Đa dạng thị trường xuất nhập khẩu

Nhiều doanh nghiệp da giày không đủ nguồn nguyên liệu

Trung Quốc được ví như công xưởng sản xuất của thế giới, rất nhiều nguyên phụ liệu, linh kiện, hàng hóa tiêu dùng được sản xuất và vận chuyển đến các quốc gia khác. Nhưng gần đây, Trung Quốc thực hiện phong tỏa tại nhiều địa phương với chính sách “Zero Covid-19”, khiến nguồn cung ứng nguyên liệu, hàng hóa chững lại.

Dệt may là ngành chịu tác động mạnh mẽ khi có tới 50% nguyên phụ liệu phải nhập khẩu từ Trung Quốc.

Tổng công ty May 10 là một trong những doanh nghiệp có đơn đặt hàng tốt trong ngành dệt may. Hiện nay, đơn hàng của May 10 đã có đến hết tháng 8-2022, riêng mặt hàng veston đã có đơn hàng đến cuối năm. Tuy vậy, nỗi lo lớn nhất của May 10 là Trung Quốc thực hiện Zero Covid-19 sẽ khiến đứt gãy chuỗi cung ứng, May 10 khó thực hiện đúng kế hoạch, tiến độ sản xuất theo các hợp đồng đã ký với đối tác.

May 10 đã tính đến phương án đa dạng nguồn nguyên phụ liệu từ Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc... nhằm chủ động trong 5-10 năm tới. Nhưng trong ngắn hạn, May 10 không có cách nào khác là chấp nhận phương thức vận chuyển khác hiện nay và tìm kiếm sự chia sẻ từ khách hàng lâu năm, do những tác động từ Trung Quốc. May 10 liên tục bám sát từng mã hàng, đơn hàng tại từng xí nghiệp để sản xuất hiệu quả nhất trước nguy cơ thiếu hụt nguyên phụ liệu.

Sản xuất linh kiện điện tử tại Công ty TNHH 4P (huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên)

Tổng công ty Việt Thắng trung bình hằng tuần nhập khẩu 3 container nguyên phụ liệu từ Trung Quốc, giá trị hơn 80.000 USD. Thế nhưng, từ đầu tháng 5-2022 tới nay, do sự tắc nghẽn tại một số cảng ở Trung Quốc, nguyên liệu sản xuất đã không thể về đúng như dự định.

Đại diện Tổng công ty Việt Thắng cho biết, khoảng 10 ngày nay, phía đối tác Trung Quốc không thông báo được thời hạn giao hàng chính thức, cho nên một số chủng loại nguyên phụ liệu nhập từ Trung Quốc buộc phải chuyển đổi sang nguồn khác. Hiện nay, nguồn nguyên phụ liệu từ Trung Quốc đang chiếm khoảng 30-40% tổng nguyên phụ liệu nhập khẩu của Việt Thắng.

Không chỉ ngành dệt may, da giày, mà các ngành sản xuất cơ khí chế tạo cũng đang gặp khó khăn vì thiếu nguyên liệu, linh kiện cho sản xuất.

Theo ông Nguyễn Văn Kết, Giám đốc Công ty Cơ khí chính xác SKD Việt Nam, từ đầu tháng 5-2022, việc nhập khẩu thêm linh kiện gặp khó hơn, hàng không thể về đúng hẹn. Hiện SKD cố gắng sản xuất với lượng nguyên liệu, linh kiện lưu kho có sẵn, đồng thời liên kết với một số doanh nghiệp khác để cân đối nguồn nguyên liệu.

Theo Bộ Công Thương, trong 4 tháng đầu năm 2022, Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc gần 37 tỉ USD hàng hóa, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2021, phần lớn là nguyên liệu phục vụ sản xuất. Trung Quốc là thị trường lớn cung cấp nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất của Việt Nam, nhất là nhóm linh kiện điện tử, phụ tùng máy móc, vải, hóa chất... Vì thế, sự gián đoạn nguồn cung từ Trung Quốc chắc chắn sẽ gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp Việt.

Ông Đào Phan Long - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam - cho rằng, nhiều ngành công nghiệp, trong đó có cơ khí, đang phụ thuộc khá lớn vào nguyên liệu từ Trung Quốc. Cuộc chiến Nga - Ukraine hay chính sách “Zero Covid-19” tại Trung Quốc dự báo sẽ còn kéo dài, phức tạp. Do vậy, để vượt qua khó khăn, bản thân doanh nghiệp Việt phải xoay sở, tìm nguồn cung mới, đồng thời đàm phán để gia hạn thời gian giao hàng với đối tác. Để tránh phụ thuộc vào một thị trường, điều cần thiết là doanh nghiệp Việt phải đa dạng thị trường nhập khẩu nguyên liệu và cả thị trường xuất khẩu hàng hóa. Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, cần có thêm các chính sách thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ tại thị trường trong nước để từng bước tự chủ nguồn nguyên liệu.

Thông tin từ Bộ Công Thương cho hay, để hỗ trợ doanh nghiệp Việt, Bộ Công Thương đang yêu cầu các hiệp hội, doanh nghiệp đánh giá, rà soát kỹ lưỡng, khẩn trương những tác động của việc Trung Quốc áp dụng các biện pháp phong tỏa vì dịch Covid-19. Vì chiến lược của Trung Quốc là “Zero Covid-19” nên doanh nghiệp Việt cần chủ động thích ứng, có chiến lược phù hợp.

Đại diện Bộ Công Thương cho rằng, trước những tác động của đại dịch, từ cuộc xung đột Nga - Ukraine và biện pháp phong tỏa từ Trung Quốc, doanh nghiệp cần đẩy nhanh hơn quá trình tái cơ cấu sản xuất, tìm nguồn cung ứng nguyên phụ liệu và linh kiện thay thế từ các thị trường khác. Đặc biệt, các doanh nghiệp Việt cần đẩy mạnh liên kết, hỗ trợ, sử dụng sản phẩm của nhau trong sản xuất, kinh doanh để giảm mức phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu từ nước ngoài.

Ngoài việc hỗ trợ thông tin thị trường, kết nối cung cầu, Bộ Công Thương sẽ tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường mới để tránh phụ thuộc vào một thị trường cả ở chiều nhập khẩu và xuất khẩu. Đặc biệt, Bộ Công Thương sẽ tận dụng những lợi thế, các cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã tham gia.

Bộ Công Thương đã chỉ đạo các thương vụ tích cực tìm kiếm, cung cấp và cập nhật thường xuyên danh sách các nhà phân phối, sản xuất, xuất khẩu nguyên phụ liệu cho các ngành dệt may, da giày và nguyên vật liệu, linh kiện phục vụ sản xuất của ngành điện tử, hóa chất, đồ gỗ, sắt thép...

Đồng thời, Bộ Công Thương hỗ trợ các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp kết nối với nhà cung cấp nước ngoài khi được yêu cầu; nghiên cứu, xúc tiến nhập khẩu nguyên phụ liệu, linh kiện thiết yếu cho các ngành sản xuất sử dụng nhiều lao động như: Dệt may, da giày, điện tử..., đặc biệt chú trọng các doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có nhiều kinh nghiệm trong nhập khẩu...