Cuộc quyết đấu giữa 2 cơ quan tình báo KGB và CIA (Phần 2)

Trong chiếc túi nhựa, Stombaugh mang theo 125.000 rúp, tương đương 150.000 USD; 5 camera cực nhỏ giấu trong khớp dây đồng hồ – tất cả đều được lên phim sẵn. Chiếc túi thứ hai đựng vài vỉ thuốc tây Mỹ, hai cặp kính cho Tolkachev và vợ ông, băng dạy tiếng Anh cho cậu con trai Tolkachev và mớ sách trong đó chứa chỉ thị mật, cho biết tài liệu nào mà Tolkachev phải chụp sắp tới. Trước nay, Stombaugh chưa hề bị trở ngại khi hoạt động tại Moscow. Cả ông lẫn vợ (Betsy) đều không bị rắc rối đe dọa lần nào...

Khi gián điệp là giáo sư

5 phút trôi qua rồi – Krassilnikov nghĩ mung lung. Bất ngờ, từ phía xa, ánh đèn bắt đầu chớp nháy ra hiệu. KGB sắp hành động. Chưa bao giờ hoài nghi về mình cũng như về lý tưởng đang theo đuổi, Krassilnikov là con một tướng quân NKVD (Cục Nội vụ nhân dân – tiền thân KGB), nói tiếng Anh sõi và từng phụ trách các chiến dịch tình báo hải ngoại của KGB (viết tắt từ Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti, Hội đồng An ninh Nhà nước).

Điệp viên tình nguyện Tolkachev bị KGB bắt năm 1985

Thập niên 1980, Krassilnikov đã trở thành tên tuổi huyền thoại làng tình báo Liên Xô và trong nội bộ KGB, người ta gọi ông là “giáo sư phản gián”. Krassilnikov quan hệ gần gũi hai điệp viên Anh lừng danh đào tẩu sang Liên Xô – Kim Philby và George Blake... Trong cùng thời gian với diễn biến cuộc giăng bẫy của KGB tại Moscow, ở Washington DC, Aldrich Ames bước vào nhà hàng Chadwicks, mang theo chiếc túi đầy tài liệu tuyệt mật.

Ames sắp gặp Sergey D. Chuvakhin – nhà ngoại giao Liên Xô mà Ames có nhiệm vụ huấn luyện làm gián điệp cho CIA. Tuy nhiên, quan hệ hai người có một chuyển biến mà CIA không bao giờ ngờ. Chuvakhin bây giờ là cầu nối giữa Ames và KGB.

Sau bữa ăn tại Chadwicks, Ames trao Chuvakhin chiếc túi, trong đó có danh sách gần như tất cả điệp viên Liên Xô làm việc cho CIA và FBI. Đổi lại, Chuvakhin đưa Ames một giỏ tiền. Đây là lần thứ ba Ames liên lạc với điệp viên KGB.

Hình ảnh Cựu Giám đốc CIA

Ngày 16-4-1985, Ames vào Tòa Đại sứ Liên Xô tại Washington, tình nguyện bán đứng nước Mỹ. Sau đó không lâu, ngày 19-5-1985, FBI đã bắt John Walker, chỉ huy mạng gián điệp Liên Xô nằm trong Hải quân Mỹ.

Để tránh bị bắt như John Walker, Ames quyết định cung cấp cho KGB toàn bộ mạng lưới điệp viên Liên Xô làm việc cho Mỹ, trong đó có Adolf Tolkachev. Tuy nhiên, Ames không biết rằng khi bước ra khỏi nhà hàng Chadwicks với chiếc giỏ tiền đầy ắp, KGB đã chộp Tolkachev từ vài tuần trước và bây giờ họ sắp túm Paul Stombaugh..

Burton Gerber là đại diện thế hệ điệp viên mới. Sau khi tốt nghiệp Đại học Michigan, Gerber gia nhập quân đội trước khi làm việc cho CIA. Trong những năm đầu cắm tại Đông Âu, Gerber đã chứng kiến những nỗ lực vụng về của CIA trong cuộc đối mặt với KGB, đặc biệt thái độ nghi ngờ bệnh hoạn của trưởng bộ phận phản gián CIA James Jesus Angleton.

Đầu thập niên 1970, Gerber được thăng chức và được bổ nhiệm vào vị trí phụ trách bộ phận gián điệp Liên Xô. Ông là một trong những người hiếm hoi có thể tiếp cận thông tin tuyệt mật liên quan các chiến dịch nhạy cảm nhất mà CIA thực hiện nhằm vào Moscow, trong đó có câu chuyện ít người biết về một nhân viên KGB đào tẩu sang Mỹ, bị biệt giam ba năm, với hơn hai năm sống trong xà lim địa ngục tại nhà tù riêng tuyệt mật của CIA.

Sự hoài nghi bệnh hoạn

Chưa bao giờ bị quy kết bất kỳ tội trạng nào, tay nhân viên KGB – Yuri Nosenko – bị cách ly hoàn toàn với thế giới bên ngoài, không được đọc cũng như viết và không bao giờ được phép ngủ thẳng giấc. Gặp CIA năm 1962, Nosenko đào tẩu sang Mỹ năm 1964, trở thành nguồn thông tin chính có thể giải đáp một thắc mắc lớn nhất mà CIA hoang mang thời điểm đó: Liệu Moscow có đứng sau vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy?

Biểu tượng của CIA trên nền sảnh bên trong trụ sở CIA

Ủy ban Điều tra Warren kết luận rằng chỉ Lee Harvey Oswald dính trực tiếp vụ ám sát Kennedy nhưng CIA luôn nghi rằng có thể có bàn tay KGB. Oswald trốn sang Liên Xô sau khi phục vụ thủy quân lục chiến Mỹ và sau đó trở về Mỹ với người vợ Nga không lâu trước khi xảy ra sự kiện Kennedy bị bắn chết.

Hoài nghi về sự dính líu KGB lởn vởn và bao trùm Langley (trụ sở CIA) và khi Nosenko xuất hiện, người ta vội vã nhảy bổ vào như vớ được chiếc phao. Nosenko đưa ra câu trả lời: KGB không can dự vụ Kennedy!

Tuy nhiên, CIA tiếp tục không tin và cho rằng Nosenko là điệp viên nhị trùng. James Jesus Angleton ủng hộ giả thuyết trên, đặc biệt khi nghe điệp viên KGB Anatoly Golitsyn (phản bội) nhấn mạnh rằng tất cả điệp viên KGB chạy theo Mỹ sau trường hợp mình đều là gián điệp nhị trùng. Vụ Nosenko là trường hợp điển hình của sự hoài nghi bệnh hoạn thời James Jesus Angleton.

(Còn tiếp)