS. Trương Duy Nghĩa - Chủ tịch Hội KHKT Nhiệt Việt Nam, việc xử lý tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện than cần phải xác định là nguồn nguyên liệu quý để sản xuất VLXD. Đây cũng là giải pháp được nhiều quốc gia lựa chọn. Tại Nhật Bản, 100% tro, xỉ được sử dụng sản xuất VLXD, còn tại Hàn Quốc, tỷ lệ sử dụng cũng lên tới 95% tổng lượng tro, xỉ. Theo tính toán, 1 tấn tro bay có thể sản xuất ra 600 viên gạch không nung (kích thước tiêu chuẩn). Năm 2030, với khoảng 20 triệu tấn tro bay thải ra, có thể sản xuất được 12 tỷ viên gạch, trong khi dự báo nhu cầu tiêu thụ gạch của Việt Nam năm 2030 là 40 tỷ viên/năm. Như vậy, nếu dùng tro bay làm nguyên liệu sản xuất gạch không nung, có thể xử lý hiệu quả vấn đề tro, xỉ, đồng thời tạo sự phong phú, đa dạng cho thị trường VLXD và sự yên tâm trong cộng đồng xã hội.

Sản xuất gạch không nung từ tro, xỉ nhiệt điện than - Ảnh sưu tầm

Theo phân tích, thành phần hóa học của tro, xỉ chủ yếu là oxit axit và oxit kiềm. Do đó, xỉ đáy lò có thể sử dụng để làm phụ gia sản xuất xi măng từ clinker, còn tro bay có thể sử dụng tốt trong công nghệ bê tông đầm lăn, dùng để sản xuất gạch không nung, thạch cao có thể thu hồi làm tấm thạch cao hoặc phân bón… Trong đó, đáng chú ý là việc sản xuất gạch từ tro bay có rất nhiều ưu điểm. Các đơn vị sản xuất gạch không tốn nguyên liệu đất sét và than để nung, tiết kiệm chi phí, thời gian sản xuất. Đặc biệt, do tro bay có kích cỡ nhỏ, rất mịn nên gạch tạo ra có bề mặt nhẵn, không cong vênh, kích thước chuẩn theo đúng khuôn ép, rất thuận lợi khi xây dựng.

“Nút thắt” đầu ra

Phó Tổng giám đốc EVN Nguyễn Tài Anh cho biết, Tập đoàn có 12 nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động, khối lượng tro xỉ trung bình 8,1 triệu tấn/năm. Hiện nay, việc tiêu thụ tro, xỉ của các NMNĐ than khu vực phía Bắc đã tương đối ổn định. Đối với các NMNĐ than khu vực phía Nam, Công ty Nhiệt điện Duyên Hải và Công ty Nhiệt điện Vĩnh Tân đã thống nhất, tạo điều kiện cho các đối tác lấy mẫu làm thí nghiệm, xác định các thông số kĩ thuật, từ đó sẽ đưa ra các phương án sản xuất và tiêu thụ phù hợp. Tuy nhiên, đến nay, lượng tro, xỉ được tiêu thụ vẫn còn rất hạn chế. Lượng tro, xỉ còn tồn đọng tại các nhà máy nhiệt điện than của EVN là khoảng 15 triệu tấn.Nguyên nhân chủ yếu là do thị trường vẫn quen sử dụng VLXD truyền thống, nhất là tại miền Nam, miền Trung, dẫn tới việc sản xuất vật liệu xây dựng từ tro, xỉ tại các khu vực này chưa thể phát triển, mở rộng. Bên cạnh đó, do thiếu các chính sách, cơ chế hỗ trợ tiếp cận vốn, ưu đãi thuế…, các doanh nghiệp sản xuất VLXD cũng chưa thể mở rộng quy mô sản xuất và đưa ra các mức giá hấp dẫn cho các sản phẩm gạch không nung, cát từ tro bay... Một “nút thắt” lớn nữa là chưa có các quy chuẩn quốc gia về tro, xỉ và quy chuẩn về các sản phẩm được sản xuất từ tro, xỉ, khiến thị trường trong nước còn hoài nghi về chất lượng, gây khó khăn cho xuất khẩu sản phẩm.

Ông Nguyễn Tài Anh khẳng định, để đẩy mạnh việc tái sử dụng tro, xỉ, EVN sẵn sàng hợp tác với các đối tác, cùng nghiên cứu tìm giải pháp và xây dựng kế hoạch dài hạn. EVN cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho các DN có giải pháp tái sử dụng tro xỉ tiếp cận nguồn nguyên liệu tro xỉ tại các NMNĐ than của EVN. Đồng thời, sẵn sàng hỗ trợ đối tác trong việc tìm giải pháp đảm bảo chất lượng tro xỉ của các NMNĐ, tạo nguồn nguyên liệu tin cậy cho sản xuất VLXD.

Bên cạnh đó, EVN cũng sẽ phối hợp cùng các đối tác, kiến nghị với cơ quan quản lý nhà nước sớm ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn liên quan tới thu gom, vận chuyển và tái sử dụng tro xỉ từ nhiệt điện than, tăng cường tuyên truyền một cách sâu rộng về chất lượng và hiệu quả sử dụng VLXD không nung, phát triển thị trường VLXD từ tro, xỉ.

Ngọc Hân

Điều bất ngờ đến từ tro, xỉ Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1

Cần chính sách hỗ trợ sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ

Gỡ “nút thắt” xử lý tro xỉ từ nhiệt điện than