Điệp viên tình nguyện Tolkachev có giá trị nhất của CIA (Phần 4)

Khi mảnh giấy ghi chú của Tolkachev được xử lý, CIA đã bất ngờ khi biết rằng một mối đe dọa an ninh nghiêm trọng đối với “điệp viên tình nguyện” này và anh ta có thể bị bắt bất cứ lúc nào nếu đến điểm hẹn với CIA.

Trong ghi chú của mình, Tolkachev cho biết một cuộc điều tra lớn đã được tiến hành tại văn phòng của anh ta vào tháng 4-1983, dường như liên quan đến nguy cơ rò rỉ các thông tin tối mật về một hệ thống nhận dạng mục tiêu máy bay chiến đấu đặc biệt của Liên Xô.

Điệp viên Tolkachev bị bắt

Tolkachev nói rằng lực lượng an ninh Liên Xô đã tập trung điều tra một bản danh sách gồm tất cả các nhân viên có quyền truy cập thông tin về chủ đề này. Vì Tolkachev đã chuyển tin tức về hệ thống này cho cho CIA vào tháng trước đó, nên nếu phát hiện ra bất kỳ sự rò rỉ nào thì anh ta chắc chắn sẽ là mục tiêu điều tra đầu tiên. Tolkachev viết rằng, sau khi nhận được thông báo về cuộc điều tra này, anh ta đã xin phép nghỉ ngày hôm sau, lái xe đến một ngôi nhà ở quê, mang theo tất cả các vật dụng có liên quan đến hoạt động gián điệp và đốt sạch.

Vào thời điểm đó, Tolkachev cho biết lúc nào anh ta cũng mang theo viên thuốc độc để sẵn sàng tự tử trong trường hợp bị bại lộ. Trong hoàn cảnh đó, Tolkachev viết, anh ta không thể chụp bất kỳ bức ảnh tài liệu nào, tuy nhiên, Tolkachev hứa sẽ tiếp tục cung cấp thông tin bằng văn bản về các tài liệu nhạy cảm.

Suốt vài tháng sau đó, những cuộc thảo luận căng thẳng đã diễn ra bên trong nội bộ CIA về cách tốt nhất để bảo vệ Tolkachev bởi CIA vẫn muốn duy trì các hoạt động của điệp viên giá trị này.

Cái gì đến phải đến

CIA đã thống nhất rằng các cuộc gặp trong tương lai sẽ bị hạn chế tối thiểu, có thể chỉ 2 lần/năm, đồng thời khuyên Tolkachev nên đặc biệt thận trọng trong các hoạt động thu thập tình báo của mình.

Tháng 4-1984, một lần nữa Tolkachev ra hiệu sẵn sàng gặp CIA. Tại cuộc gặp, Tolkachev đưa cho nhân viên CIA những cuộn phim, 39 trang ghi chú viết tay, 26 trang trong số đó chứa đựng những thông tin chi tiết. Tolkachev cũng bàn giao một số sơ đồ về hệ thống radar của Liên Xô.

Tại cuộc gặp này, tinh thần của Tolkachev có vẻ tốt. Tolkachev cho biết tất cả mọi hoạt động đã trở lại bình thường trong văn phòng của anh ta, không có các hành động điều tra bất thường của nhân viên an ninh như năm trước.

Trong bản ghi chú gửi cho CIA, Tolkachev xin lỗi vì đã hành động thái quá khi hủy hết các thiết bị gián điệp, đồng thời có thể tiến hành hơn 2 cuộc gặp trong 1 năm đồng thời yêu cầu được cung cấp một số máy ảnh mini mới.

Tolkachev cũng thông báo anh ta bị viêm dạ dày mãn tính và tình trạng sức khỏe ngày càng trở nên xấu đi. Nhưng viên sĩ quan CIA tiếp xúc với Tolkachev đánh giá rằng các hoạt động trong mạng lưới tình báo này đã "trở lại bình thường".

Tài liệu chi tiết của CIA về cuộc gọi đầu tiên của nhân viên CIA cho Tolkachev.

Đến tháng 1-1985, Tolkachev có thêm hai cuộc gặp với sĩ quan của CIA tại Moscow và tiếp tục cung cấp cho cơ quan tình báo Mỹ nhiều thông tin quan trọng. Đến đầu tháng 3-1985, CIA yêu cầu Tolkachev chụp ảnh các tài liệu về máy bay tiêm kích tiền tuyến của Liên Xô và hẹn gặp vào giữa tháng, nhưng không nhận được hồi âm từ Tolkachev.

Vì lý do bảo mật, CIA đã quyết định không đưa ra tín hiệu cho một cuộc gặp đột xuất, mà phải chờ đến cuộc gặp theo lịch tiếp theo, dự kiến vào tháng 6-1985.

Ngày 5-6-1985, Tolkachev ra hiệu sẵn sàng cho cuộc gặp. Tuy nhiên, nhân viên CIA đã phải hủy bỏ khi phát hiện đang bị theo dõi gắt gao trước cuộc hẹn. Vào ngày 13-6 , mốc thời gian hẹn dự phòng, Tolkachev vẫn ra tín hiệu sẵn sàng, trong khi nhân viên CIA được cử đi gặp xác định rằng mình không bị KGB theo dõi.

Chiếc bẫy kỳ diệu

Moscow, 20 giờ 10, ngày 6-9-1985. Paul Stombaugh, bí thư thư hai Sứ quán Mỹ ở Moscow, ngồi trên băng ghế trước một tòa nhà cũ nát. Mùi xú uế bốc nồng nặc. Tối nay, Stombaugh có cuộc gặp quan trọng với Tolkachev. Do không biết rõ địa hình khu vực, Stombaugh đến sớm hơn giờ hẹn 20 phút.

Điệp viên tình nguyện Tolkachev bị KGB bắt năm 1985

Lướt mắt, Stombaugh thấy xung quanh không có gì bất thường, nếu không kể chiếc rơ moóc đậu trên đường Kastanayevskaya cách khoảng 50 m.

Stombaugh uống từng ngụm nước trong chai vodka, trông như một công nhân Nga mệt mỏi sau ngày làm việc. Tiếp đó, Stombaugh thọc tay vào bụng kiểm tra máy ghi âm. Tất cả những gì sắp bàn với Tolkachev đều phải được ghi lại.

Trong chiếc túi nhựa, Stombaugh mang theo 150.000 USD; 5 camera cực nhỏ giấu trong khớp dây đồng hồ – tất cả đều được lên phim sẵn. Chiếc túi thứ hai đựng vài vỉ thuốc tây Mỹ, hai cặp kính cho Tolkachev và vợ ông, băng dạy tiếng Anh cho cậu con trai Tolkachev và mớ sách trong đó chứa chỉ thị mật, cho biết tài liệu nào mà Tolkachev phải chụp sắp tới.

Từ rước tới nay, Stombaugh chưa hề bị trở ngại khi hoạt động tại Moscow. Cả ông lẫn vợ (Betsy) đều không bị rắc rối đe dọa lần nào...

Khi tiếp cận điểm hẹn, nhân viên CIA này không thấy có điều gì bất thường, nhưng vào thời gian hẹn chính xác, anh này bất ngờ khi thấy hơn một chục nhân viên KGB xuất hiện sau các bụi cây gần đó.

Điệp viên CIA Stombaugh nhanh chóng bị tống vào một chiếc xe ô tô và đưa thẳng đến nhà tù Lubyanka nhưng trước đó, anh này nhanh chóng quan sát thấy Tolkachev không có mặt tại điểm hẹn và sau đó cũng không thấy xuất hiện tại nhà tù trên.

(Còn tiếp)