Cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh: Chống tham nhũng là "Nhổ cỏ dại, diệt sâu rầy thì lúa mới mọc lên”

Cách đây 25 năm, trên trang nhất Báo Nhân Dân đăng bài viết “Những việc cần làm ngay” của Tổng Bí thư Nguyễn văn Linh. Với triết lý “Nhổ cỏ dại, diệt sâu rầy thì lúa mới mọc lên”, cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã mở đầu một chuyên mục nổi tiếng về chống tiêu cực, tham nhũng, được các tầng lớp nhân dân nhiệt tình ủng hộ. Cũng từ đó, công cuộc đấu tranh phòng chống tệ quan liêu, tham nhũng ngày càng công khai hơn, mạnh mẽ hơn và hiệu quả hơn.

Nhà báo Hữu Thọ, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, nguyên Tổng biên tập Báo Nhân Dân kể rằng: “Tối 24/5/1987 là phiên ông trực Bộ Biên tập. Vào khoảng 17h30 thì người thường trực của báo đưa vào một phong thư nói là của một người đứng tuổi đi xe ôtô Lada màu sữa gửi Bộ Biên tập. Tuy không đóng dấu hỏa tốc nhưng do phong bì của Văn phòng Trung ương nên tôi mở ngay. Trong phong bì có thư và một bài báo viết tay. Bức thư thì ký tên Nguyễn Văn Linh, nói rõ là gửi bài báo, nếu Bộ Biên tập thấy được thì đăng. Còn bài báo có đầu đề “Những việc cần làm ngay”, ký tên tác giả là NVL.

Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và tuổi trẻ TP HCM

Ông Hữu Thọ nghĩ ngay đến tác giả bài báo chắc chắn đây là Tổng Bí thư gửi vì ông biết khá rõ là trong số các ủy viên Bộ Chính trị lúc đó chỉ riêng ông Nguyễn Văn Linh là không đi xe Vonga, mà chỉ đi xe Lada (tiêu chuẩn của thứ trưởng hoặc phó ban của Đảng). Nghĩ đây là việc rất hệ trọng cho nên ông Hữu Thọ vẫn hội ý nhanh với Phó tổng biên tập Hồ Dưỡng và hai người quyết định đăng ngay trong số báo ra ngày hôm sau, ngày 25/5/1987, trên trang nhất, đóng khung và cũng là ngày mở đầu chuyên mục “Những việc cần làm ngay” do đích thân Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh khởi xướng.

Còn nhớ sau Đại hội VI của Đảng là thời điểm lạm phát leo thang phi mã, nghị quyết Trung ương yêu cầu giữ giá cả để ổn định tình hình, nhưng do nhiều nguyên nhân, trong đó có “nguyên nhân bất chính” giá vẫn tăng. Bài báo của NVL nói rõ các cơ quan báo chí bằng mọi cách phải lên án, chỉ đích danh những cá nhân và cơ quan cố tình làm trái nghị quyết; các cơ quan pháp luật phải đưa các vụ việc nằm trong bóng tối ra nghiêm trị và phải công bố rộng rãi kết quả cho nhân dân biết. Theo ông Hữu Thọ, bài đầu tiên của loạt bài “Những việc cần làm ngay” đã thể hiện quan điểm của người đứng đầu Trung ương là muốn thực hiện nghị quyết phải làm nhiều việc, trong đó có chống tiêu cực.

Sau đó, bài báo thứ hai trong mục “Những việc cần làm ngay” ra ngay hôm sau là ngày 26/5/1987 “đánh” thẳng vào việc giải quyết các khiếu nại, tố cáo. Thời điểm đó, nhiều đơn thư tố cáo của công dân gửi đi không có hồi âm nên tác giả NVL đã dùng khái niệm “Im lặng đáng sợ” để chỉ biểu hiện thái độ vô cảm, vô trách nhiệm, phớt lờ kiến nghị của dân. Bài báo của Tổng Bí thư được dư luận hưởng ứng nhiệt liệt nhưng lại khiến cho một số cán bộ băn khoăn.

Có lẽ vì vậy trong bài đăng ngày 24/6/1987, tác giả NVL chỉ rõ “báo chí là diễn đàn của mọi tầng lớp nhân dân”. Tác giả trình bày rằng: “Từ sau Đại hội IV Đảng, Nhà nước phát động phong trào nói thẳng, nói thật, ai làm tốt thì khen, ai làm không tốt thì phê bình, sửa chữa. Văn kiện Đại hội VI đã yêu cầu đấu tranh chống các biểu hiện lạc hậu, trì trệ, biểu hiện tiêu cực khác và đưa công khai trên báo, đài hoặc qua các sinh hoạt của tổ chức Đảng và đoàn thể quần chúng những vụ cán bộ, đảng viên, kể cả cán bộ cấp cao mắc sai lầm nghiêm trọng về phẩm chất. Điều đó chỉ làm tăng thêm niềm tin của nhân dân đối với Đảng”.

Mặc dù tác giả NVL đã công khai trình bày “Những việc cần làm ngay” là để thực hiện nghị quyết của đại hội Đảng lần thứ VI, số người lo lắng không giảm vì đã có bài động chạm đến hành vi của cán bộ cao cấp. Nhớ lại khi nói chuyện với hội nghị các nhà văn, Tổng Bí thư thổ lộ: “Nhiều người hoan nghênh, hưởng ứng nhưng không phải không có những người cho rằng: “Sao lại bôi đen chế độ”, “không khéo đây là một kiểu phát động cách mạng văn hóa, v.v…”. Thế nhưng Tổng Bí thư vẫn kiên quyết tuyên chiến với cái xấu, cái tiêu cực tham nhũng trong Đảng và trong xã hội.

Tổng Bí thư viết trong bài đăng trên Báo Nhân Dân ngày 10/7/1987: “Có đồng chí khuyên tôi nên thôi vì “có bao nhiêu việc cần làm, sao cứ phải hăng hái chống tiêu cực như vậy?”, nhưng tôi vẫn cương quyết. Cần đưa các nhân tố mới lên lấn dần tiêu cực nhưng đồng thời vẫn phải quyết liệt chống tiêu cực thì nhân tố mới có đất sống, giống như ta nhổ cỏ dại, diệt sâu rầy thì lúa mới mọc lên được”.

Nhà báo Hữu Thọ nhận xét, bài viết đó đưa ra thông điệp rằng cuộc đấu tranh chống tiêu cực không đơn giản, ngay cả khi Tổng Bí thư ra tay mà còn bị cản trở. Sau này có dịp ông có hỏi Tổng Bí thư rằng, với cương vị lãnh đạo cao nhất, Tổng Bí thư có thể chỉ thị việc này việc khác, có thể viết bài ký rõ tên thì uy lực cao lên, tại sao lại ký bút danh? Tổng bí thư cười rồi nói: Tôi có thể cùng Bộ Chính trị ra chỉ thị việc này việc khác, nhưng tác dụng của bài báo lại rất khác, tạo ra dư luận xã hội lại có giá trị riêng. Còn ký tên tắt để mọi người tham khảo, thấy đúng thì làm, không bị lệ thuộc vào địa vị người viết.

Bài báo cuối cùng trong loạt bài “Những việc cần làm ngay” ra mắt hôm 28/9/1990, sau 3 năm 4 tháng 4 ngày. Nói về sự kết thúc này, Tổng Bí thư giải thích: “Bận quá. Vả lại tôi viết để “mồi” cho các nhà báo viết tiếp để đấu tranh kiên quyết, liên tục”. Quả là thế, một phong trào hưởng ứng “Những việc cần làm ngay” rầm rộ chưa từng có khắp cả nước.

Nhận xét về loạt bài báo chống tiêu cực tham nhũng này, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Phạm Quang Nghị viết: “Tác động của những bài báo ký tên NVL trong mục “Những việc cần làm ngay” vô cùng lớn, tạo ra không khí rất sôi nổi về chống tiêu cực mà trước hết trên báo chí. Rõ ràng rất nhiều việc đã được phát hiện ngay, đấu tranh kịp thời nên đã ngăn chặn được cả những việc sắp tới. Điều đặc biệt ở chỗ cách thức này được sử dụng trong hoàn cảnh thế giới là sự đổ vỡ của phe xã hội chủ nghĩa, còn trong nước bắt đầu bước vào cơ chế mới, ranh giới chưa rõ ràng. Những người không tốt lợi dụng cơ chế cũ và sự giáp ranh này để làm việc không tốt. Vì thế nêu ra “Những việc cần làm ngay” có ý nghĩa rất thời sự và cấp thiết cho tới cả bây giờ. Nói chuyện ngày trước để hôm nay những bài học đó được áp dụng. Những điều đồng chí Nguyễn Văn Linh chỉ ra chúng ta cần phải tiếp tục thực hiện!”.

Gần 30 năm rồi, triết lý “Nhổ cỏ dại, diệt sâu rầy thì lúa mới mọc lên” của cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh vẫn còn nguyên ý nghĩa thời sự trong việc thực hiện Nghị quyết Trung ương lần thứ IV và lần thứ V của Đảng trong thời kỳ hiện nay.

Thọ Vinh

(Năng lượng Mới số 138, ra thứ Ba ngày 17/7/2012)